President Joe Biden heeft zich alsnog teruggetrokken als kandidaat voor de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten. Wat betekent dit voor de kansen van Donald Trump? En wie kan Biden opvolgen? Amerika-verslaggever Tom van 't Einde geeft antwoord.

Waarom stopt Joe Biden nu alsnog denk je?

"De druk binnen de Democratische Partij is simpelweg te groot geworden. Veel prominente Democratische politici hebben uitgesproken dat ze het niet meer zien zitten met hem. Dan moet je bijvoorbeeld denken aan Chuck Schumer, de leider in het Huis van Afgevaardigden, maar bijvoorbeeld ook Nancy Pelosi, die hiervoor die baan had. Dat zijn belangrijke mensen. Ook Obama heeft achter gesloten deuren laten weten dat hij het niet meer ziet zitten met Biden."

"Er was zo weinig steun in zijn eigen partij dat hij eigenlijk geen andere conclusie kon trekken. Tel daar nog bij op dat de peilingen intussen ook duidelijk lieten zien dat de Democratische kiezers het niet meer zien zitten na het desastreuze debatoptreden van hem tegen Trump. Ook al doet dat heel veel pijn, want Biden wilde zelf wel doorgaan. Een man van wie we weten dat hij enorm veel eergevoel heeft en dat hij ook heel graag die tweede termijn had willen vervolmaken."

"Ook omdat Obama een tweede termijn heeft gehad en Bill Clinton. Joe Biden had zijn naam graag in dat rijtje gezien. Maar zijn leeftijd, hij is nu 81 jaar, speelt hem parten en dat merkte ik vorige week toen ik in de Verenigde Staten was zelf ook. Eigenlijk alle kiezers, ook veel zwarte kiezers die voor Biden ontzettend belangrijk zijn om überhaupt kans te maken op het Witte Huis, maakten afgelopen weken een draai. Hij is simpelweg te oud. Hij heeft goede dingen gedaan, hij mag trots zijn op wat hij heeft bereikt, maar het is nu tijd om plaats te maken voor een opvolger. En dat gaat nu Biden dus toch alsnog na al die tijd doen."

Amerika-verslaggever Tom van 't Einde
Bron: EenVandaag
Amerika-verslaggever Tom van 't Einde

Bekijk ook

Hoe wordt nu bepaald wie de nieuwe kandidaat wordt?

"Wie nu de nieuwe kandidaat wordt, staat nog helemaal niet vast. Kamala Harris is als vice-president natuurlijk de gedoodverfde opvolger van Biden. Maar ze staat er in de peilingen eigenlijk net zo slecht voor als Joe Biden zelf. Dus daar schiet de Democratische Partij niks mee op. Je zou kunnen zeggen dat Kamala Harris de logische keus is, maar is het ook een verstandige keus? Het antwoord daarop is dus waarschijnlijk nee."

"Het zou zomaar zo kunnen zijn dat de Democratische Partij uiteindelijk beslist er een open conventie van te maken. Dat ze dus nu in korte tijd een soort mini-primaries, een soort mini-voorverkiezingen, beginnen, waarbij verschillende kandidaten in korte tijd het gevecht met elkaar aan gaan. En dat dan eind augustus tijdens de partijconventie in Chicago besloten wordt wie die rol van presidentskandidaat op zich neemt."

"Dat zou natuurlijk heel gepast zijn bij de Democratische Partij. Oud-president Trump roept nu al tijdens rally's dat de Democratische Partij helemaal niet meer democratisch is. Juist door zo'n open conventie te doen, kun je laten zien: we zijn wel degelijk een democratische partij, sterker nog we zijn bereid om helemaal opnieuw te beginnen en we maken er een ontzettend mooi democratisch spel van."

Kamala Harris
Bron: ANP
Kamala Harris

En als Harris het niet wordt, wie maakt de grootste kans om de nieuwe kandidaat te worden?

"Kamala Harris heeft natuurlijk de beste kaarten puur en alleen omdat ze op dit moment al de vice-president is, maar mocht zij het nou niet worden, of wordt het een open conventie, dan zijn er eigenlijk drie mensen naar wie je moet kijken. Josh Shapiro, de gouverneur van Pennsylvania, scoort veel punten. Maar ik vind eigenlijk zelf Gretchen Whitmer, de gouverneur van Michigan, een hele belangrijke kandidaat om in de gaten te houden. Het is een vrouw, 52 jaar oud, ongelooflijk goed in debatten, kan in een hele duidelijke taal tegen kiezers praten, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Kamala Harris die erom bekend staat dat ze niet de beste spreker is."

"Wat ook voor Gretchen Whitmer spreekt, is dat zij als gouverneur een staat voor zich heeft gewonnen die vaak republikeins neigde. Ze heeft dus al bewezen dat ze republikeinen achter zich kan krijgen. Ze is ontzettend populair in de staat, bijvoorbeeld door de wegen op te knappen en echt goed te luisteren naar wat de kiezers willen. En wat ook interessant is aan haar: naast dat ze een vrouw is, heeft ze ook een goed verhaal. Ze is een paar jaar geleden bijna ontvoerd door MAGA Republicans. Die vonden dat ze veel te streng was in de coronaperiode. De FBI heeft dat ternauwernood weten te voorkomen. Zij is daar helemaal niet bitter over. Sterker nog: zij wil juist in gesprek met de mannen die haar wilden ontvoeren. Dat maakt haar een hele sterke kandidaat."

Gretchen Whitmer
Bron: ANP
Gretchen Whitmer

"En dan is er nog een derde kandidaat waar ik hoge verwachtingen van heb en dat is Gavin Newsom, de gouverneur van Californië. Het is een wat 'slicke' gouverneur, misschien wel iets te slick voor de presidentsverkiezingen. Iemand die ongelooflijk goed is en die zich in de schaduw warm heeft gelopen voor een rol als presidentskandidaat. Een paar maanden geleden deed hij een televisiedebat met Ron DeSantis, die toen nog in de race was om presidentskandidaat voor de republikeinen te worden. Dat gebeurt normaal gesproken niet. Het slaat ook eigenlijk nergens op dat een gouverneur van Californië dat doet."

"Dat was al een eerste signaal dat hij het wel zag zitten om op termijn de rol van presidentskandidaat voor de Democraten op zich te nemen. Die kans krijgt hij nu misschien wat sneller dan verwacht. Maar het is een gouverneur die zichzelf heeft bewezen in Californië. Het is een hele Democratische staat, maar wel eentje met ontzettend veel macht. Hij heeft daar laten zien dat hij in staat is om zo'n grote staat te leiden en daarmee een goede kandidaat is voor het Witte Huis."

Gavin Newsom
Bron: ANP
Gavin Newsom

Bekijk ook

Geeft dit de campagne van de Democraten nog een kans, of is het eigenlijk al te laat?

"Ik denk dat je nog positief verrast kunt worden als dit een open conventie wordt. Dan krijgen we iets wat we nog nooit hebben meegemaakt. Dat kan voor een hele nieuwe energie zorgen tijdens deze presidentsverkiezingen. Dat kan de race weer helemaal op een soort nulpunt zetten."

"En het wordt ook voor Donald Trump ontzettend moeilijk om hierop te reageren. Want wie wordt dan de presidentskandidaat voor de Democraten? Hoe moet hij zich daartoe verhouden? We weten dat Trump achter de schermen de afgelopen dagen druk is geweest met een soort plan de campagne om Kamala Harris aan te pakken, mocht zij het worden. Maar stel nou dat het een hele andere kandidaat wordt, zoals een Gavin Newsom of een Gretchen Whitmer? Dan wordt het voor hem ook heel moeilijk met een goed plan te komen om de strijd met zo'n kandidaat aan te gaan."

"Dus ik denk dat wat we nu zien, de kansen voor de Democraten om in november toch dat Witte Huis te winnen misschien alleen maar vergroot, juist omdat er nu zo'n verrassingselement bij komt kijken. En omdat er gewoon een hele nieuwe kandidaat opstaat die weer fris de strijd aan kan gaan met Trump. Die geen last heeft van het argument dat hij of zij te oud is. We krijgen waarschijnlijk een kandidaat die een stuk jonger is dan Trump. En alleen dat al is een groot voordeel in deze strijd."

Wat betekent dit voor het verloop van de verkiezingen denk je?

"Het is nog te vroeg om te zeggen wat er nou echt gebeurt en wat dat voor het verloop van de verkiezingen betekent. Maar ik denk dus dat dat verrassingselement ontzettend belangrijk wordt. Alleen moeten de Democraten wel oppassen dat ze nu niet in een staat van oorlog terechtkomen. Dat ze binnen die partij een soort stammenoorlog ontketenen. Er zal een korte hevige strijd gevoerd moeten worden, maar de Democraten moeten daarna zo snel mogelijk de gelederen sluiten. Alleen dan kunnen ze in de korte tijd die er nog is, kans maken om Trump te verslaan."

"Daarbij moeten ze zich vooral richten op de gematigde kiezer. Want vergis je niet: Trump is ontzettend populair. Hij staat nu voor in de peilingen, maar heeft wel een hele nauwe achterban. Op dit moment zegt nu 30 tot 40 procent van de Amerikanen op Trump te stemmen. Maar er is een gematigde groep Amerikanen die nog steeds twijfelt. Die groep van 20 procent gaat in november het verschil maken. We hebben bij Trump tijdens de afgelopen rally's en ook bij zijn speech op de conventie gezien dat de gematigde toon die hij zou aanslaan niet helemaal uit de verf komt. Dat is iets waar de nieuwe kandidaat, wie dat dan ook wordt, gebruik van kan maken. Die moet laten zien het wel in zich te hebben om presidentieel en dus wat gematigder te zijn en kan daarmee de gematigde kiezer aan zich binden."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.