Ook dit jaar hebben veel mensen het voornemen om gezonder te leven, maar in de praktijk blijkt dat gemakkelijker gezegd dan gedaan. Gelukkig hoef je het niet helemaal alleen te doen: je kunt er hulp bij krijgen. En dat hoeft niet veel extra's te kosten.

Inmiddels zijn de eerste 2 weken van 2023 alweer voorbij. Hoe gaat het met je goede voornemens, niet zo goed? Een geruststelling: je bent lang niet de enige die het moeilijk vindt om gezonder te leven. Het is lastig om je levensstijl een zetje in de juiste richting te geven.

'Elke beweging telt'

De eerste stap zetten is altijd lastig, maar het hebben van een goed voornemen is al belangrijk begin. "Alle kleine beetjes helpen", benadrukt specialist Fit & Gezond Maureen Ros bij het Kenniscentrum Sport & Bewegen.

Ga eens een blokje om na het avondeten in plaats van dat je meteen op de bank neerploft, geeft ze als voorbeeld om wat actiever te worden. "Elke beweging telt en levert gezondheidswinst op."

Sportlessen via gemeente

Het advies is om 2,5 uur per week matig tot intensief te bewegen. "En daarvoor hoef je niet per se naar een sportschool", zegt Ros. "Het is belangrijk dat je hartslag omhoog gaat, maar je hoeft niet te zweten."

Als je het lastig vindt om meer te bewegen, is het goed om te weten dat je daar ook hulp bij kunt krijgen. Zo bieden veel gemeenten speciale lessen of programma's aan die mensen op een laagdrempelige manier helpen om actiever te worden.

Buurtsportcoach kan helpen

"Bijna iedere gemeente heeft een zogenoemde buurtsportcoach", weet Ros. "Hun taak is om mensen in een stad of dorp in beweging te krijgen. Zij hebben vaak goed in beeld welke activiteiten er waar in jouw gemeente worden aangeboden."

Zo zijn er soms wandelgroepen of bootcamplessen, of gymlessen in buurthuizen en wijkcentra. "Als je niet zo goed weet wat er bij jou past, kan een buurtsportcoach kijken of er een geschikte activiteit voor je is." Bijvoorbeeld je huisarts of fysiotherapeut kan je in contact brengen met zo'n buurtsportcoach.

Dekking vanuit zorgverzekering

Ook vanuit je zorgverzekering kun je in sommige gevallen hulp krijgen om gezonder te leven. "Vanuit de basisverzekering is er zeker dekking voor een gezondere leefstijl", zegt zorgverzekeringen-expert Bas Knopperts van Independer.

Zo bieden verschillende zorgverzekeraars speciale programma's aan, die losstaan van je basisverzekering, legt hij uit. "Die kunnen gaan over meer sporten en gezonder eten tot het verbeteren van de mentale gezondheid."

Coaching via speciale app

Veel zorgverzekeraars bieden tegenwoordig een app aan waarin coaches bijvoorbeeld tips geven over hoe je meer kunt bewegen of gezonder kunt eten. Ook zijn er vaak zogenoemde challenges waarin mensen worden uitgedaagd om bepaalde doelen te halen.

Verder is het via je zorgverzekering soms mogelijk om een afspraak te maken met een sport- of voedingsdeskundige. En daar hoef je niet altijd aanvullend verzekerd voor te zijn, benadrukt Knopperts: "Sommige bieden het aan, puur omdat jij bij hen verzekerd bent."

Langs een diëtist gaan

In sommige gevallen kun je ook direct hulp krijgen vanuit je basisverzekering. Zo wordt een consult bij een diëtist onder voorwaarden vergoed. "Het gaat wel om maximaal 3 uur per jaar", vertelt de zorgverzekeringen-expert.

"Dit is in principe wel bedoeld voor een medisch doel", voegt hij eraan toe. Maar ook als je langs een diëtist wil voor je goede voornemens, is er volgens hem soms iets mogelijk: "Een vergoeding hiervoor zit vaak in de wat ruimere, aanvullende pakketten."

