Het kabinet bleef op het nippertje aan, maar de crisis heeft wel voor een nieuwe deuk in het vertrouwen gezorgd. Het geloof in de politiek en het kabinet was al dalende, maar bereikt een dieptepunt na de coalitiecrisis van deze maand.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 27.000 leden van het Opiniepanel. Een derde (33 procent) geeft daarin aan dit kabinet te steunen. Een stuk minder dan eerdere meetmomenten sinds de start van het kabinet-Schoof.

'Niet bezig met landsbelang'

De kritiek op het kabinet komt zeker niet alleen vanuit de achterbannen van oppositiepartijen. Zo had 43 procent van de NSC-kiezers eind oktober nog vertrouwen in het kabinet. Dat is nu, een maand en een kabinetscrisis later, 33 procent.

Kiezers die de partij trouw blijven, goed voor 3 van de 20 zetels, zijn weinig te spreken over de bewindspersonen en PVV-leider Geert Wilders.

'Geen woorden voor'

Het deel NSC-kiezers dat sinds de verkiezingen is afgehaakt houdt ook de partij van Pieter Omtzigt verantwoordelijk voor de huidige politieke toestand: "Ik heb eerlijk gezegd geen woorden voor wat de politiek aan het doen is. Ruziemaken, idiote voorstellen, steggelen over uitspraken", schrijft een NSC-kiezer die niet gaat stemmen als er nu verkiezingen zouden zijn.

"Ze zijn met alles bezig, behalve waar het om gaat: het landsbelang en het belang van de mensen die er wonen. En het ergste is misschien wel, ze doen het allemaal."

Ook VVD-kiezers teleurgesteld

Ook onder VVD-kiezers is het vertrouwen in het kabinet gezakt. Vorige maand had nog 56 procent er vertrouwen in. Inmiddels is nog maar een minderheid (45 procent) van de mensen die op de VVD hebben gestemd, positief over het kabinet. Het gebrek aan daadkracht steekt deze groep het meest: "Een hoop gesteggel en geruzie, maar er komt niets maar dan ook helemaal niets uit", zegt een VVD'er in het onderzoek.

Bij kiezers van de PVV en de BBB blijft het vertrouwenscijfer stabiel. Ondanks de onrust van de afgelopen weken blijven beide achterbannen onverminderd in ruime meerderheden achter dit kabinet staan. Een BBB-kiezer: "Ik denk dat de wil en het benoemen van de problemen goed is, maar de oppositie moet wel meer gaan meewerken."

Vertrouwen in politiek

In lijn met de rode cijfers voor het kabinet, daalt ook het algemene geloof in de politiek. Nog maar een kwart (26 procent) denkt dat Den Haag het beste met Nederland voor heeft, iets lager dan in oktober (30 procent) en een stuk lager dan in september (35 procent).

Vooral bij NSC-kiezers is de ontgoocheling groot. Van kiezers die in november op de partij van Omtzigt stemden, is dat vertrouwen gedaald van 30 procent vorige maand naar 19 procent nu.

Coalitie op verlies

Precies een jaar na de Tweede Kamerverkiezingen staan de coalitiepartijen nu samen op 71 zetels in de zetelpeiling van EenVandaag en onderzoeksbureau Verian. Bij die verkiezingen haalden PVV, VVD, NSC en BBB samen nog 88 zetels. Gezien de foutmarges is niet met zekerheid te zeggen of dit een minderheid van de Tweede Kamerzetels is, maar het zijn wel een stuk minder zetels dan nu in de Tweede Kamer.

Dat komt vooral door flink zetelverlies van NSC. Met 3 zetels in de peiling van vandaag is het zetelaantal nog altijd kritisch te noemen. Kiezers zijn uitgewaaid naar de PVV, het CDA of zouden niet meer gaan stemmen. De PVV staat met 41 zetels op lichte winst ten opzichte van de verkiezingen. De VVD en BBB kunnen op ongeveer evenveel zetels rekenen. Het lage vertrouwen van VVD-kiezers in het kabinet wordt de partij van Dilan Yeşilgöz dus niet aangerekend.

Uit een inventarisatie van EenVandaag blijkt dat aanhoudende protesten er vaak toe leiden dat de geplande opvangplekken voor asielzoekers tijdelijk of definitief worden geschrapt.

Door deze aanhoudende en succesvolle protesten raakt het Centraal Opvang Asielzoekers (COA) steeds verder af van het doel van 96.000 opvangplekken. Dit zijn het aantal plekken dat de spreidingswet voorschrijft en moet voor 1 juli worden behaald.

Ophef om azc

In zeker veertien gemeenten, die samen goed zijn voor de opvang van bijna 3.000 vluchtelingen, is de afgelopen maanden een tijdelijke of definitieve streep gezet door de plannen voor een asielzoekerscentrum.

Deze inventarisatie is gedaan op basis van berichtgeving van de afgelopen maanden over opvang die geannuleerd is. Er is gekeken naar de protesten en de daaropvolgende reactie vanuit het gemeentebestuur.

Zoeken naar nieuwe opvanglocaties

Het werkelijke aantal kan nog hoger liggen, omdat ook veel gemeenten waar protest is geweest nog geen besluit hebben genomen. Zoals bijvoorbeeld in de gemeente Maashorst, waar een informatieavond over drie mogelijke opvanglocaties uit de hand liep. De avond werd beëindigd met charges van de mobiele eenheid.

De locatie in Maashorst moest in totaal 750 asielzoekers opvangen. Of dit plan kan worden doorgezet is nu nog maar de vraag. Uit de rondgang van EenVandaag blijkt dat er de komende weken op nog meer plekken wordt gesproken over nieuwe opvanglocaties.

Geen azc na protesten

In sommige gevallen zegt de gemeente zelf dat ze de beoogde locatie voor een azc annuleren vanwege de protesten. Dit was bijvoorbeeld het geval in de gemeente Sint Michelsgestel.

"Na de maatschappelijke en politieke onrust die is ontstaan in de gemeente, is de primaire inzet van het college gericht op nazorg en depolarisering", schrijft de gemeente op hun website.

'We zijn niet gezwicht'

In andere gevallen zijn er wel protesten geweest, maar ontkennen raadsleden daar aan toe te hebben gegeven. Zo kondigde de gemeente Hardenberg in maart aan te kijken naar zeven potentiële locaties voor een nieuwe opvang. Na dit bericht volgde er twee informatieavonden en een protest.

Daarna maakte de coalitie bekend de zoektocht naar een locatie te staken. Raadslid Simone Hof (Christenunie) zei toen tegenover RTV Oost: "We zijn niet gezwicht voor de druk van een luidruchtige groep tegenstanders." Zij wijst juist naar het wankelende beleid van asielminister Marjolein Faber. Ook blijkt dat stikstof besluitvorming in de weg zit, of als argument wordt gebruikt om een azc niet te gaan bouwen.

Weinig draagvlak

Verschillende gemeenten geven na het schrappen van een locatie wel aan verder te zoeken naar een andere locatie. Dat moet ook volgens de spreidingswet. Toch hebben ze nog weinig tijd om dit voor 1 juli te regelen, omdat ze vaak al veel locaties in beeld hebben gehad.

In de gemeente Dinkelland is de beoogde locatie van de baan, maar zegt de gemeente wel verder te zoeken naar een andere locatie. CDA-raadslid Marc Smelink hoopt dat dat voor 1 juli nog lukt, maar merkt ook weinig draagvlak. Het helpt volgens hem niet mee dat Faber geen regie pakt op de spreidingswet.

Asielminister Faber moet regie pakken

Op vragen - die EenVandaag eerder aan de asielminister stelde - over de consequenties die het heeft als gemeenten geen opvang regelen, zegt Faber dat op 1 juli opnieuw te bekijken.

"Maar als de landelijke overheid geen regie pakt dan staan we als gemeente tegenover de inwoner, terwijl we daar juist naast willen staan", reageerde Smelink toen.

Een derde van 55-plussers vindt hun woning te groot voor wat ze nodig hebben. Veel van hen willen wel ruimte maken voor jonge huizenzoekers, maar doorstromen blijkt lastig: 30 procent zoekt al ruim 2 jaar naar een geschikte woning.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder bijna 30.000 leden van het Opiniepanel. Onder alle ondervraagde 55-plussers zoekt 15 procent op dit moment naar een toekomstbestendige woning, en wil nog eens 27 procent dat op termijn gaan doen. Onder de 55-plussers die op dit moment te groot wonen, is dat aandeel nog groter.

'Gezinnen kunnen ruimte beter gebruiken'

Een derde (33 procent) van alle 55-plussers in het onderzoek laat weten op dit moment meer woonruimte in gebruik te hebben dan nodig. Voor de meesten van hen gaat dat om een woning van 100 vierkante meter of groter. Sommigen willen graag naar een woning met minder trappen, minder tijd kwijt zijn aan de schoonmaak, of ruimte bieden aan jonge huizenzoekers.

"Ik ben alleenstaand in een eengezinswoning, het onderhoud wordt me een beetje te veel", vertelt een gepensioneerde deelnemer. "Er zijn gezinnen die de ruimte veel beter kunnen gebruiken."

Jongeren komen ruimte tekort

Die opvatting kunnen veel jongeren beamen. Waar 55-plussers vaker woonoppervlakte over hebben, moet een vijfde (21 procent) van 18- tot en met 34-jarigen het doen met een woning die te klein is voor hun situatie. Van hen woont 40 procent momenteel in een woning van minder dan 50 vierkante meter.

"We willen eigenlijk kinderen, maar stellen dat al jaren uit omdat we geen geschikte woning kunnen vinden", laat een jongere in zo'n woning weten. "Ik ben bang dat het voor ons al te laat is tegen de tijd dat de woningmarkt weer hersteld is."

Zoektocht naar woning

Een flinke groep van 55-plussers met een te grote woning is best bereid om plaats te maken voor woningzoekende jongeren en daarbij ruimte in te leveren.

Een derde van hen (34 procent) is op dit moment al op zoek naar een woning die beter geschikt is om op latere leeftijd in te wonen. Nog eens 40 procent zou dat op termijn willen.

Minder woning, hogere huur

Toch is het voor een ruime meerderheid (85 procent) van de 55-plussers die nu op zoek zijn, lastig om iets te vinden. 30 procent geeft aan al minstens 2 jaar bezig te zijn met het vinden van de juiste woning. Zij zien weinig geschikte opties en lange wachttijden in de sociale huur, maar zouden er vaak ook financieel flink op achteruit gaan.

"Ik wil graag kleiner wonen, maar kan alleen een appartement krijgen van 1.500 euro", laat iemand weten. "Dan zou ik een tuin én ruimte inleveren voor ruim 500 euro per maand meer."

Niet iedereen wil verhuizen

Bovendien zou ongeveer een vijfde (21 procent) van 55-plussers ondanks een te grote woning helemaal niet willen verhuizen. Voor sommigen is hun woning al voldoende geschikt om ook later nog te kunnen wonen.

Anderen hebben daarvoor aanpassingen laten doen, zoals het plaatsen van een traplift of het bouwen van een badkamer op de begane verdieping om langer in hun huis te kunnen blijven.

Gehecht aan woning

Daarnaast spelen er, ook onder ouderen die hun huidige woning eigenlijk te groot vinden, sentimentele redenen mee om niet weg te willen.

Bijvoorbeeld omdat ze gehecht zijn aan hun huis of niet weg willen uit hun sociale omgeving. "Een fijne buurt en een riant huis, daar kan geen appartement tegenop", besluit een deelnemer.