Willen we in de toekomst nog steeds massaal naar Zuid-Europa in de zomer? Een deel van het EenVandaag Opiniepanel houdt rekening met extreem weer bij het boeken van hun vakantie. "Puffen in een hittegolf is zonde van mijn geld."

Ook deze zomer nemen meerdere Zuid-Europese landen maatregelen door extreme temperaturen, waaronder de oproep om op het heetste van de dag binnen te blijven. Dat heeft ook gevolgen voor toeristen. Passen Nederlanders hun vakantieplannen aan door het extreme weer? Bijna de helft (46 procent) van de deelnemers denkt dat bepaalde delen van Europa in de toekomst niet meer geschikt zijn voor een zomervakantie. Dat blijkt uit een onderzoek van EenVandaag onder 21.000 leden van het Opiniepanel.

Zorgeloos op vakantie

Vooral van Zuid-Europese landen verwacht het panel dat die vanwege het weer onaantrekkelijker zullen worden. "Ik wil aangenaam weer tijdens mijn vakantie", zegt een deelnemer. "Puffen in een hittegolf is zonde van mijn geld."

Ook gezondheidsrisico's en bosbranden maken mensen voorzichtiger met hun vakantieplannen. "Je wilt zorgeloos op vakantie, dus deze risico's zijn van invloed", zegt een panellid.

Kwart vermijdt bestemmingen

Een kleiner deel van de panelleden neemt de kans op extreem weer nu al mee in de keuze voor een vakantiebestemming. Een vijfde (20 procent) boekt alleen maar vakanties buiten het hoogseizoen, om bijvoorbeeld hitte te ontlopen.

Iets minder dan een kwart (23 procent) mijdt bepaalde plekken om de weersomstandigheden. Deze groep houdt naast hoge temperaturen ook rekening met risico's als extreme regenval of overstromingsgevaar. "Ik zou niet zo snel bij uiterwaarden of rivieren gaan staan die snel kunnen overstromen", laat een kampeerder weten.

Met 40 graden in Florence

Ook panellid Iefke Bijker heeft na een extreem warme vakantie in Italië het roer omgegooid. "We zaten 2 jaar geleden in het prachtige Florence, maar als de temperatuur tegen de 40 graden loopt heb je nergens puf voor. We wilden graag dingen doen, maar hadden gewoon geen energie. Dat is echt doodzonde."

Iefke had zich de vakantie met haar vriend heel anders voorgesteld. Cultuur snuiven, de stad ontdekken. In plaats daarvan bleef ze hele dagen in haar hotel. Pas in de koelere avonduren ging ze op pad. "Op een gegeven moment moet je ook een hapje eten, en ga je daarna maar in het donker langs alle mooie plekken. Dan is het in ieder geval iets beter te doen dan overdag." Een ding weet Iefke zeker: "Ik ga niet meer in hartje zomer naar het Zuiden."

Naar het Noorden

Wie zich zorgen maakt vindt mogelijk een alternatief in Scandinavië: die bestemming wordt volgens 3 op de 10 (31 procent) deelnemers aantrekkelijker in het hoogseizoen. Ook voor Iefke ligt de oplossing in het Noorden.

"Deze zomer blijven we in Nederland. En in de winter gaan we naar Noorwegen om het Noorderlicht te zien en walvissen te spotten", vertelt ze. "Dat was al lang een wens van mij. Dus over hitte op mijn vakantiebestemming hoef ik me dit jaar absoluut geen zorgen te maken."

Altijd onvoorspelbaar

3 op de 10 deelnemers (29 procent) zegt in de toekomst net als Iefke rekening te gaan houden met de kans op extreem weer bij het boeken van een vakantie. Toch kan een kleine meerderheid (51 procent) zich daar niet in vinden. Deze mensen zijn bijvoorbeeld gebonden aan vaste vakantieperiodes, of zijn sowieso al geen liefhebber van zonvakanties.

Anderen vinden de waarschuwingen voor extreem weer 'overdreven', of benadrukken dat het weer altijd al onvoorspelbaar is geweest. Het weer meenemen in je vakantieplannen heeft daarom weinig zin, vindt een panellid: "Je kunt het niet voorspellen. Elk jaar is het anders, dus je kunt er geen rekening mee houden."

'Geboekt is geboekt'

Dat heeft 1 op de 10 (10 procent) van de ondervraagden ook gemerkt: zij hebben hun vakantieplannen deze zomer nog op het laatste moment aangepast vanwege de lokale weersomstandigheden, of overwoog dat te doen. Enkele deelnemers geven aan hun reservering geannuleerd te hebben vanwege de hitte of regen op de plaats van bestemming.

Wanneer er geen gratis annulering mogelijk is, zou de helft (51 procent) van de ondervraagden ervoor kiezen om toch naar de vakantiebestemming af te reizen, óók als daar sprake is van extreem weer. "Geboekt is geboekt", zegt een panellid. "Je kan er altijd wat leuks van maken, zolang je je maar aanpast aan de situatie."

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."