radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Mening over Europese Unie positiever door samenwerking tijdens oorlog in Oekraïne

Mening over Europese Unie positiever door samenwerking tijdens oorlog in Oekraïne
Premier Rutte tijdens de Europese Raad
Bron: ANP

Sinds de inval van Rusland in Oekraïne lijkt de Europese Unie in sommige opzichten misschien wel belangrijker dan ooit. In hoeverre verandert de oorlog de manier waarop er naar de EU wordt gekeken? Meer mensen zien er de voordelen van in.

Samenvattend is het antwoord daarop: ja. In veel opzichten zijn mensen nu positiever over Europese samenwerking dan ze de afgelopen jaren zijn geweest. Dat blijkt uit onderzoek onder het EenVandaag Opiniepanel. Maar het is niet allemaal positief: de oorlog legt voor veel mensen ook bloot hoe verdeeldheid tussen de lidstaten zorgt voor een stroperig en traag proces.

Vooral voordelen

Minister van Financiën Sigrid Kaag noemde de Europese Unie tijdens een toespraak in maart 'belangrijker dan ooit' voor de veiligheid in Europa. De positieve blik waarmee ze juist in deze tijden naar de EU kijkt, wordt door velen gedeeld.

Voor het eerst in jaren vindt de grootste groep (44 procent) dat de Europese Unie vooral voordelen oplevert. Een half jaar geleden was dat nog 38 procent, en in 2020 vond zelfs slechts een derde dat de EU vooral voordelen voor Nederland opleverde.

Hoe denken mensen over de EU?

Bekijk ook

EU-lidmaatschap

De oorlog versterkt voor veel mensen het gevoel dat de EU nodig is als blok op het wereldtoneel, zeker nu een grootmacht heeft laten zien niet te terughoudend te zijn bij het inzetten van zijn middelen tegen een Europees land. "De EU is een wrak, maar ik zou geen alternatief weten", verzucht een deelnemer. "De dreiging van Rusland bewijst dat wij in Europa samen móéten werken. Het is niet anders."

Het aantal mensen dat vindt dat Nederland uit de EU moet, is sinds de metingen van EenVandaag in 2016 dan ook niet zo laag geweest: 25 procent. De ruime meerderheid, tweederde, vond in februari dat Nederland lid moet blijven van de EU. "We moet om te overleven samenwerken en een geheel vormen tegen grootmachten", schrijft iemand. "Niet alleen economisch en politiek, maar zeker ook op het terrein van defensie."

Mensen over het EU-lidmaatschap

Samenwerken op defensie

Deze persoon verwoordt hiermee een gevoel dat meer mensen hebben. De EU is nu een economisch en politiek samenwerkingsverband tussen 27 landen. De oorlog in Oekraïne heeft die grenzen iets opgerekt: voor het eerst in de geschiedenis werd er eind februari in EU-verband geld uitgegeven aan de aankoop en levering van defensief materiaal.

Deze week werd bekend dat dat bedrag wordt verdubbeld; er komt nog eens 450 miljoen euro bij voor wapens en munitie. Ook wordt er vanaf 2025 een zogenaamde 'flitsmacht' samengesteld: een snel inzetbare brigade van 5000 man als aanvulling op de NAVO.

Europees leger

Een goede ontwikkeling, vinden veel mensen, al mag de Europese samenwerking op het gebied van defensie voor sommigen nog verder gaan. Nu een oorlog zo dichtbij plaatsvindt, wordt meer samenwerking op het gebied van defensie en een Europees leger in het bijzonder, door meerdere mensen gezien als belangrijke toevoeging op de bestaande samenwerkingen.

Dat gevoel is ook terug te zien in de cijfers. Want de grootte van de groep die vindt dat er minder bevoegdheden naar de EU moeten, neemt flink af na de Russische inval. Het aandeel dat vindt dat er méér bevoegdheden naar Brussel moeten, is weliswaar een stuk kleiner, maar stijgt juist gestaag.

Hoeveel bevoegdheden moeten er naar de EU?

Bekijk ook

Stroperigheid duidelijk door Oekraïne

Hoewel er door de oorlog wat positiever over het Nederlandse lidmaatschap van de EU wordt gedacht, is het juist die oorlog die ook duidelijk maakt waar Europese samenwerking nog niet goed gaat. De 'niet eerder vertoonde eensgezindheid en daadkracht' die Sigrid Kaag beschrijft, is bij lange na nog niet voor iedereen zichtbaar.

Het beeld is voor velen juist tegenovergesteld: de lidstaten zijn het nooit met elkaar eens en moeten heel lang vergaderen om tot beslissingen te komen. De oorlog in Oekraïne legt voor velen juist dát bloot.

Europees denken

Vooral bij het bepalen van de eerste financiële sancties tegen Rusland, stoorden mensen zich aan de instelling van de lidstaten die daar hun eigen voorwaarden aan wilden stellen. Voor veel deelnemers is daar een beeld ontstaan of bevestigd van een onnodig traag proces van besluitvorming dat afstraalt op de eenheid en slagkracht van de EU. Gevaarlijk, schrijven sommigen, 'want Poetin ziet dat ook en die neemt de EU als eenheid zo niet meer serieus'.

Hoe het dan wel moet? Minder vanuit eigen belangen denken: "Als we willen samenwerken, moeten we het goed doen. Dan moeten landen meer Europees gaan denken - alleen dan kunnen we een vuist maken."

Bekijk ook

EU-lidmaatschap Oekraïne pas 'op termijn'

Ondertussen is Oekraïne zelf geen lid van de EU. President Zelensky heeft eind februari wel een officiële aanvraag ingediend voor het EU-lidmaatschap. Driekwart (74 procent) vindt dat Oekraïne inderdaad mag toetreden, maar niet versneld, zoals sommige Oost-Europese landen in de Unie willen. Zes op de tien (61 procent) vinden dat Oekraïne op de langere termijn, pas als het land voldoet aan alle eisen die aan een EU-lidmaatschap verbonden zijn, mag toetreden.

Dat is ook de weg die nu in de praktijk wordt bewandeld. Er wordt eerst geïnventariseerd welke aanpassingen het land op het gebied van bijvoorbeeld de economie moet doorvoeren om überhaupt te voldoen aan criteria om lid te kunnen worden. Op basis daarvan beslissen de regeringsleiders of Oekraïne, in eerste instantie, 'kandidaat-lid' wordt. Als dat mag, volgt een proces van jaren totdat het land officieel de status EU-lidstaat zou krijgen.

Moet Oekraïne lid van de EU worden?
info

Over de onderzoeken

Het onderzoek over de EU is gehouden van 26 tot en met 28 maart 2022. Er deden 15.183 mensen mee. Aan het onderzoek over het lidmaatschap van Oekraïne deden 21.315 mensen mee. Dat is gehouden op 6 en 7 maart 2022. De onderzoeken zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'

Sociaal contact en mentale uitdaging: in Kerkrade proberen ze dementie te voorkomen met de 'ontmoetingbus'
Remco van Vliet van Leger des Heils en wethouder Jo Paas van Kerkrade
Bron: EenVandaag

Voor dementie is geen medicijn, maar door je levensstijl aan te passen kan je je hersenen wel actief houden. Een onderdeel daarvan? Sociaal contact. Daarom rijdt in het Limburgs Kerkrade de 'ontmoetingsbus'.

De bus, waar mensen bij elkaar komen om contact te houden, sluit goed aan bij een campagne van Alzheimer Centrum Limburg die gisteren van start ging. Deze campagne, genaamd 'We zijn zelf het
medicijn', moet mensen
bewust maken van de invloed van een gezonde leefstijl op de hersengezondheid.

Gezonde levensstijl

Het initiatief voor de bus
werd opgestart vanuit een vitaliteitsproject van gemeente
Kerkrade, in samenwerking met inwoners en maatschappelijke
partners zoals het Leger des Heils. Remko van Vliet van Leger des Heils vertelt: "Een medicijn is er niet tegen dementie. Wat je wel kunt doen, dat is een gezonde levensstijl nastreven: voldoende bewegen, goede voeding, mentale uitdaging en voldoende interactie."

