Een ruime meerderheid staat achter sancties tegen Rusland, ook als dat betekent dat ze lange tijd meer moeten betalen voor gas en benzine. Opvallend: ook de meeste mensen die het toch al niet breed hebben, zijn daartoe bereid.

Mede door de sancties tegen Rusland betalen Nederlanders op dit moment een recordbedrag aan de benzinepomp. 21 procent daarvan gaat via accijns naar de staatskas, maar het kabinet wil daar niets aan veranderen. Dan zou er ergens anders op bezuinigd moeten worden. Dat moet dan maar, vindt 54 procent, zo blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 21.000 leden van het Opiniepanel.

Accijnsverlaging

"21 procent over een steeds hogere brandstofprijs levert ook steeds meer op voor de staatskas. Daar kan dus wel een paar procent vanaf zonder dat het een tekort oplevert", schrijft iemand in het onderzoek.

Tegenstanders van 'dure' klimaatplannen van het kabinet zien daar ruimte om te compenseren voor een accijnsverlaging: "Haal het geld maar uit de potjes voor milieu en stikstof, want daar zie ik nu echt geen heil in."

Roep vooral van rechts

De roep om accijnsverlaging komt vooral van rechtse kiezers, die ogenschijnlijk vaker in de auto stappen dan kiezers van partijen als GroenLinks en D66.

Die zijn juist vaker tegen tijdelijke accijnsverlaging, uit vrees voor het sneuvelen van kabinetsplannen die voor hen belangrijk zijn, zoals klimaat en onderwijs.

'Prima offer'

Ondanks de torenhoge brandstof- en gasprijzen staat 65 procent achter de sancties die westerse landen, waaronder Nederland, opleggen aan Rusland, ook als die nog lange tijd aanhouden.

"Als dat mijn offer is, prima dan. Heel veel mensen in Oekraïne betalen een véél hogere prijs dan wij: hun leven", zegt een ondervraagde.

Dikke trui aan

Opvallend genoeg zegt ook een meerderheid (57 procent) van de ondervraagden met een lager inkomen bereid te zijn lange tijd meer te betalen voor gas en andere brandstof. Van hen verwacht ruim een derde (36 procent) door de hoge gas- en brandstofprijzen in grote financiële problemen te komen.

Nog eens 44 procent verwacht dat in mindere mate. Eén van hen schrijft: "Ik heb het ervoor over om met drie dikke truien aan te gaan zitten voor Oekraïne. Ik behoor tot de minima en zal mijn verwarming uitdoen omdat ik de hogere gasprijs niet kan betalen." Wel pleiten velen voor compensatie van lagere inkomens.

Kleinere groep voor NAVO-ingrijpen

Ook als het gaat om andere hulp aan Oekraïne zijn mensen vastberaden. Zo vindt 56 procent dat Nederland wapens en andere middelen moet blijven leveren tot Rusland zich terugtrekt, ongeacht hoelang dat duurt. 14 procent vindt dat Nederland daarmee moet stoppen als Poetin zich tot Nederland richt.

De grootste groep (45 procent) vindt dat Nederland genoeg doet om Oekraïne te steunen. Ook de NAVO doet er volgens een ruime meerderheid (72 procent) goed aan om niet in te grijpen in Oekraïne. 19 procent wil wel dat de NAVO militairen stuurt. Een stuk minder dan een week geleden, toen 29 procent nog voor NAVO-ingrijpen was. "Als de NAVO nu rechtstreeks en openlijk betrokken raakt, dan is mijn weersvoorspelling 'stralend met kans op paddenstoelwolken'."

Zorgen nucleaire oorlog

Twee op de drie (66 procent) vrezen ervoor dat Rusland daadwerkelijk zijn nucleaire wapens in zal zetten. Een week geleden droeg president Poetin zijn legertop op om die wapens gereed te maken. Ook over een uitbreiding van de oorlog naar andere NAVO-landen zijn er zorgen bij veel mensen in het land. 65 procent is daar bang voor.

Hoewel de oorlog zich uitbreidt, vreest nog niet iedereen dat Nederland fysiek doelwit wordt van Rusland. 32 procent doet dat wel. Cyberaanvallen op Nederland lijkt een grotere groep waarschijnlijk: 70 procent maakt zich daar zorgen over.

Meer geld naar defensie

Ook deed EenVandaag onderzoek naar de grenzen van de uitgaven die Nederland mag doen op het gebied van defensie. Het kabinet was al van plan meer geld uit te geven de komende jaren, maar dat is volgens veel mensen nog niet genoeg. Sterker nog, de meesten (55 procent) vinden meer geld naar defensie ook geoorloofd als dit ten koste gaat van andere geplande, kostbare kabinetsplannen, zoals minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken vorige week opperde.

Hij wilde met de coalitiepartijen 'terug naar de tekentafel' en het regeerakkoord desnoods openbreken. Minister van Financiën Sigrid Kaag vond dat te rigoureus. Een kwart (26 procent) lijkt aan haar kant te staan. Nog eens 14 procent wil helemaal niet meer geld naar defensie.

NSC en ChristenUnie pleiten voor een zogenaamde rode knop om jongeren digitaal beter te beschermen. Waarmee met één druk op de knop, al jouw online gegevens in één keer worden verwijderd. De vraag is of dat gaat werken.

Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet. Dat is de boodschap die Don Ceder van de ChristenUnie en Jesse Six Dijkstra van NSC aan de Tweede Kamer duidelijk willen maken. "Voordat je achttien bent, zijn er verschillende online profielen van je gemaakt."

Cookies slaan alles op

"Onze persoonlijke gegevens worden opgeslagen door cookies', zegt Lotje Beek, beleidsadviseur bij Bits of Freedom. "Cookies zijn een soort bestandjes die op een website zitten, en vervolgens vanaf de website terug gaan naar je computer'', legt ze uit. "Hierdoor houden ze bij wat jij online doet, op welke dingen je klikt, en voor hoelang."

"Deze informatie wordt vervolgens opgeslagen door bedrijven zoals Meta en Google. Op basis hiervan schetsen ze jouw persoonlijk profiel", vervolgt Beek. "Ze weten hierdoor precies welke boodschap ze aan jou kunnen meegeven, bijvoorbeeld om iets te kopen op het internet. Hierdoor verlies je de autonomie."

Persoonlijke online profiel

"Middels een online profiel kunnen bedrijven jou opdelen in bepaalde categorieën", vertelt cyberexpert Dave Maasland. "Bijvoorbeeld op interessegebied, leeftijdscategorie en of je man of vrouw bent. Dat kan heel gedetailleerd gaan."

"Maar dat gebeurt niet alleen via cookies", maakt hij duidelijk. "Ook je mobiele apparaat slaat informatie op. Het belangrijkst is dat mensen beseffen dat als je digitale voetsporen achterlaat, je snel persoonlijke informatie vrijgeeft."

Kansongelijkheid voor jongeren

Volgens NSC en ChristenUnie kunnen digitale profielen negatieve gevolgen hebben en leiden tot kansenongelijkheid. Ook beleidsadviseur Beek kan zich hierin vinden. "Vacatures voor mannelijke beroepen worden voor 90 procent vaker aan mannen laten zien, blijkt uit onderzoek van het College van de Rechten voor de Mens. Vrouwen zien weer vaker vacatures voor kappersopleidingen, waardoor zij vacatures als monteurs bijvoorbeeld missen. Dit levert minder kansen op en verdeelt de samenleving."

Ook cybersecurity-expert Maasland ziet problemen. "Als eenmaal iets op het internet staat, zal deze informatie niet snel verdwijnen. Bijvoorbeeld fanatieke berichten over je voetbalclub, of een boze reactie naar een leraar, die kunnen later altijd weer opduiken. Tijdens een ruzie of een sollicitatie bijvoorbeeld," legt hij uit.

'Niet hoe het internet werkt'

Precies hier zit volgens Maasland ook de crux. "De informatie op het internet staat altijd ergens opgeslagen, zelfs met een mooie rode knop. Hoe graag we ook een makkelijke oplossing willen, dit is niet hoe het internet werkt."

Desondanks vinden beide experts het goed dat NSC en ChristenUnie dit onderwerp onder de aandacht brengen. "Jongeren moeten beter beschermd worden op het internet, maar we moeten in deze fase vooral kijken naar de voorkant," vervolgt Maasland. "Kinderen moeten weten dat het belangrijk is om na te denken wát je plaatst op het internet. De oplossing zit in meer educatie en mediabewustzijn. Niet bij een magische knop."