radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Deze sleutelfiguren zijn cruciaal in megazaak tegen Willem Holleeder

Deze sleutelfiguren zijn cruciaal in megazaak tegen Willem Holleeder
Willem Holleeder (Archief)
Bron: ANP

Na meer dan 60 zittingsdagen met honderden uren aan verhoren en zeer lange pleidooien, doet de rechtbank Amsterdam vandaag uitspraak in de strafzaak tegen Willem Holleeder. Deze personen zijn cruciaal in het megaproces tegen 'De Neus'.

61 jaar is Willem Holleeder, Nederlands bekendste crimineel en de hoofdrolspeler in een van de meest geruchtmakende strafzaken ooit in ons land gevoerd. Een proces dat 1,5 jaar heeft geduurd en draait om een serie onderwereldmoorden -en liquidatiepogingen in de Amsterdamse onderwereld, tussen 2002 en 2006. Als het aan het Openbaar Ministerie (OM) ligt, zal Holleeder voortaan zijn resterende verjaardagen achter gevangenisdeuren doorbrengen.

De aanklagers eisten dit voorjaar levenslang tegen De Neus voor betrokkenheid als opdrachtgever bij vijf moorden, een poging ertoe, doodslag en lidmaatschap van een criminele organisatie.

De kroongetuige: 'Osdorp eerst'

De arrestatie van Willem Holleeder hangt eind 2014 al maanden in de lucht. Op zaterdag 13 december van dat jaar is het zover: de politie maakt dan bekend dat de beruchte topcrimineel Willem Holleeder is gearresteerd. Het OM ziet hem als opdrachtgever van de liquidaties van drugshandelaar Kees Houtman (2005) en de criminele kroegbaas Thomas van der Bijl (2006). Moordmakelaar Fred Ros legt als nieuwe kroongetuige in het liquidatieproces Passage belastende verklaringen af over deze liquidaties, ook tegen Holleeder.

Eerder al werd in diezelfde liquidatiezaak een andere kroongetuige opgevoerd, Peter La Serpe. Dat is ook de huurmoordenaar die eind 2005 hasjhandelaar Kees Houtman doodschiet. In opdracht van Willem Holleeder, verklaart La Serpe later. Want La Serpe vertelt de politie dat Holleeder tegen een andere huurmoordenaar heeft gezegd: 'Osdorp eerst'. Een explosieve verklaring, omdat Houtman voor zijn huis in Amsterdam-Osdorp wordt doodgeschoten.

De zussen-Holleeder: 'Willem is een psychopaat'

De zussen en ex-vriendin van Willem Holleeder zijn de geheime troef van justitie. Belangrijke getuigen uit de 'inner circle' van De Neus. In het diepste geheim leggen Astrid en Sonja Holleeder en Sandra den Hartog in 2013 een aantal kluisverklaringen over de betrokkenheid van Holleeder bij onderwereldmoorden. Enkele maanden na zijn arrestatie worden de stukken ingebracht als bewijsmateriaal. Voorafgaand geven de vrouwen onthullende interviews aan NRC en de Telegraaf.

Vooral Holleeders zus Astrid, lang werkzaam als strafrechtadvocaat in Amsterdam, geldt jaren als belangrijke vertrouweling en adviseur van haar criminele broer. Tot ze besluit om bewijs tegen hem te verzamelen. Dat doet ze onder andere door geheime geluidsopnames te maken met apparatuur die ze in haar bh of stiekem op andere plekken verstopt.

In februari 2018 staan de zussen Holleeder voor het eerst in de rechtszaal tegenover hun broer.

Ook Sonja Holleeder neemt gesprekken op met haar broer. Zij verricht jarenlang allerlei klusjes (koken, wassen, strijken) voor Willem en is lang getrouwd met Heinekenontvoerder Cor van Hout, voormalig bloedgabber van Holleeder.

Het agressieve en manipulatieve gedrag van hun broer dreef ze in de handen van de politie, zeggen de zussen in verklaringen en tijdens de rechtszaak. "Willem is een psychopaat", verklaart Astrid. "Hij schept er genoegen in om mensen te vernietigen. (...) Ik wil dat mijn broer nooit meer uit de gevangenis komt. Alleen als hij levenslang krijgt, kan hij niet nog meer slachtoffers maken."

Dino Soerel: levenslang in cel voor dezelfde moorden

In de zomer van 2017 doet het gerechtshof in Amsterdam uitspraak in het liquidatieproces 'Passage'. Schutters, moordmakelaars en opdrachtgevers worden veroordeeld. Vier mannen krijgen levenslang. Een van hen is Dino Soerel, die wordt veroordeeld voor betrokkenheid bij de moorden op Van der Bijl en Houtman. In het arrest van het gerechtshof wordt ook de naam van Willem Holleeder genoemd als lid van dezelfde criminele moordorganisatie.

Een andere hoofdrolspeler is topcrimineel Stanley Hillis, alias de Kouwe Ouwe. Samen met partners in crime Holleeder en Soerel is dit criminele trio volgens justitie verantwoordelijk voor vele liquidaties. Hillis, die ook wel de scherprechter van de onderwereld wordt genoemd kan echter niet worden vervolgd. De reden: hij wordt begin 2011 zelf met meerdere kogels om het leven gebracht.

Peter R. de Vries: adviseert zussen en verzamelt bewijs

De laatste jaren is misdaadverslaggever Peter R. de Vries een belangrijke vertrouweling en adviseur van Sonja, Astrid en ex-vriendin Sandra. Niet alleen legt De Vries in 2013 het contact met de politie als de vrouwen in het diepste geheim willen verklaren over Holleeder als opdrachtgever voor onderwereldmoorden. De misdaadverslaggever geeft bovendien waardevolle tips hoe de twee zussen het beste stiekem gesprekken met hun broer kunnen opnemen.

Peter R. de Vries en Holleeder kennen elkaar al sinds de Heineken-ontvoering, bijna 35 jaar geleden. In 1983 doet De Vries voor De Telegraaf verslag van deze geruchtmakende kidnapping en weet hij als een van de weinige journalisten langdurig contact te onderhouden met de twee hoofdverdachten die naar Frankrijk zijn gevlucht: Cor van Hout en Willem Holleeder. De misdaadjournalist raakt goed bevriend met Cor van Hout, die een relatie heeft met Sonja Holleeder. Van Hout wordt in 2003 geliquideerd, volgens het OM in opdracht van Holleeder.

Bekijk hier de tv-reportage over de getuigenis van Peter R. de Vries tegen Willem Holleeder.

In het strafproces tegen De Neus is De Vries meerdere dagen als getuige gehoord. Daar bleek dat hij in zijn archief interessante documenten had liggen die door het OM zijn toegevoegd aan het strafdossier. Meest brisant is een opname van een telefoongesprek met Holleeder in 2011, waarin hij opbiecht aan De Vries dat hij samen met collega-criminelen Dino Soerel en Stanley Hillis vergaand heeft samengewerkt.

De slachtoffers: 'Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan'

Ook de doodgeschoten criminelen in dit strafdossier spelen postuum een belangrijke sleutelrol in de de bewijsvoering tegen Willem Holleeder. Zonder uitzondering hebben Cor van Hout, Willem Endstra, John Mieremet, Thomas van der Bijl en Kees Houtman voor hun gewelddadige dood namelijk verklaard: 'Als ik word vermoord, heeft Holleeder het gedaan.'

Zij hebben dit niet alleen tegen familie en vrienden gezegd, ook bij de politie liggen tal van verklaringen van deze vermoorde boeven, afgelegd toen zij nog leefden. Bekendste voorbeeld: De Endstra Tapes, ook uitgegeven in boekvorm.

Willem Holleeder: intrigant of opdrachtgever van liquidaties?

Een familieman in hart en nieren. En ja, hij is een grofgebekte boef uit de Jordaan, maar absoluut geen koelbloedige moordenaar. Nee, Willem Holleeder omschrijft zichzelf liever als een toevallige intrigant in de Amsterdamse onderwereld. Keer op keer probeert de bekendste crimineel van ons land het de rechters in dit proces nog maar eens uit te leggen.

Zijn advocaten Sander Janssen en Robert Malewicz hebben tijdens dit proces alles uit de kast getrokken om alle moorddadige mythes rond Holleeder te ontkrachten. De kroongetuigen zijn in de ogen van de verdediging niet te vertrouwen. En Astrid Holleeder is in de woorden van haar broer Willem 'helemaal wappie'. Volgens Holleeder heeft Astrid 'alles kapot gelogen om daarna haar zakken te vullen'.

Reportage over het slotakkoord in het proces waarin Willem Holleeder zelf de rechters probeert te overtuigen van zijn onschuld.

Kort samengevat ziet Willem Holleeder zichzelf vooral als slachtoffer van een volstrekt verkeerde beeldvorming door collega-criminelen en media. Er is geen hard bewijs voor moord, vindt de verdediging. Het OM presenteert geruchten en verhalen uit het criminele milieu als de waarheid, stellen zijn advocaten in een 5 dagen durend pleidooi. Aan het eind vragen ze de rechtbank om hun cliënt vrij te spreken.

Het laatste woord in de zaak-Holleeder is nu dus aan de Amsterdamse rechtbank. Een voorlichter laat weten dat de uitspraak ongeveer een uur zal duren. Waarschijnlijk weten we daarom nog voor de lunch wat het eindoordeel van de rechters is: een levenslange straf, een hoge celstraf of vrijspraak? Feit is dat dit het allerlaatste vonnis is dat de zeer ervaren en markante rechtbankvoorzitter Frank Wieland zal uitspreken. Na vandaag gaat hij met pensioen.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval

'Handjes alleen op de schouders tijdens polonaise': belangenorganisaties willen meer bewustzijn over grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval
Carnavalvierders in het centrum van Den Bosch in 2024
Bron: ANP

De vier grootste Brabantse carnavalssteden hebben een campagne gelanceerd tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag tijdens carnaval. 'Nie Graaje mar Zwaaje', lees je op posters, verspreid door de steden.

Op de poster staat een QR-code die bezoekers naar een meldpunt leidt, dat gekoppeld is aan de betreffende stad. Daar kun je online een melding doen van wat je hebt gezien of meegemaakt. En word je verder geholpen.

'Handjes op de schouders'

"Seksuele of straatintimidatie zien we helaas altijd", zegt Jip Kuijper van BO Diversity in Breda, de organisatie achter de campagne. "Maar wat we met carnaval zien, is dat die intimidatie veel fysieker wordt."

Dat wil zeggen dat mensen, naast dat ze met verbale intimidatie te maken krijgen, ook sneller aan hun geslachtsdelen worden aangeraakt, vast worden gepakt of dat geprobeerd wordt ze te zoenen. "Het is heel leuk als we de polonaise lopen, maar handjes op de schouders. Handjes hoog en niet ergens anders", zegt Kuijper

Anonieme daders

Kuijper viert zelf ook al jaren carnaval en die en diens vrienden hebben genoeg verhalen over wat zij hebben meegemaakt tijdens carnaval: "We kennen allemaal een slachtoffer. We kennen allemaal iemand die seksueel geweld of seksueel ongewenst gedrag heeft meegemaakt. Maar we kennen allemaal géén dader."

Dat komt volgens Kuijper grotendeels ook door de anonimiteit die er heerst tijdens carnaval: "Je kunt ervoor kiezen om in een tijgerpak te lopen, je gezicht te schminken. Je neemt een andere rol aan. Dus je voelt je misschien ook wel minder verantwoordelijk voor het gedrag dat je op dat moment vertoont."

Bekijk ook

Klein percentage zorgt voor problemen

Dat geldt vanzelfsprekend niet voor iedereen. De meeste feestvierders geven ook aan dat ze nooit over iemand anders' grenzen heen zouden gaan. Toch zorgt een klein percentage voor problemen.

"Ik denk dat we met dat kleine percentage moeten praten. Dat we hen als omstanders er samen op moeten aanspreken, van: 'Hé, wat je net deed, dat kan volgens mij niet'", zegt Kuijper. Dat is moeilijk: "Carnaval is een beetje heilig, daar moet je niet te veel aankomen. Carnaval draait om plezier. Dat vind ik ook, maar we moeten het hebben over wanneer het niet plezierig meer is."

Meer slachtoffers

Bij Blauwe Maan, een lokale hulporganisatie voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik in Tilburg, zien ze een stijging in aanmeldingen rond, maar vooral na de carnaval.

"Soms melden slachtoffers zich pas veel later, omdat ze zich schamen voor wat ze tijdens carnaval hebben meegemaakt", zegt Luna Rooijmans van de organisatie. "Ze denken dan dat ze het misschien wel geïnitieerd hebben, of voelen zich zwak omdat ze toen niets durfden te doen."

Gedrag genormaliseerd

Blauwe Maan krijgt meldingen over grensoverschrijdend gedrag, maar ziet ook dat verkrachtingen tijdens carnaval voorkomen. Bij die laatste is niet altijd een onbekende betrokken. Cliënten kloppen ook aan met verhalen uit de kennissenkring, vertelt Rooijmans.

Seksueel grensoverschrijdend gedrag en misbruik komt natuurlijk niet alleen voor tijdens carnaval, maar tijdens dit feest wordt wel een bepaald gedrag genormaliseerd, zegt ze.

Bekijk ook

Normalisatie van gedrag

Rooijmans: "We weten dat, als binnen een cultuur of traditie seksueel getinte opmerkingen en lichte seksueel grensoverschrijdende handelingen worden goedgekeurd, ernstige vormen daarvan ook makkelijker kunnen plaatsvinden."

"Mensen willen alles even loslaten met carnaval. En die dubbelzinnigheid in bijvoorbeeld liedjes is al heel oud, maar dat neemt niet weg dat alle remmen los mogen, en dat het voor sommige mensen heel fijn kan zijn als je om consent (toestemming, red.) vraagt."

Al eerder meegemaakt

Een ander deel van de slachtoffers dat zich na carnaval bij Blauwe Maan meldt, heeft als kind al seksueel misbruik meegemaakt, vertelt Rooijmans.

"We zien dat ze bijvoorbeeld tijdens carnaval getriggerd worden, of opnieuw een seksueel grensoverschrijdende situatie meemaken. En dat maakt uiteindelijk ook dat ze hulp zoeken.", zegt Rooijmans.

Triggers in een liedje

Die triggers kunnen zitten in een liedje of in een aanraking die voor anderen niet noemenswaardig is. Maar gevolgen kunnen groot zijn: "Vandaar dat wij een oproep doen om op het moment dat je seksueel grensoverschrijdend gedrag ziet of denkt te zien, naar de persoon die het overkomt toe te gaan en te vragen: 'Ben je oké? Kan ik misschien iets voor je doen?'", zegt Rooijmans.

"We weten dat dat heel steunend kan zijn voor mensen die seksueel geweld overkomen."

Grensoverschrijdend gedrag lijkt meer voor te komen tijdens carnaval

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Hoe 'voorzorgcirkels' mantelzorgers ontlasten door ouderen elkaar te laten helpen

Het is de moderne versie van nabuurschap: de voorzorgcirkel. In het hele land ontstaan appgroepen van ouderen die elkaar willen ondersteunen. Het is een manier om mantelzorgers te ontlasten. "Hulp vragen is moeilijker dan hulp geven."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant