Varkenshouder én dierenarts Kees Scheepens bedacht het in 'een woelige nacht'. Het is mogelijk een grote stap richting de oplossing van het stikstofprobleem: het poeppoir voor varkens. "Als je als boer poep en pies scheidt, ben je heel goed bezig."

Nederland zit op slot door teveel aan stikstof en ons vee is voor een groot deel verantwoordelijk. Mest zit namelijk barstensvol met de stikstofverbinding ammoniak. Maar als je poep en pies van koeien of varkens scheidt komt er geen ammoniak vrij. 'Varkensfluisteraar' Kees Scheepens, wist dit allang en besloot zijn varkens aan te leren apart te poepen en te plassen.

Wanneer kwam u op het idee voor een poeppoir voor varkens?

In 2012 in een woelige nacht heb ik dit poeppoir bedacht, waarin poep en pies gescheiden worden opgevangen. Ik wilde het meest intelligente dier op de boerderij helpen uit de ammoniaklucht te komen. Varkens vinden dat heel erg. En voor mensen is het ook ongezond.

En toen?

Iemand moet zo slim zijn om ammoniak de stal uit te krijgen. Op de universiteit van Wageningen waren ze ook al bezig met toiletten. Maar poep en plas scheiden deden ze nog niet. Ik wist al natuurlijk al dat teveel stikstof slecht is voor de natuur.

Schaalvergroting en intensieve veehouderij werden mogelijk door het gebruik van roostervloeren. De dieren doen hun behoefte er doorheen. Daaronder borrelt en gist het en de stank die daaruit opstijgt wordt doorgaans door veehouders als een teken van welvaart gezien. Er wordt vet geld verdiend met varkenshouderij. Ammoniaklucht neemt men voor lief. Men zegt: 'Zo ruikt geld'.

Hoe werkt het poeppoir?

Ik heb een proefopstelling gebouwd met een apart urinoir en een poeppoir. Poep aan de ene kant, plas aan de andere. Ik ben er een week bij gaan zitten om de varkens te trainen op gescheiden plekken hun behoefte te doen. Ze kregen steeds citroenbonbonnetjes als beloning. Ik wist dat het werkte en ben op zoek gegaan naar geld om dit proces te automatiseren. Twee jaar geleden kreeg ik pas subsidie.

Hoe werkt het nu dan?

Ik kan de varkens nu mechanisch zindelijk maken. Er zit een sensor in de bak, gekoppeld aan een systeem waar een citroenbonbonnetje uitrolt als beloning. Het toilet is goed voor dierenwelzijn en het milieu. Alle varkens zijn van nature sowieso al zindelijk. Ik pimp het natuurlijke proces een beetje.

Het poeppoir van Kees Scheepens
Bron: Kees Scheepens
Het varkenspoeppoir in bedrijf.

U zit dus met grote bakken urine. Kunt u daar iets mee?

Die plas bestaat uit ureum, een natuurlijke bron van meststoffen die gebruikt wordt in de akkerbouw. Ureum is pure stikstof. Die wordt meestal chemisch gemaakt in de fabriek. Daar wordt fors CO2 uitgestoten om Ureum te fabriceren, terwijl ik dit nu gratis opvang.

Als je als boer poep en pies scheidt ben je heel goed bezig. Die vaste mest kun je composteren en kan op het land. En de urine gebruik je om gewassen te laten groeien. Dat is pure stikstof.

Maar we willen toch van stikstof af?

We willen af van de overdaad aan stikstof en fosfaat. Die overmaat is schadelijk. Maar het is wel nodig voor op het land.

Lees ook

Waarom is niet elke varkensboer bezig met scheiden van poep en pies?

Een varkensboer denkt hier niet over na. De wet zegt dat je de best beschikbare techniek moet gebruiken voor luchtverversing en dat is momenteel de luchtwasser, een technisch apparaat in de stal.

De investering in het poeppoir is niet hoog voor een varkensboer. Maar de boeren kijken niet verder. Luchtwassen kost bijvoorbeeld tussen de 25.000 -40.000 euro per jaar aan stroom. En dan moet je nog de mestafvoer betalen.

Lees ook

Wat hoopt u voor uw vinding?

Dat er een business-engel komt en zegt: 'Kom, we gaan dit plan in Europa uitrollen'.

U zit nu in een goede tijd, u doet iets aan de reductie van stikstofuitstoot!

Ik heb het tij inderdaad mee nu. Mijn idee uit 2012 wordt nu realiteit. Ik ben iets te lang een roepende in de woestijn geweest. Mensen die over subsidies en beslissingen in de landbouw gaan komen nu bij me op bezoek. Zij zien ook de potentie van het hele verhaal. De vraag is nu: 'Hoe krijgen we dat vliegwiel echt aan het draaien?'

Overschot aan stikstof is heel erg voor het milieu, maar de mentaliteit is nog vrij negatief bij varkensboeren. Mijn familie heeft 19 generaties geboerd. Laten we ons verstand gebruiken en niet niet steeds verder willen groeien. De dieren en de natuur zijn steeds het kind van de rekening.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.