Jonge starters hadden het al niet makkelijk met het vinden van een geschikte koopwoning, maar nu de hypotheekrente serieuzere vormen aan begint te nemen, zien jonge huizenkopers hun kansen op de woningmarkt nog meer teruglopen.
De hypotheekrente is weer terug op het niveau van 2017 en volgens economen blijft deze nog wel even stijgen. Jonge starters die een woning wilden kopen, worden door deze stijging nog net iets meer geraakt.
Starters meer geraakt dan doorstromers
"Er zijn twee effecten die starters iets meer raken dan doorstromers: het ene is dat jonge huizenzoekers het al lastig hebben op de huizenmarkt en al veel geld opzij moeten hebben staan om samen een huis te kopen", vertelt Oscar Noorlag van Van Bruggen Adviesgroep.
Het tweede effect volgens Noorlag dat de rente omhoog vliegt en inmiddels meer dan verdubbeld is als je de rente 10 of 20 jaar vastzet. Dan worden de hypotheeklasten hoger. "Omdat die lasten dan hoger worden, worden de mogelijkheden qua huizen voor starters wat beperkter."
Bekijk ook
Maandlasten omhoog
Ook Nic Vrieselaar, econoom bij de Rabobank, ziet deze effecten: "Als je nu een huis wil kopen, ga je qua maandlasten veel meer betalen dan dat je een paar maanden geleden had betaald. En dat kan hard oplopen, want je zet vaak zo'n rente vast voor minimaal 10 jaar. Dat kan dus op lange termijn betekenen dat je aan het eind van die 10 jaar bij een stijging van de rente zelfs 10 procent meer hebt betaald dan wanneer die rente zo laag gebleven was."
Als eenverdiener ben je volgens Vrieselaar daarom eigenlijk kansloos als je een huis wil kopen: "Als tweeverdiener kun je misschien net wat meer hypotheek krijgen dan gemiddelde huisprijs. In 2020 was dat ook zo; de huizenprijs steeg hard, maar inkomen steeg ook een beetje, de rente was wat lager en de leennormen wat soepeler."
Mensen worden uit de markt geprijsd
In 2020 kon je ongeveer zo'n 350.000 euro lenen met twee inkomens, volgens Vrieselaar. Hij geeft het voorbeeld voor 2022: "Begin dit jaar kon je als eenverdiener met modaal inkomen 180.000 euro lenen en als tweeverdiener ongeveer 420.000 euro vanwege lagere rente, maar huizenprijzen zijn gemiddeld 430.000 euro. Dus ook als tweeverdiener werd je uit de markt geprijsd. En dat was dan nog voordat de rente zo steeg."
"Want als nu de rente met 1,2 procentpunt verhoogt, zakt de hypotheek van 418.000 euro naar 387.000 euro. Maar de huizenprijzen zijn nauwelijks gedaald, en nog steeds 430.000 euro. Je ziet afgelopen jaren dus in toenemende mate dat steeds meer mensen de markt uit worden geprijsd. Je kan nu dus in de toekomst een beetje verwachten dat mensen minder kunnen bieden en dus prijzen van huizen iets verder zouden dalen."
'Maandlasten heel belangrijk voor starters'
De 24-jarige Tim is een van die jonge starters die graag een koopwoning zou willen. De hogere maandlasten die bij de hogere hypotheekrente komt kijken is iets waar hij tegenop ziet: "Maandlasten zijn heel belangrijk voor starters. Wij hebben nog niet het salaris van een volwaardig werknemer dus als ik mijn hele salaris uit zal moeten geven aan vaste hypotheeklasten zie ik dat als het grootste nadeel."
Toch wil blijft hij wel naar een koopwoning kijken, al kan hij dat in de stad waar hij opgroeide wel vergeten: "Ik ben geboren en getogen in Utrecht. Het liefste zou ik in de stad blijven wonen maar ik ben genoodzaakt buiten Utrecht te kijken omdat het niet meer betaalbaar is en er schaarste is. Ik probeer naar Utrecht en omstreken te kijken maar daar zijn de prijzen ook hoog."
Bekijk ook
Zelf geld inleggen
"Acht van de tien starters twijfelt om ooit nog een woning te kunnen kopen", vertelt Marga Lankreijer van Independer. Alleenstaande starters met een modaal inkomen hebben in 2022 gemiddeld een bruto jaarsalaris (38.000 euro) nodig voor de aankoop van een eerste woning.
Dit bedrag is eigen geld en staat dus los van het maximale hypotheekbedrag. In drie jaar tijd is het bedrag dat je mee moet nemen om een huis van 60m2 te kunnen kopen vrijwel verdubbeld. In Amsterdam moet iemand die modaal verdient ruim 253.000 zelf inleggen en in stad Utrecht is dat ruim 145.000.
'Een nieuwe fase'
Op korte termijn zou de markt volgens Vrieselaar krapper kunnen worden omdat mensen hun huis niet meteen willen verkopen: "Maar om daar wat over te zeggen, is het nu eigenlijk nog te vroeg. Je ziet wel dat de huizenmarkt hiermee in een nieuwe fase terechtkomt, door de hogere rente."
Eigenlijk kan ook de overheid volgens Vrieselaar er niets aan doen: "Je zou aan steunpakketten kunnen denken die starters moeten helpen, maar dat werkt vaak verstorend. Dat is als een stoeltjesdans waar je wel meer mensen uitnodigt, maar niet meer stoelen plaatst."
'Hopen op een pareltje'
Daardoor wacht starter Tim de kans af tot de juiste woning voorbijkomt: "Ik wil wel graag een woning aankopen dus ik blijf wel doorzoeken, maar ik kijk er niet hetzelfde tegenaan als eind dit jaar."
"Want er bestaat nu wel meer de twijfel of we dit financieel wel aankunnen. Het is dus hopen op een pareltje maar dat is zeker niet gemakkelijk."
Vragen? Stel ze!
Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.
