radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Weinig mensen denken er komend jaar op vooruit te gaan na presentatie kabinetsplannen: 'Zijn er vooral voor de rijken'

Weinig mensen denken er komend jaar op vooruit te gaan na presentatie kabinetsplannen: 'Zijn er vooral voor de rijken'
Een man pint geld bij een betaalautomaat
Bron: ANP

Volgens het kabinet gaan mensen er volgend jaar op vooruit, maar slechts 17 procent gelooft dat. Dat blijkt uit onderzoek onder het Opiniepanel. "Nog geen procent erbij, ik geloof het niet met de inflatie en gestegen zorgpremies."

Uit de Prinsjesdagstukken zou blijken dat huishoudens er komend jaar gemiddeld 0,7 procent op vooruit gaan, maar veel deelnemers geloven dat niet. Bovendien hebben velen het gevoel dat het kabinet vooral de rijkere Nederlanders helpt. Met name de uitgelekte plannen over de zogenoemde 'expatregeling' en overdrachtsbelasting stemmen mensen somber.

Prijsstijgingen

In de tekst bij de Miljoenennota, die gaat over de belangrijkste financiële plannen voor het komende jaar, staat dat werken 'lonender' en 'aantrekkelijker' wordt. Over dat idee zijn mensen positief: ruim driekwart (77 procent) van de deelnemers vindt het een goed plan dat werkenden minder belasting gaan betalen.

Maar mensen verwachten niet dat dat belastingvoordeel opweegt tegen andere oplopende kosten. Vooral het eigen risico dat de komende jaren nog op 385 euro blijft, stijgende zorgpremies en de prijs van boodschappen maken panelleden weinig optimistisch over hun portemonnee. "De verhoging is minimaal en valt in het niet bij alle prijsverhogingen", verwacht een VVD-stemmer.

Bekijk ook

Kwart verwacht slechtere situatie

Mensen vragen zich bovendien af hoe de uitgelekte begrotingsplannen worden betaald. "Ik zie nergens waar die vooruitgang dan vandaan zou moeten komen, ondertussen zie ik wel nog steeds m'n kosten oplopen", zegt een deelnemer. "Ik ga er voorlopig vanuit dat er niets van terecht komt."

Deze deelnemer is niet de enige met dat gevoel. In totaal denkt 17 procent er komend jaar op vooruit te gaan, maar een grotere groep (27 procent) verwacht dat ze het financieel juist slechter krijgen. Bij deelnemers in de lagere inkomensgroepen is dat nog hoger; van hen verwachten vier op de tien (41 procent) dat ze er het komend jaar op achteruit gaan.

Zoveel mensen verwachten er volgend jaar financieel op vooruit of achteruit te gaan.

'Voor de rijken'

Op basis van de uitgelekte Prinsjesdagplannen hebben sommigen het gevoel dat het kabinet er vooral voor de rijken is, en niet voor 'de gewone werkende Nederlander'. Zo vindt twee derde (63 procent) het een slecht plan dat het belastingvoordeel voor expats blijft bestaan. Ook kiezers van alle vier de coalitiepartijen zijn hier in meerderheid tegen.

De expatregeling is een belastingvoordeel voor expats, ook wel kennismigranten genoemd. Volgens het bedrijfsleven en universiteiten is deze fiscale regeling heel belangrijk om buitenlands talent naar Nederland te halen. Maar voor veel kiezers voelt dit plan oneerlijk: "Ik heb nooit begrepen waarom wij dat moeten betalen met belastinggeld, in plaats van de bedrijven zelf. Het voelt als een VVD-punt", zegt een NSC-stemmer.

Overdrachtsbelasting tweede huis

Ook het plan om de overdrachtsbelasting te verlagen voor huizenbezitters die zelf niet in het huis wonen, kan op weinig steun rekenen. Het idee is dat de woningmarkt zo wordt gestimuleerd, omdat het dan aantrekkelijk is om huizen te kopen om te verhuren.

Maar veel kiezers, opnieuw ook de grootste groep PVV-, VVD-, NSC- en BBB-stemmers, zijn tegen. Voor hen geeft ook deze maatregel aan dat het kabinet zich te veel richt op rijkere mensen: "Mensen met een tweede huis hebben geld. Die kunnen het juist makkelijk opbrengen", zegt een PVV-stemmer. "Waarom die rijken nog meer verrijken?"

