radio LIVE
meer NPO start

Ilyass en Fatma weten als 'derdelanders' uit Oekraïne niet of ze na 4 maart in Nederland mogen blijven: 'We worden onzeker en depressief'

Ilyass en Fatma weten als 'derdelanders' uit Oekraïne niet of ze na 4 maart in Nederland mogen blijven: 'We worden onzeker en depressief'
Ilyass Sahin emigreerde van Marokko naar Oekraïne
Bron: EenVandaag

Op 4 maart verliezen zogenaamde derdelanders - vluchtelingen uit Oekraïne die niet de Oekraïense nationaliteit hebben - het recht op gemeentelijke opvang en het recht om hier te mogen werken. Voor Ilyass en Fatma betekent dat veel onzekerheid.

Het gaat dan bijvoorbeeld om mensen die in Oekraïne werkten of studeerden toen de oorlog uitbrak. Ilyass Sahin (24) is een van hen: hij emigreerde in 2016 van Marokko naar Oekraïne, onder andere om farmacologie te kunnen studeren. Met zes Marokkaanse vrienden bouwde hij een nieuw leven op in Charkov.

Studie in Nederland afgerond

Zo heeft hij daar een bedrijf dat studenten begeleidt die naar Oekraïne willen komen. Maar toen Rusland Oekraïne binnenviel, ontvluchtte hij zijn nieuwe thuisland. De vluchteling belandde uiteindelijk op een boot van de gemeentelijke opvang in Amsterdam.

Ilyass haalde hier het laatste tentamen van zijn studie en heeft inmiddels een baan gevonden bij De Regenboog Groep, waar hij werkt als coördinator bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen.

Bekijk ook

'Het maakt ons onzeker en depressief'

Hij houdt zich naar eigen zeggen niet alleen bezig met regelwerk, maar zorgt ook voor 'good vibes' in de opvang. "Alle mensen die hier zitten, willen hier niet zijn", legt de coördinator uit. "Ze zijn hier uit nood en laten de moed weleens zakken."

Het nieuws dat de gemeentelijke opvang na 4 maart ophoudt, maakt de derdelanders in de opvang 'onzeker en depressief', ziet hij. "We hoorden vrij plotseling dat ons recht op opvang en om te mogen werken niet verlengd wordt."

info

Opvang van derdelanders

Nederland is 1 van de landen die zogenaamde derdelanders tijdelijke bescherming gaf toen de oorlog in Oekraïne uitbrak. Op 4 maart loopt die bescherming voor 4.700 mensen af (telling van het ministerie van Justitie en Veiligheid) . Ze moeten dan terug naar hun moederland of een asielaanvraag doen. Ook mogen ze vanaf dan niet meer werken in Nederland. 68 procent van de derdelanders die uit Oekraïne zijn gevlucht, heeft op dit moment een betaalde baan.

In andere Europese landen, waaronder Duitsland, is aan derdelanders helemaal geen tijdelijke bescherming geboden. Nederland stelde zich coulant op voor iedereen die op 24 februari 2022 - de dag dat Rusland Oekraïne binnenviel - legaal in Oekraïne verbleef. Dus ook voor mensen die de Oekraïense nationaliteit niet hebben.

Intussen wordt er tussen gemeenten en de Rijksoverheid onderhandeld om de derdelanders mogelijk toch langer op te vangen. Staatssecretaris Eric van der Burg van Migratie wil onderzoeken welke gevolgen een verlenging van de gemeentelijke opvangregeling zou hebben.

'We willen het liefst terug'

"Na 4 maart ben ik illegaal", zegt Ilyass. Hij vindt het onterecht dat de tijdelijke bescherming van derdelanders stopt: "Zij zijn een deel van de Oekraïense gemeenschap, ze wonen daar vaak al al heel lang."

Ook het feit dat hij straks niet meer mag werken vindt de coördinator bij De Regenboog Groep lastig te begrijpen. Hij probeert er hier het beste van te maken, maar wil uiteindelijk - net als veel andere derdelanders - het liefst weer terug naar Oekraïne als het daar veilig is. "We zijn allemaal weg van Oekraïne."

Getrouwd met Oekraïense dj

Ook Fatma Azibi (31) wil liever gisteren dan vandaag terugkeren naar Oekraïne. Nadat ze vanwege de oorlog naar Nederland vluchtte belandde de Algerijnse in een gemeentelijke opvanglocatie. Ze werkt nu bij een online klantenservice in Hoofddorp.

Fatma kwam in 2017 via Facebook in contact met een Oekraïense dj, twee jaar later trouwde ze met hem en emigreerde ze naar Oekraïne. Het weinige contact dat ze met haar familie had is sindsdien verder verdampt.

Bekijk hier het verhaal van 'derdelanders' Ilyass Sahin en Fatma Azibi

Trouwpapieren niet voldoende

Haar vader en broers in Algerije hebben namelijk moeite met dat haar echtgenoot christelijk is en het feit dat Fatma overweegt om zelf ook christen te worden.

Terugkeren naar haar moederland is volgens de vluchteling dan ook geen optie. Haar Oekraïense trouwpapieren zijn echter (nog) niet voldoende om recht te houden op opvang in Nederland.

Terug naar het moederland?

Voor de derdelanders als Ilyass en Fatma is de keuze na 4 maart: terugkeren naar hun moederland of asiel aanvragen in Nederland. Ilyass en Fatma maken alleen geen kans op een verblijfsstatus omdat ze in principe veilig naar Marokko en Algerije zouden kunnen terugkeren.

Beiden hopen dat dat niet nodig zal zijn en Nederland hen kan blijven opvangen totdat ze kunnen terugkeren naar Oekraïne. Ilyass benadrukt dat Oekraïne nu zijn thuisland is: in Charkov heeft hij zijn bedrijf, werk en vrienden.

Fatma Azibi uit Algarije trouwde met een Oekraïner
Bron: EenVandaag
Fatma Azibi uit Algarije trouwde met een Oekraïner

'Ik wil hier graag bijdragen'

In Marokko zou hij helemaal opnieuw moeten beginnen en dat is financieel moeilijk: "Ik had niet gepland om de komende 10 jaar terug te gaan naar Marokko. En ik wil dat ook echt liever niet."

Daarom wil hij in Nederland blijven totdat hij weer terug kan naar Oekraïne. "Ik werk hier en wil hier graag bijdragen tot het mogelijk is om weer terug te gaan Charkov."

Ondergeschikt aan mannen

Voor Fatma zou terugkeer naar Algerije onder meer betekenen dat ze in een ondergeschikte positie terecht zal komen. Ze moet daar ondergeschikt zij aan mannen, wat betekent dat haar leven er heel anders uit komt te zien dan het leven dat ze in Oekraïne leidde.

Ze hoopt dat haar Oekraïense echtgenoot binnenkort veilig naar Nederland kan komen. Ook omdat nog onzeker is wat er na 4 maart zal gebeuren. Komt ze op straat te staan of blijft de gemeente haar toch opvangen? Er is geen landelijk beleid, dus hoe de opvang er na die datum uit komt te zien zal per gemeente verschillen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nabestaanden hopen dat rechtszaak meer duidelijkheid geeft over grafschennis kindergraven: 'Ze hebben mijn gezin kapot gemaakt'

Justitie vervolgt vier vrouwen voor grafschennis op een begraafplaats in Leusden. Zij zouden daar bijna 4 jaar geleden een 'paranormale sessie' hebben gehouden bij kindergraven. Nabestaanden hopen er nu eindelijk achter te komen wat er precies is gebeurd.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'
Songfestival-winnaar Nemo stond vorig jaar met de non-binaire vlag op het podium
Bron: Sarah Louise Bennett/EBU

De Palestijnse vlag of een regenboogvlag op het podium van het Eurovisie Songfestival? Dat is deze editie niet toegestaan: artiesten mogen alleen nog hun eigen vlag laten zien om 'politieke statements' te voorkomen. "De EBU is een bange organisatie."

De European Broadcasting Union (EBU) heeft het nieuwe vlaggenprotocol zelf niet bekendgemaakt, maar bevestigde wel berichten van de Deense omroep DR hierover. Hans Laroes, die jarenlang betrokken was bij de EBU als adviseur, vindt het een 'nogal onhandig' van de media-organisatie.

Vlag om identiteit te laten zien

De laatste jaren waren op het podium en in de green rooms - waar deelnemers wachten op de uitslag - nog verschillende vlaggen te zien, waaronder de Palestijnse vlag en de regenboogvlag. En op het podium nam zanger Nemo, die uiteindelijk won voor Zwitserland, vorig jaar de non-binaire vlag mee. Vlaggen zijn dan ook echt onderdeel van het Songfestival, zegt Laroes.

"Het hele Songfestival is erop gericht om mensen en landen en allerlei bevolkingsgroepen met elkaar te verbinden op een vrolijke manier. En dus ook mensen van allerlei identiteiten", legt hij uit. "En ik denk dat daarbij hoort dat die mensen ook hun identiteit laten zien. Dat kan via de vlag van je land, via de regenboogvlag en ook via een vlag waarin je Palestina steunt."

Bekijk ook

'Tegen geest van Songfestival'

Door het besluit van de EBU om alleen nationale vlaggen toe te staan op het podium kunnen deelnemende artiesten hun identiteit straks mogelijk niet volledig uiten. En dat vindt Laroes geen goede zaak: "Het is eigenlijk tegen de geest van het Songfestival in."

Hoe de organisator van het liedjesfestijn precies tot zo'n besluit komt, blijft volgens hem gissen. In principe wordt de uiteindelijke beslissing gemaakt door de producer van het Songfestival in overleg met het gastland, dit jaar dus Zwitserland. Maar de omroepen van andere deelnemende landen hebben volgens hem ook zeker invloed.

Onder hoge druk besloten?

Het zou dus zeker kunnen dat landen in dit geval invloed hebben uitgeoefend op de organisatie, zegt Laroes. "Er zijn ongetwijfeld een aantal omroepen die alvast bezwaar zijn gaan maken of bang zijn geworden." En dan gaan ze onder oplopende druk met elkaar appen, bellen en vergaderen, weet de voormalig EBU-adviseur.

"Het is op dit soort momenten een beetje een bange organisatie", gaat hij verder. "Dus omdat die verschillende standpunten van landen en omroepen eigenlijk boven die hele besluitvorming hangen, wordt er geprobeerd het allemaal zo rustig mogelijk te houden en ieder gedoe waar iemand boos van kan worden te vermijden. Dan ga je dus beslissen om geen vlaggen toe te laten."

'Niet nagedacht over regenboogvlag'

Het 'vlaggenverbod' is volgens Laroes vooral bedoeld om de Palestijnse vlag te weren van het podium. Dat daarmee bijvoorbeeld ook Pride-vlaggen in de ban worden gedaan, heeft de organisatie van tevoren misschien niet helemaal doorgehad, denkt hij.

"Ik denk dat ze vooral geen Palestijnse vlaggen willen laten zien en dat ze toen geaccepteerd hebben dat dan ook andere vlaggen als de regenboogvlag niet meer getoond worden", zegt hij. "Terwijl ik denk dat je daarmee juist een heleboel artiesten - en een heleboel mensen thuis - in hun hart raakt, en dat je daarmee dus ook je eigen Songfestival in het hart raakt."

Door nieuwe regels Songfestival zijn Palestijnse én Pride-vlaggen straks verboden op podium: 'De EBU is bang'

Bekijk ook

Andere manieren zoeken

Overigens verwacht Laroes niet dat de deelnemende zangers zich ook helemaal aan de nieuwe regels gaan houden. "Ik denk dat redelijk wat artiesten op zoek gaan naar manieren om toch iets te laten zien." Als voorbeeld noemt hij Madonna, die in 2019 op het Songfestival in Israël een gastoptreden gaf en toen ook een statement maakte met de Palestijnse én Israëlische vlag.

Het zal hem niet verbazen als meer artiesten op zoek gaan naar manieren om standpunt over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden te laten blijken. "En eigenlijk wordt dat ook uitgelokt door de EBU. Het is dan ook een wedstrijdje van: wie is nu het slimst."

'Onverstandig en niet sympathiek'

In een poging om mogelijk gedoe rond de Palestijnse vlag te voorkomen, veroorzaakt de EBU met deze nieuwe regels juist méér gedoe, constateert Laroes. Het protocol rond de vlagen krijgt nu namelijk heel veel aandacht, ziet hij gebeuren.

En daar zit ook veel negatieve aandacht bij: zo noemde lbhti-belangenverenging COC Nederland het besluit van de EBU afgelopen weekend 'volstrekt belachelijk'. Laroes snapt de verontwaardiging over het vlaggenverbod. "Ik vind het echt een onverstandige en onaardige, niet sympathieke en niet empathische beslissing."

Bekijk ook

AVROTROS 'snapt besluit'

AVROTROS, die namens Nederland meedoet aan het Songfestival, liet eerder in een schriftelijke verklaring weten dat het de nieuwe regels rond vlaggen op het podium snapt. "Het Eurovisie Songfestival is een niet-politiek event en in dat kader begrijpen we deze beslissing."

"Het gaat enkel om de officiële momenten dat het duidelijk moet zijn om welk land het gaat", verduidelijkt de omroep over het doel van het protocol. "Op alle andere momenten staat het ons vrij om te communiceren wat we willen."

Claude zonder Congolese vlag

De omroep voegt daaraan toe dat het het jammer vindt 'dat ook symbolen die verbonden zijn aan inclusiviteit en vrijheid van expressie, zoals de regenboogvlag, nu onderdeel zijn geworden van deze maatregel'. AVROTROS erkent dat een regenboogvlag geen politiek statement is, 'maar het gaat er bij de EBU om dat er één lijn wordt getrokken'.

Zanger Claude doet over 3 weken namens Nederland mee aan het Songfestival. Hij komt uit de Democratische Republiek Congo, maar mag de vlag van zijn geboorteland straks dus ook niet laten zien op het podium en in de green room. Het publiek in de zaal mag wel met elk soort vlag zwaaien, zolang die volgens de Zwitserse wet toegestaan is.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant