Hoe 'Judas' van Astrid Holleeder een wereldwijde hit werd

Het boek Judas, van Astrid Holleeder, is in maar liefst twaalf landen uitgegeven. Er is een Amerikaanse tv-serie in de maak, de filmrechten zijn verkocht aan de filmmaatschappij van Steven Spielberg én de Nederlandse theatertour staat op het punt van beginnen. Tegelijkertijd gaat het proces tegen Willem Holleeder weer bijna verder.

In meerdere afleveringen bespreken we de impact van het boek waarin Astrid de angst voor haar criminele broer beschrijft. 

Aflevering 1: 'Ik had met haar te doen'

"Het is wel een van de interviews die lang bij me is gebleven." Verslaggever Roos Oosterbaan praat met journalist Antoinnette Scheulderman. In een groot interview met Astrid Holleeder in De Volkskrant liet zij Nederland voor het eerst kennis maken met de zus van een van 's lands bekendste criminelen. "Ik had door haar verhaal wel echt met haar te doen." Scheulderman voelde zich na het interview bijna schuldig, toen ze in een restaurant zat. "Ik dacht: en zij zit daar in een kooitje." 

Scheulderman vertelt in welke geheimzinnigheid het interview tot stand kwam. "Ik mocht pas twee dagen voordat het interview zou verschijnen het aan mijn hoofdredacteur vertellen." Ze merkte dat Astrid popelde om haar verhaal te vertellen. "Als ik niet op een bepaald moment was weggegaan, had ik daar tot middernacht gezeten." In het interview vertelde Astrid dat ze hoopte dat het boek een bestseller zou worden. "Door de royalties hoeft ze zich financieel niet zoveel zorgen meer te maken." Scheulderman verzucht: "Maar ja, wat kan ze ermee?"

Aflevering 2: Succes in de boekhandel

Eigenaar Gerda Aukes van boekhandel Den Boer in Baarn vertelt met welke geheimzinnigheid 'Judas' de winkels in kwam. "Het was een gok", zegt ze. Op het moment van aanschaffen, wist ze niet om welk boek het ging. Toen zag ze het besproken worden bij RTL Late Night en was er de geruststelling. "Toen dacht ik: die doos raak ik wel kwijt. Ik had alleen niet gedacht dat het zo'n ongelooflijk succes zou worden."

Ook vertelt de hoofdredacteur van Hebban.nl, de grootste boekensite van Nederland, Sander Verheijen, hoe het boek zo'n groot succes heeft kunnen worden. "Het is de schurk Willem Holleeder die het bijzonder maakt. We wisten alles van hem, dachten we, en nu krijg je het van een andere kant te zien en te horen."

Aflevering 3: Heeft Judas invloed op de rechtszaak?

Heeft het boek Judas ook invloed op de rechtszaak tegen Willem Holleeder? Misdaadjournalist Peter R. de Vries noemt het boek in elk geval uniek. Hij weet zeker dat wat in het boek staat de werkelijkheid is. "Ik heb  ook heel veel gebeurtenissen zelf meegemaakt, gezien en gehoord." De Vries denkt niet dat het boek geschreven is om het proces te beiïnvloeden. "Ze zat zich te vervelen en besloot toen eens wat op te schrijven. Daar komt het vandaan."

Advocaat Yehudi Moszkowicz zet wél zijn vraagtekens bij de inhoud van het boek. "De lezer gaat er vanuit dat wat daar staat de waarheid is. Dat zal voor bepaalde onderdelen zo zijn, maar voor andere delen misschien niet." Moszkowicz denkt wel dat Astrid Holleeder bedoelingen had met het boek. "Ze heeft er in elk geval heel goed over nagedacht. Dit is echt bedacht om de media er bij te betrekken." 

Aflevering 4: Amerikaans succes

Het prominente weekblad 'The New Yorker' publiceerde recent een groot verhaal over het boek. Het blad sprak daarvoor twintig uur lang met de ondergedoken Astrid Holleeder en haar familie. Vervolgens kwam er ook een podcast van het verhaal uit. Amerika-correspondent Michiel Vos vertelt hoe bijzonder al deze aandacht is. "Amerika is al heel lang geobsedeerd met true crime-verhalen. Ze slurpen dat op." Astrid was ook in de podcast te horen, met vervormde stem. "Ze praat in pakkende oneliners. Ze weet heel goed wat ze verkoopt", zegt Vos.

Groot succes in de VS wordt nog wel lastig om te bereiken, zegt Michiel Vos. Daar hebben ze namelijk geen idee wat het Holleeder-verhaal is, legt hij uit. "Bijna geen enkel Nederlands product maakt het in zijn eentje in dit land. Alles verdwijnt in een Amerikaanse massa en wordt aan de kant gedrukt." Mocht het wel lukken, dan heeft Amerika wel een hoop te bieden. "Dit is het land van de tweede kans. En wie heeft er meer aan een tweede kans dan Astrid Holleeder?"

Aflevering 5: 'Judas' op het toneel

In de laatste aflevering horen we over het toneelstuk van 'Judas', met rollen voor ondermeer Renée Fokker en Eva van de Wijdeven. Het stuk is gebaseerd op het boek van Astrid Holleeder en zij is zelf ook actief betrokken geweest bij de totstandkoming ervan. Scriptschrijver Sophie Kassies en producent Jelle Kuiper vertellen dat het stuk gaat over het dilemma van Astrid: wanneer kom je tot het besluit je eigen broer te verraden? En is verraad soms juist iets goeds? "Familie, verraad, dood, alles zit er in", zegt Kuiper.

Niet iedereen begrijpt de keuze voor deze toneelbewerking. Advocaat Yehudi Moszkowicz: "‘De strafzaak is nog niet eens afgerond en mensen staan letterlijk en figuurlijk op een podium het na te doen. Laten we eerst even wachten wat de einduitslag is." Kuiper en Kassies zien het probleem niet. "We hebben het er wel over gehad, maar we hebben het gespitst op het persoonlijke drama van Astrid en gekozen om Willem Holleeder niet in de voorstelling te brengen."