De meeste mensen zijn voorstander van de nieuwe zedenwet, die slachtoffers van seksueel geweld beter moet beschermen. Maar er zijn ook zorgen voor negatieve gevolgen: 44 procent is bang voor valse beschuldigingen en ‘wraakacties’.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 18.000 leden van het Opiniepanel. Ze vinden dat de nieuwe zedenwet, die 1 juli ingaat, slachtoffers kan helpen. Toch zijn er ook twijfels, bijvoorbeeld omdat iemand veroordelen lastig is.

Wet seksuele misdrijven

De bedoeling van die nieuwe zedenwet is dat slachtoffers van seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag beter worden beschermd. In die wet hoeft 'dwang' niet langer bewezen te worden, wat nu nog wel het geval is. Iemand kan straks veroordeeld worden voor verkrachting als hij of zij kon weten dat de ander geen seks wilde, maar toch heeft doorgezet. Geen 'nee' zeggen, betekent dus niet langer automatisch 'ja'.

Tweederde (68 procent) vindt de invoering van die nieuwe wet een goede zaak, omdat volgens hen slachtoffers nu onvoldoende beschermd worden. "Slachtoffers kunnen vaak geen nee zeggen", legt een deelnemer uit. "Bevriezen of lijdzaam ondergaan is een natuurlijke reactie om met zulke situaties om te gaan, daar wordt in deze wet denk ik beter rekening mee gehouden." Een klein deel is tegen de invoering (12 procent), de rest kan er nog niet goed een mening over vormen (20 procent).

Valse aangiftes

Maar er zijn ook zorgen. Bijna de helft van de deelnemers (44 procent) is bang voor negatieve gevolgen die de nieuwe wet met zich mee zou kunnen brengen. Bij mannen (51 procent) ligt dat aantal hoger dan bij vrouwen (36 procent).

Deze groep is bang voor valse aangiftes en 'wraakacties', omdat volgens hen de bewijslast te veel bij de beschuldigde komt te liggen. "Ik ben echt bang dat mensen nu onterecht beschuldigd gaan worden en daar weinig tegen kunnen doen", zegt een van hen.

'Alle spontaniteit verdwijnt'

De meeste mensen in het onderzoek (60 procent) verwachten niet dat de nieuwe zedenwet invloed gaat hebben op hun eigen seksleven, maar het zijn vooral mannen die vrezen voor negatieve gevolgen: 1 op de 5 (22 procent) is daar bang voor, tegenover 1 op de 12 vrouwen (8 procent).

"Alle spontaniteit verdwijnt", vindt een mannelijke deelnemer. "Als je constant na moet denken of het wel geoorloofd is wat je doet, gaat het plezier er aardig vanaf." Een andere man in het onderzoek: "Geen enkele vrouw is dan meer te vertrouwen, ik laat het wel uit m'n hoofd." Vrouwen denken juist vaker dat het een positieve invloed gaat hebben, omdat ze zich naar eigen zeggen wat veiliger voelen.

Bewijslast en politiecapaciteit

4 op de 10 (40 procent) denken dat ook de nieuwe wet nog altijd onvoldoende is voor slachtoffers van seksuele misdrijven. "Je moet nog steeds de bewijslast rond krijgen en dat is in situaties waar het jouw woord tegen dat van de ander is, nog steeds heel lastig, ook als je geen dwang meer hoeft te bewijzen", vindt een panellid.

Anderen wijzen op het aantal zaken dat nu tot een veroordeling leidt: dat is nog steeds laag, vergeleken bij het aantal verkrachtingen waar melding van wordt gedaan. "De politie heeft er de capaciteit niet voor en neemt dus aangiftes al niet eens op", vertelt iemand in het onderzoek die zelf heeft geprobeerd aangifte te doen van seksueel geweld. "Zolang die capaciteit niet beter wordt, gaat deze nieuwe wet ook niets veranderen."

Wederzijdse instemming

Belangrijk punt van de nieuwe wet is consent: wederzijdse instemming voor de seksuele handelingen. 4 op de 10 mensen in het onderzoek die seksueel actief zijn, zeggen dat ze daar in het verleden toestemming voor vroegen aan iemand met wie ze voor het eerst het bed deelden. Op de vraag of mensen dat in de toekomst, na de invoering van de nieuwe zedenwet, gaan doen, antwoordt iets meer dan de helft bevestigend. "Je moet wel", zegt een van hen.

Vooral bij jonge mensen, tot 35 jaar, is dat aantal hoog. Van hen zegt 70 procent in de toekomst toestemming te gaan vragen bij seksuele handelingen. Ook is dat bij jongeren sowieso al normaler om te doen, 53 procent zegt op dit moment toestemming te vragen als ze voor het eerst met iemand tussen de lakens duiken.

Een derde van 55-plussers vindt hun woning te groot voor wat ze nodig hebben. Veel van hen willen wel ruimte maken voor jonge huizenzoekers, maar doorstromen blijkt lastig: 30 procent zoekt al ruim 2 jaar naar een geschikte woning.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 30.000 leden van het Opiniepanel. Onder alle ondervraagde 55-plussers zoekt 15 procent op dit moment naar een toekomstbestendige woning, en wil nog eens 27 procent dat op termijn gaan doen. Onder de 55-plussers die op dit moment te groot wonen, is dat aandeel nog groter.

'Gezinnen kunnen ruimte beter gebruiken'

Een derde (33 procent) van alle 55-plussers in het onderzoek laat weten op dit moment meer woonruimte in gebruik te hebben dan nodig. Voor de meesten van hen gaat dat om een woning van 100 vierkante meter of groter. Sommigen willen graag naar een woning met minder trappen, minder tijd kwijt zijn aan de schoonmaak, of ruimte bieden aan jonge huizenzoekers.

"Ik ben alleenstaand in een eengezinswoning, het onderhoud wordt me een beetje te veel", vertelt een gepensioneerde deelnemer. "Er zijn gezinnen die de ruimte veel beter kunnen gebruiken."

Jongeren komen ruimte tekort

Die opvatting kunnen veel jongeren beamen. Waar 55-plussers vaker woonoppervlakte over hebben, moet een vijfde (21 procent) van 18- tot en met 34-jarigen het doen met een woning die te klein is voor hun situatie. Van hen woont 40 procent momenteel in een woning van minder dan 50 vierkante meter.

"We willen eigenlijk kinderen, maar stellen dat al jaren uit omdat we geen geschikte woning kunnen vinden", laat een jongere in zo'n woning weten. "Ik ben bang dat het voor ons al te laat is tegen de tijd dat de woningmarkt weer hersteld is."

Zoektocht naar woning

Een flinke groep van 55-plussers met een te grote woning is best bereid om plaats te maken voor woningzoekende jongeren en daarbij ruimte in te leveren.

Een derde van hen (34 procent) is op dit moment al op zoek naar een woning die beter geschikt is om op latere leeftijd in te wonen. Nog eens 40 procent zou dat op termijn willen.

Minder woning, hogere huur

Toch is het voor een ruime meerderheid (85 procent) van de 55-plussers die nu op zoek zijn, lastig om iets te vinden. 30 procent geeft aan al minstens 2 jaar bezig te zijn met het vinden van de juiste woning. Zij zien weinig geschikte opties en lange wachttijden in de sociale huur, maar zouden er vaak ook financieel flink op achteruit gaan.

"Ik wil graag kleiner wonen, maar kan alleen een appartement krijgen van 1.500 euro", laat iemand weten. "Dan zou ik een tuin én ruimte inleveren voor ruim 500 euro per maand meer."

Niet iedereen wil verhuizen

Bovendien zou ongeveer een vijfde (21 procent) van 55-plussers ondanks een te grote woning helemaal niet willen verhuizen. Voor sommigen is hun woning al voldoende geschikt om ook later nog te kunnen wonen.

Anderen hebben daarvoor aanpassingen laten doen, zoals het plaatsen van een traplift of het bouwen van een badkamer op de begane verdieping om langer in hun huis te kunnen blijven.

Gehecht aan woning

Daarnaast spelen er, ook onder ouderen die hun huidige woning eigenlijk te groot vinden, sentimentele redenen mee om niet weg te willen.

Bijvoorbeeld omdat ze gehecht zijn aan hun huis of niet weg willen uit hun sociale omgeving. "Een fijne buurt en een riant huis, daar kan geen appartement tegenop", besluit een deelnemer.

Afgelopen zomer was er veel aandacht voor de situatie van de 12-jarige Mikael. Hij is in Nederland geboren maar wordt uitgezet naar Armenië, waar zijn ouders vandaan komen. Wat voor opties heeft hij nog om toch te blijven? "Einde van de rit in Nederland."