Werken tijdens een hittegolf: hoe blijf je koel en wat mag je van je werkgever verwachten? ‘Heel vaag geregeld’
Na drie zomers van afwezigheid is sinds vandaag het Nationaal Hitteplan weer van kracht in Nederland. Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met extreme hitte. Dat betekent ook dat er op de werkvloer maatregelen moeten worden genomen.
Het KNMI waarschuwt vandaag voor code oranje wegens extreme hitte in Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. Een derde van de mensen met een baan (32 procent) heeft last van de hitte tijdens het werk. Een grote groep van deze mensen (43 procent) zegt in een onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel dat hun werkgever daar geen rekening mee houdt.
Ruim 350.000 werknemers hittestress
De gevolgen van extreme hitte zijn nu al merkbaar op de werkvloer. Volgens TNO worden jaarlijks bijna 360.000 werknemers in Nederland blootgesteld aan hittestress. En niet alleen mensen die buiten werken krijgen hiermee te maken. "Beroepsgroepen zoals horecapersoneel, bakkers en lassers ervaren bovenmatige stress", zegt thermofysioloog Boris Kingma.
Vanwege de warme omgeving, beschermende kleding of het intensieve werk, loopt de temperatuur hoger op dan buiten en kan hun lichaam de warmte moeilijk kwijt. En dat brengt risico's met zich mee: vermoeidheid, concentratieverlies, oververhitting of flauwvallen. Op de lange termijn kan aanhoudende hitte leiden tot hart-, long- en nierklachten.
Verplicht om maatregelen te nemen
Een werkgever moet maatregelen nemen tijdens hete omstandigheden, legt hoogleraar arbeidsrecht Evert Verhulp uit. "Op het moment dat het te warm is om te kunnen werken, heb je als werkgever de verplichting om maatregelen te treffen." Dit kan onder andere bestaan uit het aanpassen van de werktijden, beschermende of verkoelende kleding verzorgen en het inlassen van extra (drink)pauzes.
Is dit vastgelegd in de wet? "Het is eigenlijk heel vaag geregeld", antwoordt Verhulp. "Er is een Arbeidsomstandighedenbesluit en dat is weer een uitvoering van de Arbeidsomstandighedenwet. Daarin is geregeld dat een werkgever moet voorkomen dat werknemers schade lijden door het werken in warmte." Protocollen tegen hittestress staan daarnaast ook in een aantal cao's. "Dakdekkers hoeven bijvoorbeeld niet te werken boven een temperatuur van 40 graden."
Hittekracht
Maar je slaat de plank mis als je het alleen maar over temperatuur hebt, stelt thermofysioloog Kingma."Hitte wordt nog vaak uitsluitend beoordeeld op basis van temperatuur en dat geeft een onvolledig beeld. We moeten letten op het samenspel van temperatuur, luchtvochtigheid, stralingswarmte en wind: de hittekracht."
En die hittekracht is de afgelopen jaren toegenomen. In vergelijking met een à twee generaties geleden is de kans dat je wordt blootgesteld aan extreem hoge hittekracht meer dan verdubbeld.
Staken bij hitte
"Als een bedrijf onvoldoende heeft gedaan om te voorkomen dat werknemers hitteschade oplopen, dan is die werkgever aansprakelijk voor de schade die de werknemer lijdt." Verhulp vervolgt: "Als het heel erg warm is en je werkgever niets tegen de warmte onderneemt, dan kun je als werknemer niet alleen je werkgever daarop aanspreken, maar bijvoorbeeld ook het werk staken."
"Maar het is wel maatwerk", sluit hij af. "Het is afhankelijk van personen en omstandigheden. Toch moet je er wel rekening mee houden als werkgever."