Dat laatste is waar de 'ontmoetingsbus', omgebouwde SRV-wagen, in het spel komt. Die staat de hele week op zes verschillende locaties in Kerkrade. Mensen komen er bij elkaar onder het genot van een kop koffie en - op z'n Limburgs - een stuk vlaai. "De bedoeling is dat mensen achter de voordeur uitkomen, participeren, meedoen in de maatschappij en het gezellig hebben", vertelt Van Vliet.

'Ze vinden iets hier'

Een vaste ontmoetingsplek - zoals de bus - kan helpen, vertelt hij. Op die manier kunnen ook ouderen die minder mensen om zich heen hebben contact houden met anderen.

"Als ze hier 2 uur zijn, zeggen ze misschien zes zinnen, maar ze komen iedere week terug." Waarom precies, daar kan hij de vinger nog niet op leggen. "Maar ik denk dat ze iets vinden hier, dat ze erbij mogen horen."

info

Dementie in Nederland

In Nederland waren in 2019 114.000 gevallen van dementie bekend bij de huisarts, deze mensen hebben dus een diagnose. Op basis van bevolkingsonderzoek hadden er naar schatting 290.000 mensen dementie in 2021.

In de gemeente Kerkrade leefden in 2023 naar schatting 1.000 mensen met dementie. Naar verwachting zal dat in 2050 stijgen met 60 procent, volgens gemeente Kerkrade.

Hoogste ziektekosten

Ook wethouder van Integraal Ouderenbeleid in Kerkrade Jo Paas kent deze cijfers. "Alleen al de kosten van dementie van 2020: 10,6 miljard. De hoogste ziektekosten van alle ziektes van Nederland. En in 2040 komen we 50.000 bedden tekort voor mensen die in een verzorgingstehuis opgenomen moeten worden als gevolg van dementie", somt hij op.

"We hebben geen bedden, het kost veel te veel geld en er is geen medicijn." Dus, is de wethouder van mening, moeten we zelf zorgen dat we fysiek en mentaal in beweging blijven. "We zijn zelf het medicijn", herhaalt hij de naam van de campagne.

Bekijk ook

Extra functie

Naast dat de bus zorgt voor sociaal contact, heeft die ook nog een andere functie. Van Vliet: "Wij ontmoeten allerlei soorten mensen uit de samenleving en als wij merken dat mensen extra zorg nodig hebben, dan weten we ook bij wie we terecht kunnen in de gemeente Kerkrade."

Hij gaat verder: "Dus ja, de bus heeft als eerste functie: komen, zijn en ontmoeten. Maar als we zien en proeven dat er meer nodig is, dan weten we naar wie we ze kunnen doorverwijzen. En daar zijn we heel blij mee." Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?"

Meer zicht

Ook wethouder Paas voelt dit: "We hebben zicht op wat er gebeurt en je krijgt dan ook een gevoel dat je weet: hoe zit het nou in onze maatschappij?" Hij is dan ook groot voorstander van de campagne en initiatieven zoals de ontmoetingsbus. "Het moet indalen bij mensen dat ze aan het voorkomen of vertragen van het proces van dementie zelf iets kunnen doen." Zelf is hij 71 en probeert zichzelf mentaal uit te blijven dagen, sluit hij af.

De aftrap van de campagne 'We zijn zelf het medicijn' wordt de komende tijd uitgerold over heel Zuid-Limburg.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Eerst Cito, nu de doorstroomtoets: waarom er steeds kritiek is vanuit scholen op de eindtoets

Vier basisscholen die eerder hadden aangekondigd om de verplichte doorstroomtoets niet af te nemen, moeten dat van de staatssecretaris nu alsnog doen. Anders volgen er financiële sancties. De scholen uiten kritiek dat de toets te weinig meet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant