Statiegeld Nederland opent deze maand twee winkels waar mensen hun blikjes en flessen kunnen inleveren. De winkels moeten het makkelijker maken om de lege verpakkingen weg te brengen. Dat gaat met het huidige systeem in grote steden niet altijd goed.

Vooral in supermarkten staan nog lange wachtrijen voor statiegeldmachines. Dit zorgt soms voor irritaties tussen klanten en 'statiegeldverzamelaars'. De twee winkels in Rotterdam en Amsterdam moeten het begin zijn van een oplossing voor dit probleem. Maar hoe realistisch is die?

'Niet genoeg'

"Die twee statiegeldwinkels zijn een mooie service voor de supermarkten. Die worden zo ontlast. Maar verder lossen ze helemaal niks op van het probleem waar we nu mee zitten", zegt Dirk Groot, die met zijn stichting Zwerfinator zwerfafval probeert te verminderen. Hij vindt de nieuwe winkels een 'stap in de juiste richting', maar merkt op dat er nog veel moet gebeuren.

Volgens hem zijn er vooral in de grote steden te weinig inleverpunten. En dat is hét grote probleem. "Je kunt overal blikjes en flesjes kopen, maar je kunt ze bijna nergens inleveren. En voor een zo'n winkel ga je niet van Amsterdam-West naar het centrum lopen om je blikje in te leveren", denkt hij.

Geen innameplicht

Het kleine aantal innamepunten waar hij zo kritisch over is, zou vooral komen doordat er geen innameplicht is. Mensen zijn het namelijk niet verplicht om gebruikte blikjes, flesjes en kratten in te leveren. Het wordt niet gestimuleerd, zegt Groot.

"De verhouding tussen statiegeld en het product dat je koopt is helemaal zoek. Heel veel mensen vinden het gewoon niet de moeite waard." Juist doordat die stimulans uitblijft, wordt er weinig gedaan om meer innamepunten te creëren. En de drukte echt onder controle te krijgen.

'Hoe slechter ze het doen, hoe meer ze verdienen'

Bedrijven als Statiegeld Nederland maken winst op elk blikje en flesje dat niet wordt ingeleverd, legt Groot uit. "Ze doen niet meer dan nodig is. Ze verdienen er juist aan als er minder wordt ingeleverd."

"Al die miljoenen aan statiegeld die niet worden ingeleverd, dat blijft gewoon bij statiegeld Nederland", vervolgt hij. "Ze zeggen dat ze investeren in allerlei nieuwe innamepunten, verbetering van het systeem, enzovoort, maar daar zien we weinig van. Hoe slechter ze het doen, hoe beter ze verdienen."

Overlast en ongedierten

Een gevolg van dit systeem is dus dat de groep mensen die niet in een lange rij in de supermarkt wil staan, de statiegeldproducten in een normale prullenbak in huis of op straat gooit.

Bij dat laatste komen vervolgens 'verzamelaars' of 'jagers' kijken, die de afvalbakken op straat niet altijd even netjes achterlaten wanneer ze klaar zijn, volgens Groot. In grote steden zoals Rotterdam en Amsterdam zorgt dat voor overlast en soms ongedierten.

Wettelijk verplichten

Ook stevige hulp van de politiek om dit probleem op te lossen blijft uit, zegt Groot. Hij vindt dat er meer kan worden gedaan. "Een statiegeldplicht en innameplicht, dat kun je gewoon wettelijk afdwingen. In Duitsland doen ze dat ook. Daar hebben ze het zelfs op zuivelverpakkingen."

"Er worden steeds redenen verzonnen waarom het niet kan", gaat hij verder. "Maar dat is als je iets niet wil. Als je iets wel wil, dan zoek je naar oplossingen."

'Ze hebben de kennis niet'

Wat zouden de bedrijven zelf dan moeten doen om dit op te lossen? "Meer inleverpunten", herhaalt Groot. "Maar ook moet het statiegeldbedrag omhoog en moeten platte blikjes en flessen zonder etiket worden geaccepteerd. Die mag je nu niet inleveren."

Groot roept dit vanuit zijn expertise al langer, maar volgens hem is dit nog niet doorgevoerd omdat er vaak aan de verkeerde knoppen wordt gedraaid. "Ze hebben niet de kennis van de straat, maar alleen de kennis van kantoor."

Steeds meer Amerikaanse Nederlanders willen van hun Amerikaanse nationaliteit af. En dat heeft, naast met de politiek, alles te maken met de belastingregels in de VS. Die regels kunnen ze namelijk veel geld kosten.

Het aantal Nederlanders met de Amerikaanse nationaliteit dat geen Amerikaan meer wil zijn, is de afgelopen 3 jaar verdubbeld. Dat zegt belangenorganisatie voor Amerikanen in het buitenland, Americans Overseas.

42.000 Nederlanders

Naar schatting hebben zo'n 42.000 Nederlanders naast de Nederlandse ook de Amerikaanse nationaliteit. Vaak zonder dat ze zich hiervan bewust zijn.

Maar deze mensen zijn wel belastingplichtig in de Verenigde Staten en dat kan tot flinke problemen leiden. Ineke Nieman bijvoorbeeld is inmiddels van haar Amerikaanse nationaliteit af en daar is ze blij mee. "Dat heeft heel veel geld gekost, maar het was het waard."

Veel gedoe

Ineke is in Amerika geboren en daardoor had ze de laatste jaren veel gedoe, vertelt ze. "Ik kreeg 1,5 jaar geleden een brief van ING, met het verzoek of ik mijn Amerikaanse BSN wilde opsturen. Maar die had ik niet."

"En als ik het niet binnen 2 weken niet zou doen, zouden ze mijn bankrekening sluiten en dat doorgeven aan de Amerikaanse belastingdienst."

Verplicht delen

Ineke kon eerst niet geloven dat deze belastingregels ook voor haar gelden, omdat ze na haar geboorte nooit in Amerika heeft gewoond of gewerkt. Toch was dat wel zo.

De Amerikaanse FATCA-wetgeving verplicht Nederlandse banken om de gegevens van mensen met de Amerikaanse nationaliteit te delen met de Amerikaanse belastingdienst.

Rekening blokkeren

Banken hebben daarvoor de Amerikaanse variant van een BSN-nummer van deze mensen nodig. Hebben zij die niet, dan kunnen banken overgaan tot bijvoorbeeld het blokkeren van een rekening of het stopzetten van een hypotheek. Maar het aanvragen van zo'n BSN-nummer kan heel lang duren.

Om te voorkomen dat ze ieder jaar aangifte moeten doen, en ook door het politieke klimaat in Amerika, kiezen volgens Americans Overseas steeds meer mensen ervoor om afstand te doen van hun Amerikaanse staatsburgerschap. Al is dit proces niet eenvoudig en kost het veel geld.

Moeilijk te begrijpen

Volgens Rebecca Lammers, van de Taxation Task Force van de organisatie Democrats Abroad, is het vooral een gebrek aan informatie waar veel Amerikanen in het buitenland last van hebben. "Het is niet hun schuld dat ze hier niets vanaf weten. Het is moeilijk te begrijpen. Amerika heeft een op staatsburgerschap gebaseerd belastingsysteem, terwijl de rest van de wereld kijkt naar waar je woont."

Ineke Nieman koos er dus voor om afstand te doen van haar Amerikaanse nationaliteit. Maar daarvoor moest ze eerst nog voor de voorafgaande 5 jaar belastingaangifte doen en dus een Amerikaanse BSN aanvragen.

Bewijzen dat je in Nederland woont

Die aanvraag kostte haar veel moeite, want ze moest bewijzen dat ze al sinds kort na haar geboorte in Nederland woont. Hele stapels bewijs kwamen eraan te pas, tot haar zwemdiploma's aan toe. Daarna kon ze pas aangifte gaan doen.

Inmiddels is het haar gelukt om van haar Amerikaanse nationaliteit af te komen. Het hele proces kostte haar ongeveer 6.000 euro.

Nog niet juichen

Vanuit Amerika komen er inmiddels ook geluiden over het verbeteren van de situatie voor Amerikanen in het buitenland. En niet van de minste: president Donald Trump beloofde in zijn campagne dat hij dit probleem op zou gaan lossen. En inmiddels liggen er in het Amerikaanse parlement wetsvoorstellen voor klaar.

Volgens Lammers is het nog geen reden om al te juichen. Maar het feit dat erover gesproken wordt, is volgens haar wel een goed teken. "Het heeft dit onderwerp wel op de agenda gezet. Het congres is nu in meerderheid Republikeins en ze zijn bezig met een nieuwe belastingwet."