"Voor mij is de wereld niet groot genoeg." Met een rugzak om, wandelschoenen aan en een goede babbel klaar, gaan Nicolette en Ans in hun eentje op reis. De 75-plussers laten zich door niets tegenhouden, en al helemaal niet door hun leeftijd.

Aan 'op reis als 75-plusser' koppelen veel mensen toch al snel 2 weken Benidorm of een week op cruise. Dat kan hartstikke fijn zijn, maar reizen op leeftijd kan ook anders, weten Nicolette Verkleij (76) en Ans de Goeij (81). Zij maken de mooiste reizen, solo.

Drang om te reizen

"Het heeft altijd al in me gezeten", vertelt Nicolette. Ze heeft het over het 'reisvirus', zoals ze dat noemt. "Ik weet niet precies wat het is, maar die hang naar avontuur zit in me." In de jaren 50 hing ze als klein meisje altijd al in bomen, ging ze vissen met haar broer en trok ze de voetbalschoenen aan. "Ik was voor de duvel niet bang."

Als student ging ze voor het eerst liftend backpacken met haar vriend. Naar Marrakech, toen nog bijna 'onontdekt'. "We namen ons spaargeld op en hadden alle twee een rugzak, een klein katoenen tentje en meer niet. We hadden niet eens een luchtbed of fotostoestel, niks bij ons. We deden de duim omhoog en waren 3 maanden weg."

Reisvirus

Toen ze kinderen kreeg, was er geen tijd meer voor reizen. Ze was kostwinner en moest voor haar twee dochters zorgen. "Maar het virus is altijd latent aanwezig geweest", vertelt Nicolette. En het sloeg zelfs over op haar jongste dochter. "Toen ze 18 was, zei ze: 'Ik wil dat je me leert backpacken.'" Samen trokken ze 6 weken door Bolivia en Peru, en het jaar erop door India en Nepal. Al snel had ze de smaak weer te pakken, maar alleen op reis ging ze nog niet.

Tot een paar jaar later, toen ze in Vietnam zat voor vrijwilligerswerk. "In de weekenden moest ik me alleen vermaken, dus dan ging ik in mijn uppie op reis. Toen dacht ik: dat is hartstikke leuk." Na 2 maanden vrijwilligerswerk huurde ze een scooter, pakte haar tas en ging ze in haar eentje 'zwerven'. Ze was toen 65. "In dezelfde stijl als vroeger, op de bonnefooi en zelf organiseren met de Lonely Planet in de hand. Toen begon het eigenlijk, van verrek: ik kan alleen."

Bron: Eigen foto

1/3Nicolette met hondje Monti in de Franse Alpen

Alleen op Avontuur

Er volgde een reis van 4 maanden naar Myanmar, Laos, Cambodja, en weer terug naar Vietnam. En ook daarna bleef ze reizen: met een Eriba-caravan trok ze door Europa. Sinds die reis gaat ze officieel niet meer alleen op pad, maar met hondje Monti. "Vernoemd naar Montenegro, waar ik haar als puppy gevonden heb."

Nicolette is niet alleen in haar liefde voor de soloreis. Ook Ans reist veel in haar uppie. "Maar op een heel andere manier", vertelt Nicolette. De twee kennen elkaar van de Facebookgroep 'Alleen op Avontuur', waar ze allebei regelmatig hun verhalen delen, en zijn ondertussen goede vriendinnen geworden.

Low-budget op reis

Waar Nicolette het liefst een paar maanden weg is en vaak verre oorden opzoekt, heeft Ans bijna elke hoofdstad in Europa bezocht, vaak tijdens kortere stedentripjes. "Noem er maar eens eentje op waar ik nog niet ben geweest."

Het liefst reist ze 'low-budget'. Met de trein, op de fiets of met de Flixbus. Vroeger nam ze altijd een tent mee, maar die is nu ingeruild voor iets beters: hostels.

Met jongeren in een hostel

Op het moment van het interview zit Ans in een hostel in Brugge. Ze is bezig met een fietstrektocht vanaf Vlissingen tot Ieper langs de Vlaamse kust. "Dit hostel is echt subliem. En ik klim gewoon nog net zo makkelijk naar boven in het stapelbed, ik ben nog heel lenig. Mijn dochter zei nog aan de telefoon: 'Dat doen de meeste 30-jarigen je niet na'."

Ook het contact met de kamergenoten is voor Ans geen probleem. "Gisterenavond was het heel gezellig, ik heb spelletjes gedaan met een knul en een paar meiden uit Duitsland. Dan komen ze bij me zitten en vragen: 'Waar komt u vandaan?'. En ik doe het allemaal een beetje in 'boerenkool'-Duits en Engels, maar ze verstaan me wel."

Stichting voor fietsers

Slapen in een hotel heeft Ans ook weleens geprobeerd. "Maar dan voel ik me soms 's avonds zo alleen. Ik ga dan wel een boekje lezen of doe een spelletje, maar er is geen sfeer."

Waar ze wel fan van is, is stichting 'Vrienden op de Fiets'. Die regelt logeeradressen voor wandelaars en fietsers. Je hoeft maar een dag van tevoren te bellen, vertelt Ans, en dan kan je overnachten. "Je wordt ontvangen als familie en gaat weer weg als familie. Die mensen hebben natuurlijk ook iets met wandelen of fietsen, dus die begrijpen je."

Oesters als ontbijt

Haar eerste reis van het jaar is meestal al in januari, naar Parijs. "Mijn man woonde vroeger in Frankrijk en ik in Amsterdam. Dan zagen we elkaar in Parijs voor een romantische ontmoeting en aten we oesters." Ook na het overlijden van haar man hield Ans het jaarlijkse stedentripje erin, met de Flixbus.

"Afgelopen keer kwam ik om 7.30 uur 's ochtends aan en lag er sneeuw. In de verte zag ik een restaurant dat net openging. Daar heb ik dus oesters gegeten en een glaasje wijn gedronken. Die meneer van het restaurant moest ook gedacht hebben: wat is dit?", herinnert ze zich lachend.

Bron: Eigen foto

1/3Ans in het bovenste stapelbed van haar hostel in Brugge

Niet op vakantie, maar op reis

Voor Nicolette is er een groot verschil tussen reizen en op vakantie gaan. Zij heeft maar weinig dagen dat ze op het terras hangt met een drankje. "Een reiziger trekt erop uit om het gebied waar die is te leren kennen en iets van de cultuur, van hoe de mensen daar leven, op te snuiven. En het mooie is: dan gaan je eigen kleppen open, want dan zie je waar mensen leven, lief hebben, ruzie hebben, bouwen, eten."

"Dat vind ik het mooie van niet-toerist zijn, met je rugzak of je koffertje gewoon in je uppie op pad gaan." Volgens haar ziet niet iedereen dat verschil. "Zelfs in mijn vriendenkring zeiden ze steeds: 'Ben je nou nog op vakantie?'. En dan zeg ik: 'Ik ben niet op vakantie, ik ben op reis.'

Verstand gebruiken

Wat je nodig hebt om alleen op reis te kunnen? "Je moet niet bang zijn, dat is helemaal niet nodig", vertelt Ans. "En gewoon je eigen ding doen, maar wel met een flinke portie wantrouwen. Niet zomaar iemand geloven op zijn mooie blauwe ogen. 'Die heb ik zelf al', zeg ik altijd."

Nicolette is het daar mee eens. Ze vertelt dat je je niet moet laten stoppen door zorgen van anderen of 'enge verhalen', maar dat het wel goed is om je verstand erbij te houden. "Ik roep altijd: 'Ik durf alles', maar kom er ook weleens achter dat ik sommige dingen beter niet kan doen. Als dat gebeurt, moet je jezelf tot de orde roepen. En achteraf denk ik: dit was niet verstandig en daar leer ik van."

'Luisteren naar innerlijke stem'

Vooral veel weerbaarheid kan daarbij helpen. "Als je alleen op avontuur gaat, dan komen er momenten dat je het zwaar krijgt. En dan is de vraag: heb jij de mentale toolbox bij je om jezelf uit de stront te trekken?"

Daarin is het veel proberen en doen heel belangrijk, maar ook luisteren naar je 'innerlijke stem', vertelt Nicolette. "Ik luister naar mijn gevoel. Als je een berg op gaat en het voelt unheimisch, ga dan terug en neem een ander pad totdat jij je vertrouwd genoeg voelt." Zo blijven de grenzen oprekken.

'De wereld is niet groot genoeg'

Alleen op reis gaan is zeker aan te raden, vertellen Ans en Nicolette. De charme zit 'm in zelf beslissen wat je doet, onafhankelijkheid, maar ook in het ontmoeten van anderen. "Dan merk je dat er toch heel veel goede mensen zijn op deze wereld. Vooral jongelui, met wie ik dan de hele avond zit", zegt Ans.

Dat de dames blijven reizen, is wel zeker. Ans gaat 2 weken naar Zuid-Spanje. "Met de bus alle dorpjes bekijken waar een mens nooit aan toe komt." En Nicolette heeft een kleine vouwwagen op de kop getikt waarin zij en Monti naar Sicilië kunnen reizen. Het is zeker niet de laatste plek die ze gaat bezoeken. "De wereld is voor mij niet groot genoeg."

Meerdere natuurbranden en een sproeiverbod in Brabant: het is erg droog. En dat terwijl het pas begin april is. Wapenen we ons wel goed genoeg tegen droogte? "Er is in de winter vrij veel regen gevallen, maar dat water is voor een groot deel afgevoerd."

De kogel is door de kerk: de publieke omroep wordt grondig hervormd. Van de dertien omroepen blijft een handvol 'omroephuizen' over en de NTR verdwijnt, waardoor nog onduidelijk is wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal gaat maken.

Minister Eppo Bruins, die verantwoordelijk voor is mediabeleid, heeft zijn plannen vandaag in een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. Volgens hem moet de publieke omroep beter inspelen op veranderingen in de samenleving en de opkomst van de grote techbedrijven, die de digitale media domineren. Ook wil Bruins 157 miljoen euro bezuinigen.

'Iedereen een plek geven'

"Wat we nodig hebben is een publieke omroep die beter samenwerkt, waar men met elkaar ervoor zorgt dat er meer geluid vanuit de samenleving terechtkomt in de omroepen en de programma's", zegt Bruins over het doel van zijn plannen. "Wat ik hoop is dat we over een paar jaar nog die mooie programma's zien die we nu ook zien, maar dat we merken dat iedereen een plek krijgt in het bestel."

In het huidige omroepbestel gaat dat nu niet goed, vindt de minister. Om een nieuw geluid te laten horen moet je eerst een compleet nieuwe omroep oprichten, met het daarbij minimaal 50.000 leden en een volledig nieuwe organisatie. Tussen een idee en het eerste programma zit volgens hem te veel tijd.

Vier of vijf 'omroephuizen'

Om dit te veranderen, en om kosten te besparen, moeten de huidige dertien omroepen van Bruins - als alles meezit - in 2029 opgaan in vier of vijf 'omroephuizen'. Daarmee is het bijna onvermijdelijk dat bekende omroepnamen zullen verdwijnen. In de toekomst hoeven omroepen bovendien geen leden meer te hebben en kunnen er geen nieuwe omroepen meer toetreden tot het bestel.

Maar om ervoor te zorgen dat alle geluiden die te horen zijn in de maatschappij ook daadwerkelijk een plek krijgen op televisie, radio en internet, wil de minister de omroephuizen verplichten om 'mee te bewegen met veranderende geluiden in de samenleving'. Hoe dat er in de praktijk uit moet gaan zien en wie daar toezicht op houdt, moet nog worden uitgewerkt, erkent hij.

Wat merkt de kijker?

Wel is het 'onvermijdelijk' dat de kijker of luisteraar iets gaan merken van de plannen, erkent de minister. Dat komt door de jaarlijkse bezuiniging van bijna 160 miljoen euro, maar ook door het verdwijnen van een omroep als de NTR. Die maakt educatieve programma's en (educatieve) jeugdprogramma's. Denk aan Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal, maar ook programma's als Andere Tijden.

De hervormingen van de publieke omroepen leveren volgens Bruins daarnaast niet genoeg geld op om te voorkomen dat in de toekomst ook programma's van andere omroepen op radio en televisie geschrapt zullen moeten worden.

'Meer herhalingen'

"Dit zal leiden tot meer herhalingen en minder productie", verwacht mediahistoricus en omroepdeskundige Huub Wijfjes van de Rijksuniversiteit Groningen. Ook is het volgens hem de vraag wie programma's als Het Klokhuis en het Sinterklaasjournaal - 'die breedgedragen zijn' - zal overnemen.

"De minister wil dat de educatieve taken naar andere omroepen gaan", legt hij uit. "Maar wie neemt dat soort programma's over? Of de geschiedenisprogramma's? Dat is onduidelijk."

Terug naar oude systeem

De mediahistoricus zegt dat Nederland met het nieuwe omroepbestel terugkeert naar het systeem dat voor 1968 bestond: omroepen die voor eeuwig in het bestel zitten omdat nieuwe omroepen niet kunnen en mogen toetreden.

En met het opheffen van de NTR, een zogenoemde 'taakomroep' die culturele en educatieve programma's moet uitzenden, keren we volgens Wijfjes terug naar de situatie van voor 1992. "Mijn grootste zorg is: hoe wordt de kwaliteit overeind gehouden met minder geld?"

'Eindelijk alles op de schop'

VVD-Kamerlid Claire Martens is juist tevreden dat het omroepbestel nu eindelijk op de schop gaat. Haar partij pleit al jaren voor een grondige stelselherziening omdat de publieke omroep niet meer bij de tijd zou zijn.

In het plan van minister Bruins zegt Martens grotendeels haar eigen plannen terug te zien. "Focus op waar wat ons betreft eigenlijk de publieke omroep voor is. Dus meer op journalistiek, en op het maken van culturele programma's."

Minder geld, minder kwaliteit?

Het Kamerlid zegt dat het 'een feit' is dat de publieke omroep het moet gaan doen met minder geld. "Maar dat betekent niet dat de mensen thuis daar last van gaan hebben", vertelt ze. "Wij willen al die managementlagen, al die bestuurslagen gaan afzwakken. Dus minder geld naar de publieke omroep betekent niet minder geld naar de journalistiek."

Maar volgens omroepdeskundige Wijfjes is dat nog maar de vraag: "De hervorming hinkt op twee gedachten: enerzijds bezuinigen, maar anderzijds investeren in de publieke omroep en journalistiek. Dat is moeilijk met elkaar te verenigingen."