Leefstijlinterventie vergoed

Daarnaast is er ook nog de zogenoemde Gecombineerde Leefstijl Interventie (GLI), die mensen met overgewicht moet helpen om meer te bewegen en gezonder te eten. Om voor deze behandeling in aanmerking te komen, moet je eerst langs de huisarts.

Mensen met een BMI hoger dan 30, of een BMI van 25 of hoger in combinatie met een verhoogd risico op bijvoorbeeld hart- en vaatziekten of suikerziekte, komen in aanmerking. Om het programma vergoed te krijgen, heb je wel een doorverwijzing nodig.

Aankloppen bij bedrijfsarts

Als je merkt dat het lastig is om gezonder te leven, bijvoorbeeld vanwege je werk, kun je ook aankloppen bij je werkgever. "Je mag altijd langskomen bij de bedrijfsarts, dat recht staat in de Arbowet", legt bedrijfsarts Femke van Leeuwen van ArboNed uit.

"Je moet niet onderschatten hoeveel tijd je op je werk doorbrengt", benadrukt ze. "Zeker bij zittende beroepen zit je soms wel 8 uur per dag achter een bureau. Meer bewegen tijdens het werk kan helpen om fit te blijven door de dag heen en om aan je stappen te komen."

Gezond blijven tot je pensioen

Volgens haar zien veel werkgevers het belang van een gezonde leefstijl in. "Werknemers en werkgevers hebben namelijk hetzelfde doel: dat je gezond blijft tot én na je pensioen. Ook werkgevers willen dat iemand zich gezond en energiek voelt."

Hoe ze hun personeel fit proberen te krijgen en houden, verschilt per werkgever. Sommige bedrijven hebben een eigen fitnessruimte, andere vergoeden sportlessen. Of er wordt in de kantine gezonder eten aangeboden bijvoorbeeld.

Tips voor in de praktijk

Maar ook als het bedrijf waar je werkt niet specifiek een gezondheidsbeleid heeft, kan het geen kwaad om aan te kloppen bij de bedrijfsarts, zegt Van Leeuwen. "Een bedrijfsarts kan je begeleiden, advies geven over leefstijl en preventie en helpen bij het stellen van reeële doelen."

Ook een belangrijk voordeel volgens haar: een bedrijfsarts weet precies wat jouw baan inhoudt, hoe je werkplek eruitziet en of je misschien op onregelmatige tijden werkt. "Zo kunnen we goed kijken hoe je in de praktijk die goede voornemens kunt volhouden."

'Wees niet te streng voor jezelf'

Van Leeuwen wil tot slot nog een laatste boodschap meegeven aan iedereen die dit jaar gezonder wil gaan leven: "Wees niet te streng voor jezelf. Goede voornemens hebben is al een heel goede eerste stap. Het belangrijkste is dat je begint met kleine, haalbare doelen en die weet vol te houden."

Daar sluit Ros van het Kenniscentrum Sport & Bewegen zich bij aan. "Als je wil beginnen met meer bewegen, moet je dat met kleine stappen doen. Begin niet te groot", geeft ze als tip mee. "Dan zul je zien dat je het uiteindelijk makkelijker wordt om actiever te zijn."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."

Asielminister Faber wil geen handtekening zetten onder koninklijke onderscheidingen voor vijf oud-COA-medewerkers, werd gisteren bekend. Kan dat zomaar? Historicus Kemal Rijken zet de feiten over onderscheidingen voor ons op een rij.

Rijken noemt het 'zeer uitzonderlijk' dat de minister de voordracht voor een koninklijke onderscheiding niet wil ondertekenen. "We hebben dit in de parlementaire geschiedenis in de laatste 80 jaar niet gezien." Hij beantwoordt vier vragen over wat er komt kijken bij het krijgen van een koninklijke onderscheiding en deze situatie.

1. Hoe gaat het toekennen van onderscheidingen in zijn werk?

Voordat de minister een handtekening moet zetten, is daar al een heel proces aan voorafgegaan, weet Rijken. "Een voorbeeld: iemand heeft 40 jaar lang vrijwillig voor de tennisvereniging gewerkt en de mensen op de tennisvereniging vinden dat deze persoon een lintje verdient. Dan gaan die mensen in eerste instantie brieven schrijven over die persoon", vertelt de historicus.

"Die aanbevelingsbrieven worden gestuurd naar de desbetreffende gemeente waar die persoon woont, en die worden allemaal gecontroleerd." Vervolgens maakt de burgemeester de beslissing of iemand in aanmerking komt. "Dan tekent de Commissaris van de Koning en daarna de Kanselarij der Nederlandse Orden." Die beheert de registers van onderscheiden personen en regelt de lintjes.

"En daarna pas gaat het naar het ministerie en de bewindspersoon. Die tekent dan ook. In de meeste gevallen. Vervolgens zet de koning nog zijn handtekening." Nadat de koning de onderscheiding heeft getekend, kan het lintje door de burgemeester worden uitgereikt.

2. Waarom is hier een minister voor nodig?

"In principe is de minister altijd verantwoordelijk en dat heeft te maken met de ministeriële verantwoordelijkheid", vertelt Rijken.

Hij legt uit: "De koning is niet verantwoordelijk voor zijn inhoudelijke daden. Dat zijn de ministers volgens de Grondwet. In dit geval, als de koning tekent, dan betekent dat dat er een minister of een staatssecretaris ook al moet hebben getekend."

"Dus als de koning uiteindelijk een handtekening moet zetten op de koninklijke onderscheiding dan moet dat gedekt zijn, zoals dat heet, door een minister of een staatssecretaris. En daarom is die handtekening nodig."

3. Waarom is het zo uitzonderlijk dat minister Faber weigert?

"De minister mag het doen, maar het is wel uitzonderlijk", vertelt Rijken. "Wat de minister in principe heeft gedaan, is een pure politieke daad. Gewoon om een frame neer te zetten: 'Ik ben tegen deze medewerkers en ik ben tegen asielzoekers en het is mijn beleid niet.'" Ze zet het weigeren dus in om te communiceren waar ze tegen is, volgens de historicus.

En dat is nog niet eerder op deze manier gebeurd, weet Rijken. "Er zijn geen gevallen bekend waarbij de minister zo nadrukkelijk naar buiten trad en zei: 'Ik teken niet omdat het niet mijn politiek is.' En dat komt ook omdat de lintjes zijn staatsonderscheidingen neutraal zijn."

"Die worden gegeven aan mensen die zich meestal decennia lang, vaak vrijwillig, hebben ingezet voor andere mensen. Het is in Nederland dus zo dat de regering en politici niet bepalen wie wel of geen lintje krijgt. Het komt vanuit de samenleving. En dat gegeven wordt dan beloond namens de Staat", legt Rijken uit. "Een koninklijke onderscheiding is dus neutraal en is daardoor ook geen politieke beslissing."

4. Wat betekent het volgens jou dat Faber weigert?

Hierdoor kan een precedent ontstaan, vertelt Rijken. "Het risico dat je nu krijgt, is dat er in de toekomst kabinetten zullen zijn en ministers zullen zijn die zeggen: 'Dit is in het verleden zo gegaan met mevrouw Faber, en deze persoon bevalt mij niet, dus ik ga daarvoor liggen en ik teken niet.' Dat kan nooit de bedoeling zijn van een neutrale staatsonderscheiding, die de koninklijke onderscheidingen toch zijn."

Betekent het dat deze mensen hun lintje niet krijgen? "Nee", zegt Rijken. "Het is namelijk zo dat een andere bewindspersonen ook kan tekenen. Dat zal gewoon ook gebeuren en deze vijf mensen krijgen gewoon een lintje."