radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Positie Biden steeds zwakker, deze vier kunnen hem opvolgen: 'Het gekibbel in de Democratische Partij is dan hopelijk voorbij'

Positie Biden steeds zwakker, deze vier kunnen hem opvolgen: 'Het gekibbel in de Democratische Partij is dan hopelijk voorbij'
President Joe Biden tijdens de Nationale Conventie in Las Vegas
Bron: EPA

Terwijl de druk op Joe Biden om zich terug te trekken als Amerikaanse presidentskandidaat alsmaar toeneemt, wordt er volop gespeculeerd over wie zijn mogelijke opvolger is. Welke namen doen de ronde? "De strijd ligt weer helemaal open."

Volgens Amerika-deskundige Kenneth Manusama wordt het voor de Democraten lastig om Donald Trump te verslaan met Joe Biden. De laatste dagen wordt er meer en meer gesproken over zijn terugtreden als presidentskandidaat voor de verkiezingen in november.

Eerste verkiezingsdebat

Manusama vertelt dat het eerste verkiezingsdebat, waar Biden flink struikelde over zijn woorden, hier een grote rol in heeft gespeeld. "Men kan dit bijna niet anders meer zien dan met dat debat in het achterhoofd", vertelt hij. "Nog meer dan voorheen wordt elk woord, elke hapering, elke verwisseling van namen op een weegschaaltje gelegd."

Het debat bevestigde voor veel kiezers een al bestaand beeld van Biden: hij is te oud, en daarmee niet meer in staat een tweede termijn te vervullen, vertelt Manusama. Dat had een behoorlijke impact op de peilingen. "Men realiseerde: hij gaat waarschijnlijk verliezen in november. De peilingen wijzen daarop, hij heeft altijd achter gestaan. Het debat was eigenlijk zijn laatste gok."

'Een kwestie van uren'

Volgens Manusama is de Democratische Partij sindsdien achter de schermen aan het werk om een nieuwe kandidaat naar voren te kunnen schuiven. "En dat wordt een kwestie van uren, denk ik." De meest voor de hand liggende optie is vicepresident Kamala Harris, maar Manusama betwijfelt of zij ook daadwerkelijk de opvolger van Biden zal worden.

"Zij is traditioneel gezien de eerst aangewezen persoon naast de president." Misschien een logische keuze, maar Harris is niet alom populair. "Mensen twijfelen wel over haar", vertelt Manusama. Desondanks kan Harris wel gezien worden als nieuwe start voor de Democraten. "Ze brengt een breuk met het verleden met zich mee, en veel meer energie. Daar waar bij Biden de energie en het enthousiasme langzaam aan het afkalven is."

Bekijk ook

Toegang tot Democratisch potje

Waar Harris het voordeel mee heeft is de directe toegang tot de Democratische gelden. Dat komt omdat zij als vicepresident al op het stembiljet staat. "Daarmee kan zij de donaties aan de Democratische Partij deels benutten." Als er een nieuwe kandidaat wordt voorgedragen is dat lastiger. Organisaties en donoren die buiten de partij staan moeten namelijk beslissen of ze de nieuwe kandidaat ook willen steunen, legt Manusama uit.

"Dus het gaat een beetje om potjes schuiven. En wie op welk potje aanspraak kan maken is bij Harris een stuk makkelijker." Daarom zegt hij: "Campagne-technisch is het wel echt handiger als zij heel snel de kandidaat wordt."

Gavin Newsom

Een andere veelvoorkomende naam is die van Gavin Newsom. De Californische gouverneur valt op, omdat hij het afgelopen halfjaar al campagne voerde voor Biden. "Tegelijkertijd wist iedereen eigenlijk ook wel dat hij voor zichzelf campagne voert. Je kunt eigenlijk niet om hem heen."

"Of hij aanspreekbaar is voor veel andere Amerikanen buiten Californië is nog even de vraag", vervolgt Manusama. Newsom wordt daarmee beperkt door zijn staat: Californië. "Californië wordt niet gezien als de best gerunde staat in Amerika, dus daar zal hij wel op worden aangevallen."

Gretchen Whitmer

Ook Gretchen Whitmer, gouverneur van Michigan, wordt veelal genoemd. Whitmer valt op omdat zij enkele jaren geleden doelwit was van een potentiële kidnapping en moordaanslag. "Dat is toen verijdeld, maar ze kan het gebruiken om haar geloofwaardigheid en zichtbaarheid te vergroten. Dat ook zij onderwerp is geweest van politiek geweld."

Ze wordt gezien als een van de mensen van de toekomst, vertelt Manusama. De gouverneur is, op 52-jarige leeftijd, de jongere generatie in de Amerikaanse politiek. "Tegelijkertijd", gaat Manusama door, "als Harris kandidaat zou worden zou een Harris-Whitmer kandidatuur niet goed vallen, omdat er dan twee vrouwen op het stembiljet staan."

Bekijk ook

Josh Shapiro

Verder stijgt Josh Shapiro, gouverneur van Pennsylvania, ook in de peilingen. "Hij is progressief, maar toch ook gematigd. Hij is zeer mediageniek en doet ook veel op sociale media."

Ook in het geval van Shapiro werkt zijn staat in het voordeel. "Zijn kandidatuur zou met zich meebrengen dat Pennsylvania voor de Democraten is." Pennsylvania is een 'swing state', een waar Biden het nu niet zo heel goed doet. "Swing states binnen hebben is natuurlijk heel erg belangrijk."

Harris-Shapiro op het stembiljet

"Hij is misschien nog het beste als vicepresidentskandidaat onder Harris", vertelt Manusama over Shapiro. "Een Harris-Shapiro stembiljet heeft nu een betere kans van slagen tegen Trump dan Biden-Harris. Dat is denk ik wel een belangrijk argument voor veel mensen om te zeggen: 'Kijk naar de cijfers, kijk wat het meeste kans maakt'."

Wat staat deze combinatie dan nog in de weg? "Het vertrouwen in Harris als campagnevoerder. Ze is niet de meest geweldige 'campaigner', dat is gebleken in haar eigen kandidatuur." Hoewel ze zich volgens Manusama heeft verbeterd in haar publieke uitingen, zal zij zich opnieuw moeten presenteren aan het Amerikaanse volk.

Geen gelopen race

Maar, het is verre van een gelopen race, zegt Manusama. "Ik denk dat het heel spannend wordt als er een nieuwe kandidaat komt bij de Democraten. Er komt natuurlijk veel meer nieuwe energie naar boven. Het gekibbel in de Democratische Partij is dan hopelijk voorbij."

Daarmee zal de hoop voor de Democraten, die met het verkiezingsdebat zo afnam, weer wat kunnen toenemen. "De strijd ligt denk ik straks weer helemaal open."

Harris, Newsom, Whitmer, Shapiro: wie kunnen Biden opvolgen als hij zich terugtrekt?

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Groot deel asielzoekers die eigenlijk naar ander EU-land moet om procedure af te wachten, doet dat niet

Groot deel asielzoekers die eigenlijk naar ander EU-land moet om procedure af te wachten, doet dat niet
Bord van de IND, beeld ter illustratie
Bron: ANP

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Bekijk ook

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als "met onbekende bestemming vertrokken" geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Bekijk ook

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Teruggestuurde asielzoekers duiken onder om later alsnog in Nederland asiel aan te vragen: 'Hier heb ik mensen die me kunnen helpen'

Teruggestuurde asielzoekers duiken onder om later alsnog in Nederland asiel aan te vragen: 'Hier heb ik mensen die me kunnen helpen'
Asielzoeker Muhammad is tot zijn opluchting toch nog in de Nederlandse asielprocedure gekomen
Bron: EenVandaag

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na 1,5 jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening zijn asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna 2 jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Bekijk ook

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen. Maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is, gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen. Dat wordt een 'Dublinclaim' genoemd.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat 2 maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt. Of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

Bekijk ook

Een op zes Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts één op de zes Dublinclaims die Nederland in de afgelopen 5 jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen 3 jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van 1,5 jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na 18 maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet bij de cijfers vaak staan: 'Met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren. En wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

info

Nieuw Europees migratiepact

Het EU-Asiel en Migratiepact bevat regels voor een nieuw Europees asielsysteem en treedt in 2026 in werking. De nieuwe verordening over asiel- en migratiebeheer bevat regels over de verantwoordelijkheidstoedeling voor de behandeling van asielverzoeken over de EU-lidstaten en een solidariteitsmechanisme.

Een belangrijk doel van deze regels is om de solidariteit tussen lidstaten bij de verdeling van asielverzoeken minder vrijblijvend te maken. De termijn waarmee een Dublinclaim dan zal vervallen wordt drie jaar, in plaats van anderhalf jaar.

Bekijk ook

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die 18 maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

De gemeente Amsterdam helpt een deel van deze groep asielzoekers in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Bekijk ook

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt 3 jaar in plaats van 18 maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen over dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die 3 jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant