Slechts de helft van de coalitiekiezers verwacht dat het kabinet problemen in het land daadkrachtig aan gaat pakken. Onervarenheid, stroeve verhoudingen en de erfenis van Rutte zijn volgens hen de grootste struikelblokken.
Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder ruim 22.000 leden van het Opiniepanel. In mei reageerden de kiezers van PVV, VVD, NSC en BBB nog met blijdschap en opluchting op het hoofdlijnenakkoord. 4 maanden later, wanneer de uitgewerkte plannen voor deze hoofdlijnen worden gepresenteerd in het regeerprogramma, is het optimisme afgenomen.
Bekijk ook
Verwachtingen getemperd
Met de eerste maanden achter de rug, is de steun voor de ministersploeg stabiel: net als in juni hebben zo'n 4 op de 10 (39 procent) vertrouwen in het kabinet van Dick Schoof.
Maar waar de coalitiekiezers bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord nog hoopten dat er onder de 'rechtse koers' meer vooruitgang geboekt wordt op voor hen belangrijke dossiers, zijn de verwachtingen inmiddels meer getemperd.
'Puinhoop van Rutte' herstellen
Volgens 7 op de 10 coalitiekiezers (71 procent) weet het kabinet wel wat er speelt in het land, maar tegelijkertijd denkt maar de helft (48 procent) dat het de problemen daadkrachtig aan gaat pakken. Zij verwachten dat er nog flink wat tijd overheen gaat om de 'puinhopen van Rutte' te herstellen.
Bovendien vrezen ze dat veel van de door hen gewenste plannen geen doorgang zullen vinden door EU-wetgeving of 'linkse dwarsliggers' in de oppositie.
Niet alleen van buitenaf
Maar de obstakels voor het nieuwe kabinet komen niet alleen van buitenaf, denken veel panelleden. De nieuwe ministersploeg zou volgens sommigen te onervaren zijn. "Ze weten in bepaalde mate wel wat er speelt", vindt een deelnemer, "maar hebben geen flauw benul hoe ze het moeten oplossen of verbeteren."
Daarnaast droegen de 'ruziënde coalitiepartners' en 'emotionele uitbarstingen' de afgelopen maanden weinig bij aan het vertrouwen. Sommige deelnemers vinden dat het kabinet is overgeleverd aan 'de grillen van de partijleiders' die zich volgens hen op de achtergrond te veel met de kabinetsploeg bemoeien. "Er is geen samenwerking, en Wilders zaagt aan de stoelpoten van Schoof met zijn gedrag op X", vindt een panellid.
Minder hoopvol over ambities
Zo twijfelt een groot deel van de kiezers of alle ambities uit het hoofdlijnenakkoord in deze regeertermijn gerealiseerd gaan worden. Wel zijn coalitiekiezers iets optimistischer over de voor hen belangrijke speerpunten.
Tweederde van de BBB-kiezers (66 procent) denkt dat de landbouw toekomstbestendiger zal worden. En een even groot aantal PVV-kiezers denkt dat het aantal asielzoekers in Nederland flink zal worden teruggedrongen.
Inperken immigratie
Toch is die laatste groep minder hoopvol over dat streven dan eerder. Waar bij de presentatie van het hoofdlijnenakkoord nog ruim 80 procent van de PVV-stemmers ervan uitging dat het nieuwe kabinet zal zorgen voor minder immigratie, is dat nu nog 67 procent.
"Ik verwacht dat er op dat gebied wel kleine stapjes gezet gaan worden, maar als je kijkt naar absolute getallen zullen ze het waarschijnlijk niet verminderen", denkt een PVV-kiezer.
Bekijk ook
Woningmarkt en energie
Lager zijn met name de verwachtingen over het terugdringen van het woningtekort en duurzame, betaalbare energie. Van alle kiezers denkt minder dan een kwart dat die doelstellingen de komende jaren behaald worden. Volgens coalitiekiezers moet er eerst iets veranderen aan het immigratie- en stikstofbeleid voordat er iets opgelost kan worden aan het woningtekort.
Die problemen zijn zo groot dat velen verwachten dat er 'wel meer dan 4 jaar overheen zal gaan'. Oppositiekiezers denken op hun beurt dat er op het gebied van duurzame energie weinig bereikt zal worden nu 'eerdere, goed doordachte plannen die veel geld hebben gekost worden weggegooid'.
Blijft kabinet zitten?
Ongeacht welke ambities de komende jaren wel of niet worden waargemaakt, mag het kabinet-Schoof volgens veel kiezers al blij zijn als het überhaupt de volledige regeertermijn weet vol te maken. Bijna 7 op de 10 (69 procent) denken dat het kabinet voor die tijd zal stranden. Onder de coalitiekiezers is dat ruim de helft (54 procent).
Toch hoopt een aanzienlijk deel van alle kiezers, 42 procent, dat het kabinet wel de kans krijgt om een volledige termijn uit te zitten. "In de huidige tijd is het meer dan ooit belangrijk dat het land bestuurd wordt én dat de samenleving kan functioneren", vindt een ChristenUnie-kiezer. "Bovendien kosten nieuwe verkiezingen veel geld en lossen ze niets op."
Het onderzoek is gehouden tussen 10 en 12 september 2024. In totaal deden 22.228 mensen mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur, gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2023.
Bekijk ook
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
