Waardering voor 'meer daadkracht' van premier Dick Schoof, maar coalitiekiezers verdeeld over Europese leningen voor defensie
Meer dan de helft (55 procent) van de kiezers vindt het goed dat de EU samen geld leent voor defensie. Hoewel Dick Schoof zonder toestemming van de coalitie instemde met het plan, vindt 58 procent dat de premier goed gehandeld heeft in deze kwestie.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 22.000 kiezers van het Opiniepanel. Waar kiezers van vrijwel alle partijen het eens zijn dat Europese landen fors moeten investeren in defensie (75 procent), zijn er twijfels over de manier waarop dat gefinancierd moet worden. Van de 800 miljard euro die landen op moeten halen voor defensie, wil de Europese Commissie 150 miljard euro lenen. Dat geld kunnen lidstaten op hun beurt weer lenen van de EU.
'Eenheid uitstralen'
In totaal vindt iets meer dan de helft (55 procent) van de kiezers dat Nederland het plan moet goedkeuren om via een Europese lening extra geld beschikbaar te maken voor Europese defensie. Zij vinden het bijvoorbeeld belangrijk dat Europa in deze tijden 'eenheid uitstraalt' en dat ons land zich daarin hoort op te stellen als 'een betrouwbare partner'.
Onder de coalitiepartijen staan vooral stemmers van NSC (69 procent) en VVD (66 procent) achter met die leningen. Hoewel kiezers in beide groepen aangeven eigenlijk geen voorstander te zijn van gezamenlijke leningen, zien zij uitzonderlijke omstandigheden. "Nood breekt wet", vindt een VVD-stemmer. "Wel jammer dat arme landen later de schulden doorschuiven naar ons."
'Opdraaien voor andere landen'
Ook bij kiezers van de andere twee coalitiepartijen - PVV en BBB - spelen die zorgen over het 'opdraaien voor schulden' van andere landen een rol. Veel coalitiekiezers geven ook aan dat er in elk geval goede afspraken gemaakt moeten worden over de gezamenlijke leningen voordat zij zich comfortabel zouden voelen bij het afsluiten ervan.
Onder PVV-kiezers is de weerstand het grootst (59 procent). Voor hen liggen vroegere staatsschulden van met name Zuid-Europese landen, zoals Griekenland, nog vers in het geheugen. "Straks zijn we weer de klos als onze 'partners' zich niet houden aan de gemaakte afspraken", zegt een PVV-stemmer.
'Daadkrachtige' premier Schoof
Ondanks dat de kwestie binnen de coalitie voor verdeeldheid zorgde, zijn de meeste kiezers (58 procent) wel tevreden over hoe Schoof het heeft aangepakt. Zij vinden het goed dat de premier 'op zijn strepen ging staan' nadat hij door de Tweede Kamer was teruggefloten en uiteindelijk de coalitiepartijen toch weer bij elkaar wist te krijgen.
Opvallend is dat zijn optreden ook veel goedkeuring krijgt van kiezers uit de oppositie. Velen van hen zagen 'eindelijk daadkracht' bij de minister-president. "Hij heeft voor het eerst als een premier gehandeld. Anders blijft hij de marionet van Geert Wilders", vindt een GroenLinks-PvdA-stemmer.
Vaker zelf beslissen?
En daar kan de grootste groep kiezers zich in vinden: van ruim de helft (53 procent) mag Schoof als 'extraparlementair' premier vaker het heft in handen nemen bij spoedeisende beslissingen, zonder dat alle coalitiepartners daarmee akkoord zijn. "Deze vier partijen maken elke keer weer ruzie met elkaar. Zo schiet het niet op, dan moet hij zelf maar de beslissingen nemen", vindt een NSC-stemmer.
Een iets kleinere groep (39 procent) ziet liever dat Schoof ook in urgente situaties eerst steun zoekt in de coalitie voor hij tot actie over gaat. Bijvoorbeeld omdat hij als partijloze premier 'niet democratisch is gekozen', maar ook om te voorkomen dat hij later alsnog wordt teruggefloten. "Je staat nogal voor schut als je later terug moet krabbelen bij zeer belangrijke besluiten", zegt iemand die Partij voor de Dieren stemt.
Vertrouwen iets gestegen
Het optreden van Schoof heeft tot iets meer vertrouwen in de premier geleid: 47 procent van de kiezers heeft dat nu, terwijl dat een maand geleden nog 44 procent was. De stijging was het hoogst bij kiezers van CDA, ChristenUnie, GroenLinks-PvdA, D66 en Volt. Hoewel de meeste van deze kiezers nog steeds weinig op hebben met het kabinet, wist Schoof wel vertrouwen te winnen bij deze partijachterbannen.
Tegelijkertijd nam onder PVV-kiezers het vertrouwen in de premier de laatste maand juist af: van 60 procent naar 48 procent. Hoewel sommige van hen zich wel inhoudelijk kunnen vinden in zijn beslissingen, vindt een groot deel het 'onhandig' dat er niet goed overlegd werd met de coalitiepartijen.