Zo denken kiezers over een aantal Prinsjesdagplannen van het kabinet.

Ook meeste coalitiekiezers tegen btw-verhoging

Waar veel mensen het ook niet mee eens zijn, is de voorgenomen btw-verhoging op onder andere hotels, boeken, sportwedstrijden, festivals en de sportschool. "Wij houden van lezen, uitgaan, musea en theaters en concerten bezoeken. Dat gaat allemaal fors duurder worden dus ik denk dat ik dat niet meer kan betalen", aldus een D66-stemmer die nu net kan rondkomen.

De linkse kiezers zijn niet de enigen die zo over dit plan denken. Zes op de tien (62 procent) van alle deelnemers is tegen de btw-plannen van het kabinet-Schoof. Ook onder kiezers van PVV, VVD, NSC en BBB, is slechts een minderheid voorstander van dit veelbesproken idee. Zo zegt een VVD-stemmer: "Als Nederland voor de Nederlanders is, moet je qua cultuur voldoende middelen inzetten. De btw-verhoging staat daar haaks op!"

Bekijk ook

Steun voor energiecompensatie en vroegpensioen

Een ruime meerderheid (68 procent) is wel te spreken over het idee om mensen met lagere inkomens vanaf 2025 weer te compenseren voor de hoge energierekening. Dat er ook geld komt voor een vroegpensioenregeling juichen nog meer mensen (84 procent) toe.

Zowel kiezers die op een coalitie- als die op een oppositiepartij hebben gestemd, zijn voorstander van deze plannen.

Grensbewaking verdeelt kiezers

Dat Nederland komend jaar fors meer geld uitgeeft aan Defensie en dat er geld naar de bewaking van de landsgrenzen gaat, vinden de meeste mensen ook goede plannen. Het idee over de grensbewaking verdeelt kiezers wel. De meeste deelnemers (64 procent) zijn voor, maar dat geldt niet voor kiezers van GroenLinks-PvdA (15 procent), D66 (24 procent), de Partij voor de Dieren (17 procent) en Volt (12 procent).

Volgens hen gaat het tegen het beginsel van de Europese Unie in dat mensen vrij moeten kunnen reizen en ze noemen het 'symboolpolitiek'. "Ik denk dat we de landen waar de asielzoekers het eerst overkomen moeten helpen met de grenscontroles. Dan is er ook geen chaos bij de grenzen van de andere landen", aldus iemand die op GroenLinks-PvdA heeft gestemd.

Zo denken kiezers over een aantal Prinsjesdagplannen van het kabinet.

Gepensioneerden

In het onderzoek uiten ook veel gepensioneerden hun onvrede. Zij zouden er volgens de plannen iets minder dan gemiddeld op vooruitgaan: 0,6 procent. "Ik hoor bij de gepensioneerden met een klein pensioen. 0,6 procent is bij lange na niet voldoende om de prijsstijgingen te compenseren. De laatste tijd ga ik er jaarlijks op achteruit", zegt iemand die het gevoel van veel gepensioneerden verwoordt.

Gevraagd naar de verwachtingen over hun portemonnee, geven meerdere arbeidsongeschikten in het onderzoek bovendien aan dat ze zich zorgen maken over hun uitkering. Eerder deze maand bleek dat er, mogelijk bij tienduizenden mensen, fouten zijn gemaakt bij de berekening van de arbeidsongeschiktheidsuitkering. Het is nog niet duidelijk of mensen ook geld moeten terugbetalen en om hoeveel geld dat dan gaat.

Weinig mensen denken er komend jaar op vooruit te gaan na presentatie kabinetsplannen
info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 14 tot en met 16 september 2024. In totaal deden 19.823 mensen mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Afgelopen maanden gingen zeker 3.000 azc-plekken toch niet door, vaak na protesten: 'Gemeenten komen zo tegenover inwoners te staan'

Afgelopen maanden gingen zeker 3.000 azc-plekken toch niet door, vaak na protesten: 'Gemeenten komen zo tegenover inwoners te staan'
Spandoek tegen de komst van een asielzoekerscentrum in Berlicum
Bron: ANP

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat aanhoudende protesten er vaak toe leiden dat de geplande opvangplekken voor asielzoekers tijdelijk of definitief worden geschrapt.

Door deze aanhoudende en succesvolle protesten raakt het Centraal Opvang Asielzoekers (COA) steeds verder af van het doel van 101.000 opvangplekken. Dit zijn het aantal plekken dat de spreidingswet voorschrijft en moet voor 1 juli worden behaald.

Ophef om azc

In zeker veertien gemeenten, die samen goed zijn voor de opvang van bijna 3.000 vluchtelingen, is de afgelopen maanden een tijdelijke of definitieve streep gezet door de plannen voor een asielzoekerscentrum.

Deze inventarisatie is gedaan op basis van berichtgeving van de afgelopen maanden over opvang die geannuleerd is. Er is gekeken naar de protesten en de daaropvolgende reactie vanuit het gemeentebestuur.

Zoeken naar nieuwe opvanglocaties

Het werkelijke aantal kan nog hoger liggen, omdat ook veel gemeenten waar protest is geweest nog geen besluit hebben genomen. Zoals bijvoorbeeld in de gemeente Maashorst, waar een informatieavond over drie mogelijke opvanglocaties uit de hand liep. De avond werd beëindigd met charges van de mobiele eenheid.

De locatie in Maashorst moest in totaal 750 asielzoekers opvangen. Of dit plan kan worden doorgezet is nu nog maar de vraag. Uit de inventarisatie van EenVandaag blijkt dat er de komende weken op nog meer plekken wordt gesproken over nieuwe opvanglocaties.

Bekijk ook

Geen azc na protesten

In sommige gevallen zegt de gemeente zelf dat ze de beoogde locatie voor een azc annuleren vanwege de protesten. Dit was bijvoorbeeld het geval in de gemeente Sint Michelsgestel.

"Na de maatschappelijke en politieke onrust die is ontstaan in de gemeente, is de primaire inzet van het college gericht op nazorg en depolarisering", schrijft de gemeente op hun website.

'We zijn niet gezwicht'

In andere gevallen zijn er wel protesten geweest, maar ontkennen raadsleden daar aan toe te hebben gegeven. Zo kondigde de gemeente Hardenberg in maart aan te kijken naar zeven potentiële locaties voor een nieuwe opvang. Na dit bericht volgde er twee informatieavonden en protest.

Daarna maakte de coalitie bekend de zoektocht naar een locatie te staken. Raadslid Simone Hof (Christenunie) zei toen tegenover RTV Oost: "We zijn niet gezwicht voor de druk van een luidruchtige groep tegenstanders." Zij wijst juist naar het wankelende beleid van asielminister Marjolein Faber. Ook blijkt dat stikstof besluitvorming in de weg zit, of als argument wordt gebruikt om een azc niet te gaan bouwen.

In deze gemeenten werd een asielopvang geannuleerd

Weinig draagvlak

Verschillende gemeenten geven na het schrappen van een locatie wel aan verder te zoeken naar een andere locatie. Dat moet ook volgens de spreidingswet. Toch hebben ze nog weinig tijd om dit voor 1 juli te regelen, omdat ze vaak al veel locaties in beeld hebben gehad.

In de gemeente Dinkelland is de beoogde locatie van de baan, maar zegt de gemeente wel verder te zoeken naar een andere locatie. CDA-raadslid Marc Smelink hoopt dat dat voor 1 juli nog lukt, maar merkt ook weinig draagvlak. Het helpt volgens hem niet mee dat Faber geen regie pakt op de spreidingswet.

Asielminister Faber moet regie pakken

Op vragen - die EenVandaag eerder aan de asielminister stelde - over de consequenties die het heeft als gemeenten geen opvang regelen, zegt Faber dat op 1 juli opnieuw te bekijken.

"Maar als de landelijke overheid geen regie pakt dan staan we als gemeente tegenover de inwoner, terwijl we daar juist naast willen staan", reageerde Smelink toen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Een derde van 55-plussers vindt dat ze te groot wonen, maar zoektocht naar toekomstbestendig huis duurt vaak jaren

Een derde van 55-plussers vindt dat ze te groot wonen, maar zoektocht naar toekomstbestendig huis duurt vaak jaren
Bron: ANP

Een derde van 55-plussers vindt hun woning te groot voor wat ze nodig hebben. Veel van hen willen wel ruimte maken voor jonge huizenzoekers, maar doorstromen blijkt lastig: 30 procent zoekt al ruim 2 jaar naar een geschikte woning.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 30.000 leden van het Opiniepanel. Onder alle ondervraagde 55-plussers zoekt 15 procent op dit moment naar een toekomstbestendige woning, en wil nog eens 27 procent dat op termijn gaan doen. Onder de 55-plussers die op dit moment te groot wonen, is dat aandeel nog groter.

'Gezinnen kunnen ruimte beter gebruiken'

Een derde (33 procent) van alle 55-plussers in het onderzoek laat weten op dit moment meer woonruimte in gebruik te hebben dan nodig. Voor de meesten van hen gaat dat om een woning van 100 vierkante meter of groter. Sommigen willen graag naar een woning met minder trappen, minder tijd kwijt zijn aan de schoonmaak, of ruimte bieden aan jonge huizenzoekers.

"Ik ben alleenstaand in een eengezinswoning, het onderhoud wordt me een beetje te veel", vertelt een gepensioneerde deelnemer. "Er zijn gezinnen die de ruimte veel beter kunnen gebruiken."

Hoe denken jongeren en 55-plussers over de grootte van hun woning?

Jongeren komen ruimte tekort

Die opvatting kunnen veel jongeren beamen. Waar 55-plussers vaker woonoppervlakte over hebben, moet een vijfde (21 procent) van 18- tot en met 34-jarigen het doen met een woning die te klein is voor hun situatie. Van hen woont 40 procent momenteel in een woning van minder dan 50 vierkante meter.

"We willen eigenlijk kinderen, maar stellen dat al jaren uit omdat we geen geschikte woning kunnen vinden", laat een jongere in zo'n woning weten. "Ik ben bang dat het voor ons al te laat is tegen de tijd dat de woningmarkt weer hersteld is."

Zijn 55-plussers van plan te verhuizen naar een toekomstbestendige woning?

Zoektocht naar woning

Een flinke groep van 55-plussers met een te grote woning is best bereid om plaats te maken voor woningzoekende jongeren en daarbij ruimte in te leveren.

Een derde van hen (34 procent) is op dit moment al op zoek naar een woning die beter geschikt is om op latere leeftijd in te wonen. Nog eens 40 procent zou dat op termijn willen.

Minder woning, hogere huur

Toch is het voor een ruime meerderheid (85 procent) van de 55-plussers die nu op zoek zijn, lastig om iets te vinden. 30 procent geeft aan al minstens 2 jaar bezig te zijn met het vinden van de juiste woning. Zij zien weinig geschikte opties en lange wachttijden in de sociale huur, maar zouden er vaak ook financieel flink op achteruit gaan.

"Ik wil graag kleiner wonen, maar kan alleen een appartement krijgen van 1.500 euro", laat iemand weten. "Dan zou ik een tuin én ruimte inleveren voor ruim 500 euro per maand meer."

Hoe lang zijn 55-plussers al op zoek naar toekomstbestendige woning?

Niet iedereen wil verhuizen

Bovendien zou ongeveer een vijfde (21 procent) van 55-plussers ondanks een te grote woning helemaal niet willen verhuizen. Voor sommigen is hun woning al voldoende geschikt om ook later nog te kunnen wonen.

Anderen hebben daarvoor aanpassingen laten doen, zoals het plaatsen van een traplift of het bouwen van een badkamer op de begane verdieping om langer in hun huis te kunnen blijven.

Gehecht aan woning

Daarnaast spelen er, ook onder ouderen die hun huidige woning eigenlijk te groot vinden, sentimentele redenen mee om niet weg te willen.

Bijvoorbeeld omdat ze gehecht zijn aan hun huis of niet weg willen uit hun sociale omgeving. "Een fijne buurt en een riant huis, daar kan geen appartement tegenop", besluit een deelnemer.

Bekijk ook

info

Over dit onderzoek

Het onderzoek is gehouden van 14 maart tot en met 3 april 2025. Er deden in totaal 29.827 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee, onder wie 3.490 deelnemers van 55 jaar en ouder, die een woning voor latere leeftijd zoeken. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant