Het moet voor commerciële ketens véél moeilijker worden om huisartsenpraktijken over te nemen, en er moeten strengere regels komen voor winstuitkering. Met dit pleidooi komt GroenLinks-PvdA, met steun van een groot deel van de Kamer.

Door de bevoegdheden van de toezichthouder te verruimen, denkt de grootste oppositiepartij een crisis zoals met de commerciële huisartsenketen Co-Med in de toekomst te voorkomen. "Winst maken wordt aan banden gelegd en overnames kunnen niet zomaar meer doorgang vinden", zegt GroenLinks-PvdA-Kamerlid Julian Bushoff. "In elk geval moet zo'n overname tijdelijk 'on hold' gezet kunnen worden."

Faillissement Co-Med

De keten Co-Med, die vorige maand failliet ging, lag al langere tijd onder vuur. Onder meer vanwege slechte bereikbaarheid, ondermaatse spoedzorg en financiële problemen. Het bedrijf nam door het hele land huisartsenpraktijken over, vaak als daar geen opvolger was te vinden.

Uiteindelijk was het bedrijf in elf steden actief, met ruim 50.000 patiënten. Nog altijd is de huisartsenzorg van tienduizenden patiënten niet goed geregeld.

Grote gevolgen

Wethouder zorg in Bergen op Zoom, Joey van Aken ziet de gevolgen van het faillissement dagelijks. "Alles bij elkaar gaat het in Bergen op Zoom om zo'n 6000 patiënten zonder huisarts. Dat is ongeveer 10 procent van onze bevolking. De Co-Med-crisis is nog steeds gaande."

"Als gemeentebestuurder ga ik hier ook eigenlijk niet over", vertelt hij. "Maar ondertussen is het wel maatschappij-ontwrichtend, dus dan komt het bij mij terecht. Met alle schrijnende verhalen van dien."

Terminale patiënten zonder huisarts

Van Aken zegt verhalen tegen te komen van terminale patiënten die nergens terecht kunnen, tot mensen die uit nood dan maar een ambulance bellen. "Inmiddels draait er wel een noodspreekuur. Mensen die echt in nood zijn kunnen daar terecht."

"Alleen de capaciteit blijft vrij dun gezaaid. Ik heb huisartsen nodig en die zijn er niet", zegt de wethouder.

Politieke meerderheid?

Volgens Kamerlid Bushoff zullen zorgverzekeraars aangesproken moeten worden op hun zogenoemde zorgplicht. "Voor de mensen in Bergen op Zoom is het natuurlijk heel schrijnend op dit moment en heeft de zorgverzekeraar in Nederland een zorgplicht. Die is er wettelijk toe verplicht om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland een huisarts heeft. En als dat niet zo is, moeten we de zorgverzekeraars daarop aanspreken."

Bushoff verwacht een groot deel van de Kamer mee te krijgen in zijn voorstellen voor verandering. "Eerder was er een meerderheid voor deze voorstellen", benadrukt Bushoff, die ook wijst op de initiatiefwet die hij samen met coalitiepartij NSC maakt en over enkele weken indient. "Ook de Autoriteit Consument & Markt speelt een rol bij overnames. Zij hebben nu de bevoegdheid niet om relatief kleine overnames zoals deze te onderzoeken. Dat willen we veranderen."

Oproep aan Agema

"Komende donderdag is er een debat in de Tweede Kamer, het eerste met de nieuwe minister van Volksgezondheid, Fleur Agema", zegt Bushoff. "Voorheen stond ik zij aan zij met haar om hier paal en perk aan te stellen en ik hoop dat dat niet veranderd is nu ze minister is."

Wethouder Van Aken roept politiek Den Haag op actie te ondernemen. "Als Den Haag de urgentie voelt die wij iedere dag voelen op het moment dat wij mensen huilend aan de telefoon krijgen, dan vind ik: minister Agema grijp in en pak uw verantwoordelijkheid en faciliteer zorgverzekeraars, zodat huisartsen hier kunnen starten."

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."