radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Zijn gebruikers verantwoordelijk voor de drugscriminaliteit? In Portugal is al 20 jaar veel niet meer strafbaar

Zijn gebruikers verantwoordelijk voor de drugscriminaliteit? In Portugal is al 20 jaar veel niet meer strafbaar
Een politieagent bekijkt chemicaliën die zijn aangetroffen in een bedrijfspand
Bron: ANP

De 'war on drugs' lijkt, na de moord op misdaadjournalist Peter R. de Vries weer actueler dan ooit. Wie is er verantwoordelijk voor het in stand houden van het criminele drugscircuit?

Na de moord op Peter R. de Vries, en de vermeende rol van drugscriminelen in deze liquidatie, laait de discussie over drugs weer op. Zijn drugsgebruikers verantwoordelijk voor het in stand houden van een crimineel circuit? Absoluut, vindt demissionair minister Grapperhaus.

Gebruikers als kop van jut?

Advocaat Maurice Veldman, gespecialiseerd in drugsbeleid, is het volledig oneens met Grapperhaus. "Om de simpele reden dat coke-gebruikers niet de basis vormen van de enorme drugshandel en de internationale positie die Nederland inneemt. Je kunt hen niet als kop van jut aanmerken als het gaat om miljardenwinsten, die mede mogelijk worden gemaakt door het verbod op drugs, dat door deze regering met veel enthousiasme in stand wordt gehouden."

Legaliseren dan, of reguleren? Peter R. de Vries was daar groot voorstander van. Maar volgens Grapperhaus wordt Nederland bij legalisatie "het afvoerputje van de wereld", zo zei hij vorig jaar bij WNL. Ook dat is onjuist, vindt advocaat Veldman. "Dit is het verhaal dat we al decennia horen, maar het heeft alleen maar geleid tot intensivering en toename van drugshandel. Grapperhaus speelt hiermee de georganiseerde misdaad in de kaart."

Derk Wiersum

Maar stel: heroïne en cocaïne zijn overal legaal te koop. Levert dat dan echt geen ellende op? "Er is nog nooit één wetenschappelijk onderzoek gepubliceerd dat Grapperhaus' stelling ondersteunt", zegt advocaat Maurice Veldman.

"Producenten gedijen gewoon heel goed bij een verbod. En we zien dat de bestrijding faalt. Na de moord op advocaat Derk Wiersum zijn er honderden miljoenen uitgeven, maar het heeft niet geleid tot een vermindering van productie. Eerder een toename", zegt Veldman.

Bekijk ook

Drugs op zak? In Portugal mag je alles bij je hebben

In andere landen wordt volop geëxperimenteerd met vormen van regularisatie. Bijvoorbeeld in Portugal, waar het op zak hebben van een kleine hoeveelheid hard drugs sinds 2001 niet meer strafbaar is.

Als je daar wordt gepakt met wiet, speed of heroïne, ben je niet strafbaar, mits het een kleine hoeveelheid is. Je mag bij je hebben voor 10 dagen. Ook word je niet gelijk doorgestuurd naar het ministerie van Justitie, maar naar Volksgezondheid. Gebruikers worden daar eerder gezien als patiënten dan als criminelen.

Drugsplaag

"Het beleid is ingevoerd als antwoord op de enorme drugsproblematiek die er was vanaf de jaren 70. Portugal is heel lang een dictatuur geweest en vanaf toen kwam de democratie met alle soorten vrijheden, waaronder drugs. Dat kwam allemaal in één keer als een plaag, en werd een drama in de steden", vertelt Volkskrant-correspondent Dion Mebius. Voor de krant dook hij in het Portugese drugsbeleid.

"Op een gegeven moment was één op de honderd Portugezen verslaafd aan heroïne, maar repressie leverde geen enkel resultaat op. Daarom gooiden ze het begin deze eeuw over een totaal andere boeg, met succes."

'Niet gebeurd waar men bang voor was'

"Je weet nooit wat er gebeurd was als ze dit niet hadden ingevoerd", vervolgt Mebius, "maar we zien dat het aantal heroïne gebruikers fors is gedaald, en daardoor ook hiv-besmettingen met naalden." Mebius ziet een parallel met Nederland. "Het is grappig dat Grapperhaus zegt dat als we gaan legaliseren of gaan reguleren, het land een afvoerput wordt, want dat is precies wat de conservatieven hier 20 jaar geleden ook zeiden. En dat is dus niet gebeurd."

Toch spelen er in Portugal ook problemen met drugs, vertelt Dion Mebius. "Ook hier zijn problemen met de drugshandel. Niet met productie, maar wel met het doorvoerden, via de haven. Maar wat hier meespeelt, is dat het geld dat de regering heeft uitgespaard door repressie, ingezet kan worden om die zware misdaad te bestrijden."

Bekijk ook

'Jacht op de consument als speerpunt'

Zou deze Portugese aanpak ook succesvol kunnen zijn in Nederland? Ja, zegt advocaat Maurice Veldman. "Hier wordt vooral de jacht op de consument tot speerpunt verheven. En dat geldt niet alleen voor harddrugs, er is ook een enorme jacht gaande op thuistelers, die een paar wietplanten hebben. Daar gaat nu het geld naar toe, en dat is absolute foute boel", zegt hij.

Debat over drugs

In Portugal zijn niet alle facetten van drugs legaal, maar daar wordt wel veel over gepraat. "De drugsautoriteiten hebben vooral volksgezondheid als prioriteit en sluiten niks op voorhand uit", zegt correspondent Dion Mebius. Zo wordt er gesproken over het legaliseren van wiet.

Zo'n levendig debat over drugs zou advocaat Maurice Veldman ook graag in Nederland zien. "Peter R. de Vries was hierin een luis in de pels en sprak de misdaadbestrijding aan op wat ze moesten doen. Hij heeft altijd al gezegd waar het werkelijk om gaat en dat wordt nog steeds in alle toonaarde ontkend. Dat vind ik buitengewoon spijtig."

Luisteren

Luister hier het gesprek in EenVandaag terug over dit onderwerp

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Kans op een asteroïde inslag op aarde wordt steeds groter, maar volgens deze ruimtespecialist hoeven we niet bang te zijn

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant