Ajuus, 't goei, houdoe: in iedere streek zeggen mensen elkaar op een andere manier gedag. Ga jij op zomervakantie in eigen land? Zorg dan dat je een paar woorden dialect spreekt, adviseert hoogleraar Marc van Oostendorp.

Al jaren organiseert het talencentrum van de Radboud Universiteit, waar Van Oostendorp aan verbonden is, gratis online taalcursussen voor mensen die zomervakantie vieren in het buitenland. Wel zo handig als je de weg moet vragen in dat leuke Italiaanse bergdorpje.

Limburgs leren

Maar voor veel Nederlanders zit een vakantie over de landsgrenzen er deze zomer niet in. In plaats daarvan blijven we thuis, of ontdekken we ons eigen land.

Dat is voor de Radboud Universiteit de reden om de taallessen dit jaar anders in te steken: in plaats van Italiaans of Frans kun je er terecht voor Limburgs, Nijmeegs en 'de taal van de Wadden'.

Lees ook

Verschillen per regio

Het verschilt per regio in hoeverre er nog in dialect of streektaal gesproken wordt, zegt Van Oostendorp. "Als je in Limburg een winkel binnenloopt, is de kans groot dat het personeel je in het Limburgs begroet. Pas als ze erachter komen dat je niet uit de provincie komt, switchen ze naar het Nederlands. In buurprovincie Noord-Brabant is het andersom."

Een verklaring hiervoor is dat Limburg lange tijd geen deel was van Nederland, zo denkt de hoogleraar. In 1866 werd de provincie namelijk als een-na-laatste toegevoegd aan ons land. "Veel Limburgers voelen zich daardoor meer verbonden met hun provincie en minder met Nederland als geheel."

Amelands dialect

Ook aan wie binnenkort naar de Waddeneilanden vertrekt, adviseert Van Oostendorp zich een beetje te verdiepen in de streek en de taal. "Op die eilanden zijn in de zomer meer toeristen dan eilanders aanwezig. Voor de bewoners van Ameland is dat bijvoorbeeld juíst de reden om in dialect te blijven spreken."

Dat dialect is niet alleen te horen op de eilanden, maar ook te zien in het taalgebruik van eilanders op sociale media, ook bij jongeren. "Het is voor hen een manier om te laten zien wie ze zijn, wat hun identiteit is."

Het bestaat nog

Dialecten zijn zeker niet verdwenen, ook al lijkt dat op sommige plekken in Nederland zo. "Onlangs postte ik in een tweet een kaartje met afscheidsgroeten per regio. Daar reageerden ontzettend veel mensen op. Een aantal Zuid-Hollanders herkende zich niet in 'bezjoer' en ook over het Drentse ''t goei' maakten reageerders stampij." Het dialect leeft nog steeds, concludeert de hoogleraar "Al is dus niet iedereen het erover eens hoe het moet klinken."

En wat we hiermee kunnen als we op vakantie gaan? "Als je je een beetje verdiept, een paar woorden uit je hoofd leert, wordt dat hoe dan ook gewaardeerd door de oorspronkelijke bewoners van een regio. Vooral als de inwoners van die regio zelf veel waarde hechten aan hun dialect, zoals de Limburgers en de Waddeneilanders. "En", voegt hij daaraan toe, "hoe leuk is het om meer te weten over de streek waar je heen gaat, de taal die daar gesproken wordt en de gebruiken die er zijn?"

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.