4 van de 10 solliciterende 55-plussers (39 procent) hebben het gevoel dat ze negatiever worden behandeld vanwege hun leeftijd. Vaak stuiten ze op een muur van vooroordelen.

Dat blijkt uit eigen onderzoek van EenVandaag onder 1.700 ouderen die sinds hun 55ste één of meerdere keren solliciteerden. Vooral de zestigers hebben veel negatieve ervaringen.

'U past niet in het profiel'

Deelnemers vertellen dat ze vaak niet te horen krijgen waarom ze worden afgewezen, terwijl ze sterk het vermoeden hebben dat het om hun leeftijd gaat. Vaak worden ze niet eens uitgenodigd. Iemand schrijft: "Ik heb zo'n 200 keer gesolliciteerd en ben maar drie keer op gesprek geweest. 'U past niet in het profiel' is het standaard antwoord. Soms al binnen 1 uur."

Deze reactie staat niet op zichzelf: tientallen anderen vertellen dat ze hetzelfde meemaken. Zo schrijft iemand: "Ik solliciteerde op een positie waarin ik 35 jaar ervaring had. Toen ik online de sollicitatie had verstuurd kreeg ik bijna per omgaande bericht dat ik niet verder ging in de procedure omdat 'mijn ervaring met het werkveld niet aansloot met hetgeen gevraagd werd'. Ik weet zeker dat selectie geautomatiseerd plaatsvond en op basis van leeftijd."

'Te duur en te vaak ziek'

Soms geven werkgevers wél toe dat ze niet op ouderen zitten te wachten. Volgens de ondervraagde 55-plussers zijn de meest gegeven redenen dan dat ze te duur zijn, niet flexibel en vaak ziek. "Ze zeiden dat ik te kort op mijn pensioen zit. Te duur en de kosten van het inwerken niet waard", schrijft een panellid.

Ook lopen vrouwen tegen sekse gerelateerde vooroordelen op: "Vrouwen van jouw leeftijd hebben te vaak kwaaltjes, werd tegen mij gezegd."

Bijna helft zestigers heeft negatieve ervaring

Veel deelnemers maken zich boos over alle uitgesproken en onuitgesproken vooroordelen. Zelf vinden ze vaak dat ze heel gemotiveerd zijn en bovendien weinig ziek en afwezig. "Ik heb alle tijd voor mijn werk en val niet uit door situaties thuis, zoals ouders met jonge kinderen", schrijft een deelnemer.

Hoe ouder sollicitanten zijn, des te meer kans hebben ze om afgewezen te worden. Van de deelnemers tussen de 55 en 59 jaar heeft een derde (33 procent) het gevoel dat ze negatiever behandeld zijn vanwege hun leeftijd. Bij de groep tussen de 60 en 67 jaar is dat bijna de helft (46 procent). Voor hen blijft het vinden van een baan heel moeilijk, ondanks de krappe arbeidsmarkt.

Leeftijd kan ook positief zijn

Ondanks de vele verhalen over vermeende leeftijdsdiscriminatie hebben niet alle solliciterende 55-plussers hiermee te maken. 41 procent heeft de indruk dat hun leeftijd geen verschil maakte bij hun zoektocht naar een andere baan.

Nog eens 10 procent denkt dat hun leeftijd juist een positieve factor is geweest. Volgens hen zijn de werkgevers waar zij solliciteerden juist blij met de ervaring die ze meebrachten. "In een bedrijf vol jonge honden konden ze wel iemand gebruiken die het klappen van de zweep kent", zegt een deelnemer daarover.

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na anderhalf jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening een asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna twee jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen, maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen: dat is een Dublinclaim.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat twee maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt, of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

1 op 6 Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts 1 op de 6 Dublinclaims die Nederland in de afgelopen vijf jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen drie jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van anderhalf jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na achttien maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan een hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet in de cijfers vaak staan: 'met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren, en wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die achttien maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

Ook de gemeente Amsterdam helpt deze groep in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt drie jaar in plaats van achttien maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen om dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die drie jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.