meer NPO start

Verwarming lager, de auto laten staan en minder uit eten: 4 op de 10 verwachten financiële problemen

Verwarming lager, de auto laten staan en minder uit eten: 4 op de 10 verwachten financiële problemen
Boodschappen doen bij de Lidl
Bron: ANP

Ondanks de compensatiemaatregelen van het kabinet verwacht 42 procent financiële problemen. Minder boodschappen, niet naar de bioscoop of grote aankopen uitstellen. Lage én hoge inkomens letten nu al extra op hun portemonnee.

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 26.000 mensen. De stijgende energieprijzen en de Russische inval in Oekraïne zorgen er dit jaar voor dat de gemiddelde koopkracht met 2,7 procent daalt. Alle energie maatregelen die het kabinet nu neemt kunnen op ruime steun rekenen. Maar ze zijn volgens de meerderheid (58 procent) onvoldoende om de daling van de koopkracht op te vangen.

Te veel mensen grijpen mis

Er zijn genoeg andere groepen die ook hard extra compensatie nodig hebben, is de gedachte. Zoals mensen die net boven het minimum zitten, en ouderen met een klein pensioen, die grijpen nu mis. "Onbegrijpelijk dat ze die in de kou laten staan. Letterlijk, met die hoge stookkosten", zegt iemand daarover.

Ook begrijpen mensen niet dat er miljarden voor andere zaken worden uitgegeven, terwijl het hier om de dagelijkse uitgaven van miljoenen burgers gaat. En panellid schrijft: "In de coronacrisis werd er met miljarden gestrooid en er is een vette pot voor het klimaat. Waarom nu dan niet meer geven? Voor veel mensen is deze crisis nog wel erger."

Bekijk ook

Grote zorgen bij lage inkomens

Veel ondervraagden maken zich zorgen over hoe ze de komende 3 maanden financieel door moeten komen. Een derde (31 procent) verwacht een beetje financiële problemen, één op de tien vreest voor grote problemen, opgeteld 42 procent. De helft (54 procent) verwacht geen geldproblemen.

Bij de deelnemers met een inkomen onder modaal zijn de geldzorgen het grootst: 58 procent verwacht (meer) financiële problemen. Velen hebben nu al moeite om rond te komen en ze denken dat hun situatie verder zal verslechteren. "Aardig dat het kabinet wat doet aan de benzineprijs, maar ik kan sowieso geen auto betalen. Ik fiets de aanbiedingen af, koop geen kleding, ga niet op vakantie. Ik maak me zorgen over hoe het moet als de prijzen nog verder stijgen", zegt iemand met een laag inkomen.

Bijna iedereen let op uitgaven

Alle inkomensgroepen, van laag tot hoog, voelen nu al de recente prijsstijgingen in hun portemonnee. De meeste mensen letten inmiddels op hun uitgaven. Bij de deelnemers die minder dan modaal verdienen is dat het duidelijkst: 82 procent let daar op de kleintjes. Ook de groep die modaal tot twee keer modaal krijgt doet dat massaal (71 procent).

En zelfs de hoogste inkomens denken langer na voordat ze hun geld uitgeven. De helft (55 procent) van de deelnemers die twee keer modaal of meer verdienen let op hun uitgaven.

info

Download De Peiling app

Wil je altijd op de hoogte zijn en een seintje krijgen bij nieuwe onderzoeksuitslagen? Download dan de gratis Peiling-app met alle uitslagen van het Opiniepanel, de zetelpeiling met Ipsos én grafieken van panelcijfers door de tijd. De app is nu te krijgen in de App Store of Play Store.

Bekijk ook

Helft laat auto vaker staan

Er wordt vooral bezuinigd op zaken die nu het duurst zijn, zoals gas en benzine. De helft zet de verwarming een graadje lager (49 procent). Sommigen draaien de knop zelfs flink naar beneden en trekken een extra trui aan.

Wie een auto heeft, denkt wat langer na over een ritje. De helft van de automobilisten in het onderzoek (52 procent) laat hun voertuig wat vaker staan. Dit gaat alleen om mensen die zelf de recordhoge brandstofprijzen moeten betalen. Want bij de panelleden die een elektrische auto hebben, of bij wie de baas betaalt, is die prikkel er veel minder.

Steun voor de maatregelen die het kabinet neemt om de hoge energieprijzen te dempen.

Bezuinigen op boodschappen

Drie van de tien ondervraagden gaan minder uit, zoals naar een restaurant of bioscoop (29 procent) of stellen grote aankopen, zoals een dakkapel, uit (30 procent). Ruim een derde (37 procent) doet minder of goedkoper boodschappen.

Vooral lagere inkomens zijn druk bezig om de kosten van hun basisbehoeften in deze dure tijd zo laag mogelijk te houden: 63 procent van hen bezuinigt op de boodschappen. Iemand schrijft: "Ik koop afgeprijsde groenten, soms vlees, het goedkoopste brood, houdbare spullen en nooit merkartikelen. Zo lukt het net, maar ik weet niet waar ik nog meer op kan bezuinigen."

Gijs Rademaker presenteert de uitslagen van het onderzoek.
info

Over het onderzoek

Het onderzoek is gehouden op 14 en 15 maart 2022. Aan het onderzoek deden 26.389 leden van het EenVandaag Opiniepanel mee. Het onderzoek is na weging representatief voor zes variabelen, namelijk: leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2021. Het Opiniepanel bestaat uit 70.000 leden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Merijn begint gesprekken met onbekenden in de trein om eenzaamheid tegen te gaan: 'Blijft spannend, maar geeft veel mensen hoop'

Merijn begint gesprekken met onbekenden in de trein om eenzaamheid tegen te gaan: 'Blijft spannend, maar geeft veel mensen hoop'
Merijn (rechts) in de trein met een medereiziger
Bron: Eigen foto

Een gesprek starten met een onbekende in de trein of bij de bushalte? Dat gebeurt steeds minder. Velen doden hun tijd liever door te scrollen op hun telefoon of met een koptelefoon op. Niet Merijn, hij praat juist graag met mensen die hij niet kent.

"Ik denk dat ik er 7 jaar geleden mee begon", vertelt de 32-jarige Merijn Ruis over de gesprekken die hij aangaat met zijn medereizigers. Af en toe deelt hij hier verhalen over op zijn LinkedIn-pagina. "Dat doe ik nu ongeveer 1 jaar, en de reacties zijn heel erg warm. Het raakt heel veel mensen."

'Het geeft hoop'

Merijns reisverhalen worden door duizenden mensen gelezen. "Ze zeggen dat het ze een beetje hoop geeft en geven aan hoe belangrijk ze het vinden om met onbekenden in gesprek te blijven gaan."

Want tegenwoordig is het aanknopen van een gesprek met iemand die je niet kent niet meer zo vanzelfsprekend. Uit verschillende studies blijkt dat mensen steeds minder met elkaar praten vanwege de onzekere en ongemakkelijke gevoelens die hierbij komen kijken: we zijn bang voor afwijzingen en willen anderen niet storen.

Niemand durft

Een zo'n onderzoek werd afgenomen door de Universiteit van Chicago en belandde 7 jaar geleden in Merijns schoot. "Het heet 'Mistakenly Seeking Solitude' en gaat over het voeren van gesprekken in het openbaar vervoer", vertelt hij. "Daaruit bleek dat mensen vaak denken dat ze er niet blij van worden. De meest gehoorde reden dat we het niet doen, is dat we denken dat anderen er niet op zitten te wachten. Het voelt misschien een beetje ongemakkelijk."

"Maar het blijkt ook dat, als ze het eenmaal wél doen, iedereen er eigenlijk blij van wordt." Toen Merijn dat las, ging hij daar zelf mee experimenteren. "Ik sprak allemaal mensen aan die mij aardig leken, maar ook mensen die me niet aardig leken. Veruit de meerderheid is superleuk en vriendelijk."

Verbinding maakt gelukkig

Als spreker over de wetenschap van geluk ziet hij ook de 'noodzaak' van dit soort gesprekken in, vertelt Merijn. "Het in contact blijven met elkaar is belangrijk, want de gelukkigste mensen investeren in relaties, in het contact", weet hij. "Verbinding is een grote voorspeller van geluk."

Volgens de meest recente cijfers van de Rijksoverheid voelt zo'n 48 procent van de volwassenen in Nederland zich eenzaam. Dat heeft invloed op de kwaliteit van leven. "Als ik dat lees, vind ik dat gewoon heel verdrietig. En daarom is het belangrijk om dit te doen", vertelt Merijn over zijn gesprekken.

Bekijk ook

'Dit is mijn tegengif'

Hij ziet het aanknopen en voeren van deze gesprekken als een oplossing voor de toenemende eenzaamheid in de maatschappij. "Dit is voor mij een beetje het tegengif voor polarisatie en voor eenzaamheid. Ik geloof echt dat dit heel veel kan veranderen."

"Want echt, mensen van wie je denkt dat ze heel anders zijn dan jij, die zijn dan zoveel aardiger en leuker. En dat is echt heel tof om te merken."

Mensen zijn aardiger dan gedacht

Door de gesprekken ontdekt Merijn ook welke vooroordelen hij als mens met zich meedraagt. Vaak zijn die, naar eigen zeggen, niet terecht. "Als ik dan met iemand een gesprek voer, dan blijkt die persoon heel anders te zijn dan ik dacht."

"Dan zie je eigenlijk dat heel veel mensen heel aardig zijn, en het beste met je voor hebben", vertelt hij. Dat geeft hem een vertrouwd gevoel. "Je voelt dan dat er overal gewoon vriendelijke mensen rondlopen. En daar mag je dus ook op vertrouwen."

'Spanning gaat nooit helemaal weg'

Maar toch blijft het spannend, afstappen op een onbekende. Ook voor Merijn. "In het begin zei ik vaak iets als er dan iets opviel of zo. Bijvoorbeeld een vertraging met de trein, want dan kun je makkelijk een gesprek beginnen. Maar ik vond het wel heel spannend om uit het niets te beginnen", vertelt hij.

Ondertussen is hij daar overheen gestapt. Nu vraagt hij anderen hoe hun dag beviel. "En dat vind ik nog steeds wel spannend hoor. Dat gevoel gaat niet helemaal weg. Alleen, soms zit ik dan naast iemand en denk ik: 'Ik probeer het maar gewoon'."

Liever kletsen dan scrollen

"Ik heb zelf soms de overtuiging dat mensen er niet op zitten te wachten, maar ik merk toch ook vaak dat mensen juist leuk reageren", gaat Merijn verder. "Zelfs mensen die een koptelefoon op hebben."

En het loopt vaak uit tot een gezellig gesprek. "Voor je het weet ben je een uur met iemand aan het kletsen in de trein. De tijd gaat dan zo snel. Terwijl in het andere geval zou ik gewoon op mijn telefoon hebben zitten scrollen. En die andere persoon trouwens ook, dus dat is ook grappig."

Het lukt niet altijd

Maar het gaat niet altijd goed. Soms hebben andere reizigers geen behoefte aan een gesprek, vertelt Merijn. "Zo zat ik laatst tegenover een jongen en die zat echt in zijn eigen wereld. Ik vond hem er een beetje verdrietig uitzien, dus ik probeer dan toch een gesprekje."

Helaas gaf zijn gesprekspartner mondjesmaat antwoord. "Het gesprek slaat dan helemaal dood. Ik had vier vragen gesteld, had heel even een klein lachje gezien, maar ik merkte gewoon: als ik nu ga doorvragen, wordt het een soort interview. Dus dan laat ik het ook maar."

'Het is ook weer niet zo erg'

De twee zaten daarna nog een tijdje in stilte naast elkaar. "Dat is dan wel echt een beetje ongemakkelijk. Maar uiteindelijk staat die persoon op en dan is het weer klaar. Dan is dat gevoel ook weer weg."

"In je hoofd is dat eigenlijk het ergste wat er kan gebeuren, maar als je het dan ervaart, merkt je eigenlijk dat het ook weer niet zo erg is", heeft Merijn geleerd van die ervaring. "En het gebeurt niet vaak. Ik schat dat dat maar in 5 procent van de gevallen voorkomt."

Levenslessen

Hij leert ook van de positieve ervaringen, vertelt hij. Het zijn dan vaak levenslessen, die hij wel kent maar die hij toch vaak weer vergeet. "Bijvoorbeeld een buschauffeur die het dan heeft over dat hij veel stress ervaart en dan vertelt dat hij de tijden op zijn scherm afplakt."

"Hij zei: 'Want ik heb er uiteindelijk geen controle over en ga slechter rijden door de stress. En zo ga ik gewoon lekker relaxed door de dag heen. Als ik ergens te laat aankom, dan is dat dan maar zo. Je kunt niet veel aan omstandigheden doen. Maar je reactie, daar kan je wel iets aan doen'. En daar denk ik nog wel eens aan."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'

Waarom volgens deze expert Iran en de VS in gesprek willen over atoomakkoord: 'Jonge mensen willen vrijheid'
Een voetbalfan tijdens een vriendschappelijke wedstrijd tussen Iran en de VS in 2000
Bron: ANP

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

Bekijk ook

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

Hamas, Hezbollah, Houthi's: de invloed van Iran uitgelegd

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Waarom volgens deze expert Iran en de Verenigde Staten in gesprek willen over atoomakkoord

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant