radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Tussenstand Rutte III: Partijen zonder chemie, of juist een breed draagvlak?

Het kabinet Rutte III is inmiddels negen maanden oud en de plannen krijgen langzaam vorm. Het grootste besluit heeft dit kabinet al in januari moeten nemen: het dichtdraaien van de gaskraan. Dat besluit drukt zo’n grote stempel op de begroting, dat de andere kabinetsplannen worden bijgesteld.

De kosten voor het dichtdraaien van de gaskraan kunnen Rutte III nog duur komen te staan. Er is geen financiële ruimte meer om ergens extra bij te stoppen. Dus moet er geld naar de zorg komend jaar? Dan is dat er eigenlijk niet. Het kabinet rekent daarom op meevallers.

Na vier jaar een kabinet met slechts twee partijen (kabinet Rutte II met VVD en PvdA) was het wel even wennen aan een kabinet met vier partijen (VVD, CDA, D66 en CU). Het zijn partijen met soms tegengestelde belangen en gezichtspunten en volgens critici haalt het huidige kabinet de eindstreep niet. Voorstanders zien juist een ploeg met een groot draagvlak die pragmatisch naar oplossingen zoekt.

Lees ook: Onvrede CDA-, CU- en D66-kiezers over partij in kabinet

Hete hangijzers

Naast de gaswinning is ‘klimaat’ een tweede groot, belangrijk item dat flink in de papieren gaat lopen. Zowel op de energietransitie als het klimaatakkoord wordt zwaar ingezet. Woningen en bedrijven moeten al in 2050 klimaatneutraal zijn. De grote vraag blijft wie de energietransitie gaat betalen?

Lees ook: Zware industrie gaat klimaatdoelen niet op tijd halen

Het enige punt waar Rutte III het écht lastig heeft gehad is de dividendbelasting. De oppositie heeft er inmiddels al vijf debatten over gevoerd. Het afschaffen van deze belasting is een plan dat ook gevoelig ligt in de coalitie; niemand wilde het, maar toch werd de maatregel ingevoerd. Vooralsnog heeft het nog niet tot een coalitiebreuk geleid.

Penthouse Pechtold 

D66 lijkt het vooral lastig te hebben in dit kabinet. Het afschaffen van het raadgevend referendum, ooit een van de kroonjuwelen van de Democraten, moest door D66-minister Ollongren worden afgekondigd.

Bekijk ook: Heeft Pechtold zijn glans verloren?

Een dreigend referendum over de zwaarbevochten donorwet en privéproblemen rond partijleider Pechtold haalt de glans van de partij. En Pechtold, bekend als een van de scherpste debaters van het Binnenhof, moet stil blijven en alle kabinetsplannen verdedigen.  

Oppositie geen eenheid

De gevreesde linkse oppositie weet nog geen vuist te maken tegen Rutte III. Het is zelf geen eensgezind blok dat gezamenlijk optreedt.

Partijen lijken met name met zichzelf bezig. De PvdA is opzoek naar een nieuwe koers na het grote verlies bij de laatste verkiezingen, ook de SP zoekt een nieuw profiel met nieuwe partijleider Lilian Marijnissen. GroenLinks werkt vooral aan de verbreding van de partij middels optredens van Jesse Klaver in de ‘kantinetour’.

Het Binnenhof is nu met reces. Na de zomer gaan de bewindslieden aan de slag met de nieuwe plannen voor het komende jaar. Hoe fris en fruitig het kabinet dan nog is, gaan we zien.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Joost Vullings over politieke gevolgen van uitspraak Greenpeace-zaak stikstofbeleid: 'Enorm conflict op de loer'

Joost Vullings over politieke gevolgen van uitspraak Greenpeace-zaak stikstofbeleid: 'Enorm conflict op de loer'
BBB-leider Caroline van der Plas staat de pers te woord na de Greenpeace-uitspraak
Bron: ANP

Vandaag oordeelde de rechter snoeihard: de Staat moet meer maatregelen nemen om de stikstofuitstoot te beperken. Hoe reageert Den Haag op deze uitspraak? En wat voor consquenties gaat dit hebben? We vragen het aan politiek commentator Joost Vullings.

"Het is een stevige uitspraak", vertelt Vullings. "Als je de hele argumentatie hoorde, werd er eigenlijk geen spaan heel gelaten van wat dit kabinet doet. Kortom, vluchten kan niet meer." De Staat moet de stikstofdoelen in 2030 halen. Lukt dat niet, dan volgt er een dwangsom van 10 miljoen euro.

BBB wil wetswijziging

BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas is dan ook stellig over de uitslag: "Er moeten wetswijzigingen komen, dat is wel duidelijk."

Ze beargumenteert dat de wetten die er nu zijn, onhaalbaar, onuitvoerbaar en onbetaalbaar zijn. "Als je mij nu een toverstafje geeft om het nu op te lossen, neem ik hem graag aan. Verandering van wetgeving en andere plannen maken, kost tijd want je moet het ook juridisch borgen."

PVV is het daarmee eens

Geert Wilders heeft laten weten dat hij zich aansluit bij de wens van Van der Plas. Maar Vullings denkt dat een wetswijziging weinig nut zou hebben. "Je kan de wet wijzigen, maar de vraag is helpt het? Die tijd heb je eigenlijk niet meer." Die gedachte komt ook naar voren vanuit andere partijen, weet de politiek commentator. "Die zeggen: 'Als je de wet verandert, wordt de natuur er niet schoner van."

"Onze wet is een uitvoering van Europese wetgeving (Vogel- en Habitatrichtlijn, red.). Europa zegt gewoon: 'De natuur mag niet verslechteren.' Als je de norm aanpast, maar de natuur verslechtert nog steeds, dan heb je nog steeds niks", legt hij uit.

Joost Vullings over politieke gevolgen van uitspraak Greenpeace-zaak voor stikstofbeleid

Zorgen bij VVD en NSC

Overige coalitiepartijen VVD en NSC geven aan de ernst van de situatie te zien. Thom van Campen (VVD): "Het is een hele zorgelijke en stevige uitspraak." Hij benadrukt dat de uitspraak aantoont dat het kabinet te weinig doet om de stikstofuitstoot te verminderen, wat grote gevolgen heeft voor de bouw- en de agrarische sector.

En ook Nicolien van Vroonhoven van NSC sluit zich hierbij aan. "We moeten daarmee aan het werk. Want we zeggen als NSC: die gerechtelijke uitspraken moeten gewoon gerespecteerd worden."

Partijen schuiven bal door

Maar volgens Vullings schuiven die partijen de bal politiek heel handig door. Van Campen: "Ik vind nu dat de bal bij Wiersma ligt. Zij is minister. We hebben in deze coalitie met elkaar afspraken gemaakt. En de BBB was heel duidelijk, had ideeën over hoe we dit probleem gaan oplossen. Er is geen dag te verliezen."

Van Vroonhoven staat er iets positiever in. "Genoeg kans om de schouders eronder te zetten. Want we hebben afspraken met elkaar gemaakt in het hoofdlijnenakkoord."

Bekijk ook

Hoger beroep niet uitgesloten

BBB-minister Femke Wiersma van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur laat weten dat dit niet de uitspraak is waar ze op had gehoopt. Ze kondigt aan de uitspraak grondig te bestuderen, waarbij ze hoger beroep niet uitsluit.

Maar ook voor een hoger beroep is volgens Vullings eigenlijk geen tijd. "Die tijd heb je eigenlijk niet meer. De problemen zijn er al. En vooralsnog ligt alles gewoon weer op tafel voor die boeren, die onzekerheid blijft."

'Enorm conflict op de loer'

Dat de vier coalitiepartijen het niet met elkaar eens zijn, kan nog best wel wat invloed hebben, denkt Vullings.

"We hebben aan de ene kant 44 zetels die zeggen: 'We moeten nu doorpakken', NSC en VVD, en aan de andere kant 44 zetels van PVV en BBB die zeggen: 'We moeten gewoon de de normen wat soepeler maken, dan komt het allemaal goed.' Dus ja, hier ligt een enorm conflict op de loer", vertelt hij.

Bekijk ook

Politiek commentator Joost Vullings in de Tweede Kamer
Bron: EenVandaag
Politiek commentator Joost Vullings in de Tweede Kamer

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Stikstofproblemen slepen al jaren voort: dit is wat voorafging aan Greenpeace-uitspraak

Het stikstofprobleem lijkt iets van de afgelopen jaren, maar 60 jaar geleden waren er al discussies over het mestoverschot en problemen die hierbij komen kijken. Dit is wat er voorafging aan de uitspraak die vandaag is gedaan.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant