meer NPO start

Deze sleutelfiguren zijn cruciaal in megazaak tegen Willem Holleeder

Deze sleutelfiguren zijn cruciaal in megazaak tegen Willem Holleeder
Willem Holleeder (Archief)
Bron: ANP

Na meer dan 60 zittingsdagen met honderden uren aan verhoren en zeer lange pleidooien, doet de rechtbank Amsterdam vandaag uitspraak in de strafzaak tegen Willem Holleeder. Deze personen zijn cruciaal in het megaproces tegen 'De Neus'.

61 jaar is Willem Holleeder, Nederlands bekendste crimineel en de hoofdrolspeler in een van de meest geruchtmakende strafzaken ooit in ons land gevoerd. Een proces dat 1,5 jaar heeft geduurd en draait om een serie onderwereldmoorden -en liquidatiepogingen in de Amsterdamse onderwereld, tussen 2002 en 2006. Als het aan het Openbaar Ministerie (OM) ligt, zal Holleeder voortaan zijn resterende verjaardagen achter gevangenisdeuren doorbrengen.

De aanklagers eisten dit voorjaar levenslang tegen De Neus voor betrokkenheid als opdrachtgever bij vijf moorden, een poging ertoe, doodslag en lidmaatschap van een criminele organisatie.

De kroongetuige: 'Osdorp eerst'

De arrestatie van Willem Holleeder hangt eind 2014 al maanden in de lucht. Op zaterdag 13 december van dat jaar is het zover: de politie maakt dan bekend dat de beruchte topcrimineel Willem Holleeder is gearresteerd. Het OM ziet hem als opdrachtgever van de liquidaties van drugshandelaar Kees Houtman (2005) en de criminele kroegbaas Thomas van der Bijl (2006). Moordmakelaar Fred Ros legt als nieuwe kroongetuige in het liquidatieproces Passage belastende verklaringen af over deze liquidaties, ook tegen Holleeder.

Eerder al werd in diezelfde liquidatiezaak een andere kroongetuige opgevoerd, Peter La Serpe. Dat is ook de huurmoordenaar die eind 2005 hasjhandelaar Kees Houtman doodschiet. In opdracht van Willem Holleeder, verklaart La Serpe later. Want La Serpe vertelt de politie dat Holleeder tegen een andere huurmoordenaar heeft gezegd: 'Osdorp eerst'. Een explosieve verklaring, omdat Houtman voor zijn huis in Amsterdam-Osdorp wordt doodgeschoten.

De zussen-Holleeder: 'Willem is een psychopaat'

De zussen en ex-vriendin van Willem Holleeder zijn de geheime troef van justitie. Belangrijke getuigen uit de 'inner circle' van De Neus. In het diepste geheim leggen Astrid en Sonja Holleeder en Sandra den Hartog in 2013 een aantal kluisverklaringen over de betrokkenheid van Holleeder bij onderwereldmoorden. Enkele maanden na zijn arrestatie worden de stukken ingebracht als bewijsmateriaal. Voorafgaand geven de vrouwen onthullende interviews aan NRC en de Telegraaf.

Vooral Holleeders zus Astrid, lang werkzaam als strafrechtadvocaat in Amsterdam, geldt jaren als belangrijke vertrouweling en adviseur van haar criminele broer. Tot ze besluit om bewijs tegen hem te verzamelen. Dat doet ze onder andere door geheime geluidsopnames te maken met apparatuur die ze in haar bh of stiekem op andere plekken verstopt.

In februari 2018 staan de zussen Holleeder voor het eerst in de rechtszaal tegenover hun broer.

Ook Sonja Holleeder neemt gesprekken op met haar broer. Zij verricht jarenlang allerlei klusjes (koken, wassen, strijken) voor Willem en is lang getrouwd met Heinekenontvoerder Cor van Hout, voormalig bloedgabber van Holleeder.

Het agressieve en manipulatieve gedrag van hun broer dreef ze in de handen van de politie, zeggen de zussen in verklaringen en tijdens de rechtszaak. "Willem is een psychopaat", verklaart Astrid. "Hij schept er genoegen in om mensen te vernietigen. (...) Ik wil dat mijn broer nooit meer uit de gevangenis komt. Alleen als hij levenslang krijgt, kan hij niet nog meer slachtoffers maken."

Dino Soerel: levenslang in cel voor dezelfde moorden

In de zomer van 2017 doet het gerechtshof in Amsterdam uitspraak in het liquidatieproces 'Passage'. Schutters, moordmakelaars en opdrachtgevers worden veroordeeld. Vier mannen krijgen levenslang. Een van hen is Dino Soerel, die wordt veroordeeld voor betrokkenheid bij de moorden op Van der Bijl en Houtman. In het arrest van het gerechtshof wordt ook de naam van Willem Holleeder genoemd als lid van dezelfde criminele moordorganisatie.

Een andere hoofdrolspeler is topcrimineel Stanley Hillis, alias de Kouwe Ouwe. Samen met partners in crime Holleeder en Soerel is dit criminele trio volgens justitie verantwoordelijk voor vele liquidaties. Hillis, die ook wel de scherprechter van de onderwereld wordt genoemd kan echter niet worden vervolgd. De reden: hij wordt begin 2011 zelf met meerdere kogels om het leven gebracht.

Peter R. de Vries: adviseert zussen en verzamelt bewijs

De laatste jaren is misdaadverslaggever Peter R. de Vries een belangrijke vertrouweling en adviseur van Sonja, Astrid en ex-vriendin Sandra. Niet alleen legt De Vries in 2013 het contact met de politie als de vrouwen in het diepste geheim willen verklaren over Holleeder als opdrachtgever voor onderwereldmoorden. De misdaadverslaggever geeft bovendien waardevolle tips hoe de twee zussen het beste stiekem gesprekken met hun broer kunnen opnemen.

Peter R. de Vries en Holleeder kennen elkaar al sinds de Heineken-ontvoering, bijna 35 jaar geleden. In 1983 doet De Vries voor De Telegraaf verslag van deze geruchtmakende kidnapping en weet hij als een van de weinige journalisten langdurig contact te onderhouden met de twee hoofdverdachten die naar Frankrijk zijn gevlucht: Cor van Hout en Willem Holleeder. De misdaadjournalist raakt goed bevriend met Cor van Hout, die een relatie heeft met Sonja Holleeder. Van Hout wordt in 2003 geliquideerd, volgens het OM in opdracht van Holleeder.

Bekijk hier de tv-reportage over de getuigenis van Peter R. de Vries tegen Willem Holleeder.

In het strafproces tegen De Neus is De Vries meerdere dagen als getuige gehoord. Daar bleek dat hij in zijn archief interessante documenten had liggen die door het OM zijn toegevoegd aan het strafdossier. Meest brisant is een opname van een telefoongesprek met Holleeder in 2011, waarin hij opbiecht aan De Vries dat hij samen met collega-criminelen Dino Soerel en Stanley Hillis vergaand heeft samengewerkt.

De slachtoffers: 'Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan'

Ook de doodgeschoten criminelen in dit strafdossier spelen postuum een belangrijke sleutelrol in de de bewijsvoering tegen Willem Holleeder. Zonder uitzondering hebben Cor van Hout, Willem Endstra, John Mieremet, Thomas van der Bijl en Kees Houtman voor hun gewelddadige dood namelijk verklaard: 'Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan.'

Zij hebben dit niet alleen tegen familie en vrienden gezegd, ook bij de politie liggen tal van verklaringen van deze vermoorde boeven, afgelegd toen zij nog leefden. Bekendste voorbeeld: De Endstra Tapes, ook uitgegeven in boekvorm.

Willem Holleeder: intrigant of opdrachtgever van liquidaties?

Een familieman in hart en nieren. En ja, hij is een grofgebekte boef uit de Jordaan, maar absoluut geen koelbloedige moordenaar. Nee, Willem Holleeder omschrijft zichzelf liever als een toevallige intrigant in de Amsterdamse onderwereld. Keer op keer probeert de bekendste crimineel van ons land het de rechters in dit proces nog maar eens uit te leggen.

Zijn advocaten Sander Janssen en Robert Malewicz hebben tijdens dit proces alles uit de kast getrokken om alle moorddadige mythes rond Holleeder te ontkrachten. De kroongetuigen zijn in de ogen van de verdediging niet te vertrouwen. En Astrid Holleeder is in de woorden van haar broer Willem 'helemaal wappie'. Volgens Holleeder heeft Astrid 'alles kapot gelogen om daarna haar zakken te vullen'.

Reportage over het slotakkoord in het proces waarin Willem Holleeder zelf de rechters probeert te overtuigen van zijn onschuld.

Kort samengevat ziet Willem Holleeder zichzelf vooral als slachtoffer van een volstrekt verkeerde beeldvorming door collega-criminelen en media. Er is geen hard bewijs voor moord, vindt de verdediging. Het OM presenteert geruchten en verhalen uit het criminele milieu als de waarheid, stellen zijn advocaten in een 5 dagen durend pleidooi. Aan het eind vragen ze de rechtbank om hun cliënt vrij te spreken.

Het laatste woord in de zaak-Holleeder is nu dus aan de Amsterdamse rechtbank. Een voorlichter laat weten dat de uitspraak ongeveer een uur zal duren. Waarschijnlijk weten we daarom nog voor de lunch wat het eindoordeel van de rechters is: een levenslange straf, een hoge celstraf of vrijspraak? Feit is dat dit het allerlaatste vonnis is dat de zeer ervaren en markante rechtbankvoorzitter Frank Wieland zal uitspreken. Na vandaag gaat hij met pensioen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Moet de chemische industrie in Nederland bewaard blijven? 'Overal zijn chemicaliën voor nodig'

Moet de chemische industrie in Nederland bewaard blijven? 'Overal zijn chemicaliën voor nodig'
Chemiefabriek LyondellBasell gaat na 21 jaar sluiten in Nederland
Bron: EenVandaag

De chemische industrie in de Rotterdamse haven heeft het zwaar door hoge energieprijzen en belasting op CO2. Moet het kabinet extra geld uittrekken om bedrijven tegemoet te komen? "Een complete waardevernietiging als we dit weggooien met z'n allen."

Veel producten die we dagelijks gebruiken komen uit de chemische industrie. Denk bijvoorbeeld aan shampoo en schoonmaakmiddelen, maar ook isolatiemateriaal en leidingen voor in huis. Die industrie heeft het nu dus heel moeilijk in Nederland.

Na 21 jaar sluiten

In de Rotterdamse haven sluit binnenkort de Amerikaanse chemiefabriek LyondellBasell. "21 jaar geleden hebben we deze fabriek met trots opgestart. Dit kostte ons een miljard euro", vertelt vicepresident Ronald van Klaveren.

Vijf jaar geleden werd nog eens 250 miljoen euro geïnvesteerd om de fabriek te vergroenen. "En nu komt er helaas een einde aan. Dit is een fabriek die je normaal 80 tot 100 jaar laat draaien. Nu moeten we die al na 21 jaar sluiten. Financieel komen we er gewoon niet uit."

Vier keer hogere energieprijzen

Ook chemiebedrijf Huntsman Holland merkt dat het moeilijk is om chemische producten te blijven maken in Nederland. De Amerikaanse directie heeft besloten alleen nog maar het minimale te produceren en geen investeringen meer te doen. "We zitten hier meer dan 50 jaar, maar het is gewoon heel moeilijk om hier geld te verdienen", vertelt directeur Kal Khogali.

Dat komt vooral door onze hoge energieprijzen vergeleken met andere landen, zegt hij. "De energieprijs in Nederland is drie tot vier keer duurder dan in de rest van Europa." Daar komt voor hem ook nog een extra toeslag voor groene energie bovenop: de fabriek draait daar volledig op.

Bekijk ook

'Niks dat niet uit chemicaliën bestaat'

De vraag is of Nederland meer moet doen om de chemie-industrie hier te behouden. Beide bedrijven hameren in elk geval op het belang ervan. "Er is niks om je heen dat niet uit chemicaliën bestaat", zegt Khogali.

"Dat is de naïviteit in Nederland en andere landen in Europa: dat we alles in de toekomst kunnen doen met nieuwe technologie. Maar dan vergeten we dat daar chemicaliën voor nodig zijn." Van Klaveren benadrukt dat: "Zonder chemische industrie is er geen defensie en verduurzaming mogelijk."

Hoge energieprijzen verjagen industrie uit Rotterdamse haven, maar hoe erg is dat?

Niet aantrekkelijk

Hoofdeconoom Marieke Blom van ING vertelt dat Nederland altijd aantrekkelijk was voor de chemie. Vroeger werd energie voor grote energieverbruikers goedkoop gehouden met regelingen, maar die zijn in de afgelopen jaren afgeschaft.

"Daarnaast komt er ook een extra CO2-heffing aan", zegt Blom. Dit is een belasting die industriële bedrijven moeten betalen per ton CO2 dat wordt uitgestoten. "Dat maakt de kostprijs voor bedrijven hoger."

Europese onafhankelijkheid

Toch weet ze niet of geld investeren in de industrie, om deze in Nederland te behouden, zich uiteindelijk gaat uitbetalen. "Op lange termijn verwacht ik dat deze industrie kleiner wordt. Ik verwacht dat steun die je nu geeft aan de industrie, uiteindelijk niet rendeert", zegt Blom.

"Ik kan daar ook geen zekerheid over geven, want er zullen ook delen van de chemische industrie wel blijven bestaan."

Bekijk ook

Afhankelijkheid

Ronald van Klaveren noemt het vooral onverstandig dat Nederland zichzelf afhankelijk maakt van landen buiten Europa. Bijvoorbeeld China heeft een gigantische chemie-industrie. "Het is een complete waardevernietiging als we dit weggooien met z'n allen en daarmee afhankelijkheid creëren elders."

"We hebben laten zien dat we hier concurrerend kunnen produceren. Als de energiekosten omlaag gaan, hebben we nog steeds een heel goed waardemodel om hier industrie te behouden. Daarmee houden we een stukje onafhankelijkheid in stand voor Europa."

Minister wil industrie behouden

Minister Hermans van Klimaat en Groene Energie ziet ook dat chemische bedrijven het in Nederland moeilijk hebben. "Ik ben samen met andere collega's in het kabinet voor de voorjaarsnota van volgende maand aan het kijken wat we kunnen doen om de druk te verlichten."

Hermans wil de industrie graag in Nederland houden. "We hebben de bedrijven keihard nodig voor een sterke, veilige en weerbare economie. Waarin we producten hier maken en we die niet uit andere landen moeten halen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Vanaf maandag alleen nog legale wiet in coffeeshops in sommige gemeenten, maar is dat te snel? 'Kwaliteit nog niet genoeg'

Vanaf maandag alleen nog legale wiet in coffeeshops in sommige gemeenten, maar is dat te snel? 'Kwaliteit nog niet genoeg'
Coffeeshopeigenaar Willem Vugs denkt dat het nog te vroeg is voor de volgende fase van de wietproef
Bron: EenVandaag

Vanaf 7 april mogen coffeeshops in tien gemeenten alleen nog maar gereguleerde cannabis verkopen. Maar ondanks uitstel en vertraging komt de nieuwe fase van de 'wietproef' volgens veel coffeeshophouders tóch te snel. "De markt is hier niet klaar voor."

Maandag is het zover: dan gaat de nieuwe fase van het wietexperiment van start. In tien gemeenten door het land mogen coffeeshops alleen nog maar legaal geproduceerde wiet verkopen, om zo te kijken of de keten gereguleerd kan worden. Maar er klinkt veel kritiek. Coffeeshophouders maken zich zorgen en pleiten ervoor de startdatum uit te stellen.

Menukaart beperkt

Willem Vugs is eigenaar van coffeeshop Toermalijn in Tilburg, en heeft zijn twijfels over de startdatum. "Het is een dubbel gevoel. De coffeeshops staan aan de kant van het experiment. Maar ik heb wel de vrees dat een deel van ons assortiment niet meer aangeboden kan worden aan de klanten die daarvoor komen. En dat is toch zeker zo'n kwart van onze klanten."

Volgens hem is het door de Staat gereguleerde aanbod nog niet voldoende, zowel in kwantiteit als kwaliteit. "We zijn bang dat onze menukaart dermate beperkt wordt, dat je eigenlijk in de marge aan het werken bent. Dat houdt in dat de dingen die je hebt snel op gaan, en niet alles wat je hebt aan de kwaliteit voldoet."

De geschiedenis van de coffeeshop

Nederland en cannabis. In de jaren 60 ontstond er in Nederland een nieuwe jongerencultuur: hasj en wiet werden steeds populairder, mede door de hippiebeweging. Dit leidde tot een groeiende zwarte markt en meer politie-ingrijpen. Om de overlast en criminaliteit te verminderen, introduceerde Dries van Agt als minister van Justitie in 1976 het gedoogbeleid.

Deze veranderingen maakten Nederland wereldwijd bekend om zijn liberale drugsbeleid en legden de basis voor het huidige systeem van coffeeshops. In de jaren 90 worden de regels verder aangescherpt, onder andere met strengere controles en afstandsregels voor coffeeshops.

Bekijk ook

'Legaliseren keten noodzakelijk'

Het zorgt er alleen ook voor dat er een systeem ontstaat dat criminaliteit in de hand werkt, zegt expert cannabisbeleid Nicole Maalsté. "Het grote probleem is dat je een illegale achterdeur in stand houdt waarbij je niet kunt letten op kwaliteit en op de omstandigheden, maar waarbij ook de betrokken mensen allerlei risico's lopen. "

Volgens haar is het legaliseren van de keten noodzakelijk. "Deze gedoog-situatie duurt al tientallen jaren en dat is nooit de bedoeling geweest. Er worden hier producten gekocht waarvan niemand weet hoe ze hier naar binnen zijn gekomen." Ze gaat verder: "Er zijn allerlei mensen aan het werk aan de achterkant van een coffeeshop, die in feite niet bestaan. Maar daar zit natuurlijk een hele organisatie achter, en daar wil je grip op krijgen."

'Gesloten coffeshopketen'

Daarom startte de overheid het experiment 'gesloten coffeeshopketen'. Een compleet gecontroleerde keten van de teelt naar het gebruik, zonder illegale kweek. Een product bovendien waarvan je als consument weet wat erin zit. Daartoe selecteerde de overheid tien producenten om staatswiet en -hasj te telen.

In 2017 wordt het experiment aangekondigd, maar liep meermaals vertraging op. Eind 2023 werd de eerste legale wiet in Brabantse gemeentes verkocht, naast het illegale spul. Vanaf maandag begint de experimenteerfase.

Bekijk ook

Breda tevreden

Paul Depla, burgemeester van Breda, pleit al lang voor een legale keten. Volgens hem had de startdatum dan ook niet eerder kunnen komen. "Met het huidige systeem, dan blijf je een volstrekt hypocriet systeem houden. Je weet totaal niets van de manier waarop het geproduceerd wordt. Dus als we daarmee doorgaan, dan is de volksgezondheid de dupe en de criminaliteit de lachende derde. Dat wil ik niet."

Breda is een van de eerste steden geweest waar in 2023 legale wiet over de toonbank ging. Een succes, volgens Depla: "Ik hoor namelijk van de grote coffeeshops dat ze echt tevreden zijn, ook over de kwaliteit van de spullen die worden geleverd. Je ziet dat ze heel erg blij zijn dat ze afscheid kunnen nemen van de illegale achterdeur."

Tijd nodig

Hoewel onderzoeker Maalsté positief is over het experiment als geheel vindt ook zij, in tegenstelling tot de burgemeester, de startdatum te snel. "Je hebt een bestaande markt en die ben je helemaal anders aan het organiseren. Alles verandert."

"Ik denk dat het goed is dat dit gebeurt, alleen dat kun je niet zomaar op data vastpinnen, dus je moet dat langzaam maar zeker die kant op laten groeien. Het gaat de goede kant op, maar mensen hebben gewoon tijd nodig om eraan te wennen en de telers hebben tijd nodig om de producten te maken waar de consument om vraagt."

Bekijk ook

Hobbels logisch in experiment

Toch is er geen ontkomen aan, volgens burgemeester Depla. "Want op dit moment houd je elkaar gevangen. Telers gaan pas telen omdat ze zeker weten dat er coffeeshops zijn die het afnemen, en shops gaan pas afnemen als ze zekerheid hebben dat ze niet meer afhankelijk van die illegale teelt zijn. En dat is de reden waarom ik nu heb gezegd: laten we gewoon een datum pakken, dan weet iedereen waar ze aan toe zijn."

Hoewel hij erkent dat er hobbels op de weg zijn, is dat volgens hem ook de bedoeling. "Dat het een experiment is geeft ook aan dat je dingen tegenkomt dat je van tevoren niet had bedacht. Anders noem je het geen experiment."

Illegaal betere kwaliteit

Willem Vugs heeft nog zo zijn twijfels. "Er is wel hasj momenteel verkrijgbaar, alleen de kwaliteit daarvan is nog niet op het niveau wat de consument acceptabel vindt. De hasj die legaal is en wel goed is, is van een dermate beperkte voorraad dat die heel snel is uitverkocht.

Hij is bang dat zijn klanten de illegale markt zullen opzoeken. "Dan heb je de kans dat die klanten uit zicht verdwijnen, dan óf de illegaliteit ingaan, of naar een stad waar nog wel gedoogde producten verkopen. Wij zijn daar wel bang voor."

Veel onzekerheid

De coffeeshophouders uiten hun zorgen, en het leidt ertoe dat er de eerste 2 maanden van het experiment nog niet op hasj wordt gehandhaafd. Er zou nog te veel onzekerheid zijn of er voldoende hasj aanwezig is om de coffeeshops te bevoorraden. Op het moment komt de meeste illegale hasj uit Marokko.

Een goede stap, zegt Vugs. Maar of die 2 maanden voldoende zijn? "Dat is de vraag. Zoiets zou meer organisch moeten kunnen in plaats van daar echt een strenge tijd aan te hangen."

Volgende fase van wietproef begint, maar volgens coffeeshophouders en experts is het te snel

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant