Er is veel draagvlak om mensen in de bijstand verplicht te laten werken voor hun uitkering, ook als het om veel uren en laag geschoolde arbeid gaat. Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag onder 24.000 mensen. In de gemeente Rotterdam moeten bijstandsgerechtigden twintig uur per week verplicht werken in ruil voor hun uitkering. Als ze dat weigeren worden ze gekort.

Deze Rotterdamse variant kan op veel steun rekenen:  60 procent vindt dit een goede zaak.  In het onderzoek werden verschillende onconventionele plannen voorgelegd die de afgelopen jaren in de gemeente Rotterdam zijn doorgevoerd. 

Volgens de Participatiewet kunnen gemeenten mensen met een bijstandsuitkering verplichten om een ‘tegenprestatie naar vermogen’ te leveren voor hun uitkering, zoals koffie schenken in een verpleeghuis, verkeersborden schoonmaken of een talencursus volgen. De tegenprestatie zou mede bedoeld zijn om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. In de praktijk zijn er grote verschillen in de manier waarop gemeentes hier invulling aan geven. Rotterdam gaat hierin verder dan de meeste andere gemeentes. 

Onder niveau?

Voorstanders zien liever dat mensen werken dan alleen 'hun hand ophouden’. Dat het werk vaak onder het niveau van de bijstandsgerechtigden is vinden zij meestal geen probleem (61%). Zij hopen dat het hen juist zal prikkelen om een echte baan te zoeken. 

Een derde (31%) vindt het niet acceptabel om mensen twintig uur per week verplicht te laten werken, zoals in Rotterdam gebeurt. Ze denken dat ze zo geen tijd meer over houden om serieus te solliciteren en het laaggeschoolde werk zal hen ook niet helpen om terug te keren naar de arbeidsmarkt. Ze zien het als stigmatiserend en misbruik maken van goedkope arbeidskrachten. 

Wasgoed controleren

Veel bijstandsgerechtigden die meededen aan het onderzoek zien bezwaren voor zichzelf: 'Ik ben 61 en zware hartpatiënt. Ik heb een IQ van 130 maar ik moet werken op het laagste niveau: controleren of het wasgoed wel schoon genoeg is in het verpleeghuis’, zo zegt een deelnemer. Een andere bijstandsgerechtigde schrijft: ‘Ik was bedrijfsleider bij een grote supermarkt met € 500.000,- omzet per week en zo'n 225 medewerkers. Ik ga geen spijkertjes in een doosje stoppen, idioot dat ze dat durven vragen.’ Toch zijn ze niet allemaal negatief. Een deel ziet ook wel voordelen van het hebben van het deelnemen aan het arbeidsproces en het in contact komen met nieuwe mensen. 'Als bijstander werk ik als vrijwilliger bij diverse sociale en culturele instanties. Ik vind dat ik hier veel voor terug krijg. Helaas nog niet de nieuwe baan maar wel een groter netwerk. Zo blijf ik hoop houden.’ 

Lage inkomens weren uit wijken 

Afgelopen jaren zijn in Rotterdam meer onconventionele plannen doorgevoerd. Deze vallen over het algemeen goed bij de deelnemers aan het onderzoek. Zo krijgen mensen met laag inkomen, vooral uitkeringsgerechtigden, in bepaalde wijken geen woning, terwijl mensen met een baan wel toegelaten worden, de zogenaamde ‘Rotterdamwet'. Doel is om de leefbaarheid van buurten met veel problemen te verbeteren. Ook hier vindt de grootste groep (53%) dit een goed idee. Zij geloven dat meer diversiteit de leefbaarheid inderdaad ten goede komt. Tegenstanders (24%) betwijfelen dit, volgens hen betekent een laag inkomen niet automatisch dat iemand problemen veroorzaakt. 

‘Asowijken'

Rotterdam nam ook het initiatief om aparte wijken in te richten voor huurders die extreem veel overlast geven. In de volksmond worden deze ook wel ‘asowijken' genoemd. De helft van de ondervraagden ziet dit wel zitten (51%). Een derde vindt het een slecht idee, zij denken dat het weinig zin heeft omdat de overlast zich alleen maar verplaatst. 

Over het onderzoek

Aan het onderzoek deden 24.040  leden van het EenVandaag Opiniepanel mee.

Het onderzoek is gehouden van 21 tot en met 25 augustus 2017.

Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 55.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag van de peilingen onder het EenVandaag Opiniepanel zijn na weging representatief voor zes variabelen, namelijk leeftijd, geslacht, opleiding, burgerlijke staat, spreiding over het land en politieke voorkeur gemeten naar de Tweede Kamerverkiezingen van 2017.

Panelleden krijgen ongeveer één keer per week een uitnodiging om aan een peiling mee te doen. Op de meeste onderzoeken respondeert 50 tot 60 procent van de panelleden.

De bezuiniging van 335 miljoen euro op het openbaar vervoer, die het kabinet volgend jaar wil doorvoeren, heeft mogelijk ingrijpende gevolgen voor het busvervoer. Dat zegt reizigersvereniging Rover.

Rover bracht voor het busvervoer in kaart wat de bezuinigingen voor gevolgen kunnen hebben. De scenario's die daaruit volgen, kun je 'extreem' noemen. Samengevat: of de prijzen gaan flink omhoog, of er wordt een grote hap uit de dienstregeling genomen, of het wordt een combinatie van beide.

Veel onduidelijk

"Vooropgesteld: de werkelijke gevolgen weet nu nog niemand", zegt directeur Freek Bos van Rover. "Het zou bijvoorbeeld ook kunnen dat er geen enkele bus minder gaat rijden, maar dat de kaartjes 25 procent duurder worden."

Hij vervolgt: "Of de kaartjes worden 15 procent duurder en een relatief klein deel van de bussen en trams wordt geschrapt."

Helemaal geen bus meer

Rover maakte per provincie scenario's: welke hap moet er uit de dienstregeling worden genomen als er geen forse prijsstijgingen zouden komen om de bezuiniging mee te dekken? Het zijn minimale varianten, maar zelfs die zijn al 'zeer ingrijpend' te noemen. "Op zondag helemaal geen bus meer, bijvoorbeeld. En er zijn ook regio's waar je er rekening mee moet houden dat daar 's avonds geen bus meer rijdt", vervolgt Bos.

Rover gaat nu het publiek vragen welk scenario er in hun regio zeker niet gekozen mag worden. Op de website van de reizigersvereniging kun je je provincie kiezen en je mening geven over de toekomst van het openbaar vervoer daar.

Terugdraaien

Bos legt zich nog niet neer bij de zwarte scenario's, benadrukt hij. "Wij hebben de gevolgen in kaart gebracht, omdat het kabinet dat niet heeft gedaan. De bezuiniging is in principe al ingeboekt, maar in september is er gewoon weer een miljoenennota. En dan kunnen ze het weer terugdraaien."

Een vervoerregio die hard wordt geraakt door de plannen van het kabinet, is de Metropoolregio Rotterdam Den Haag: hier moet maar liefst 72 miljoen euro op het openbaar vervoer bezuinigd worden.

Administratieve fout

Een deel van de landelijke bezuinigingen zijn het gevolg van een 'administratieve fout', gaf het kabinet in april toe. Het gaat om 110 miljoen euro die wordt bezuinigd op de zogenoemde Brede Doelgroepuitkering Verkeer en Vervoer (BDU). Dat is een financiële bijdrage die provincies en stadsregio's jaarlijks ontvangen van het ministerie voor de uitvoering van verkeer en vervoer op lokaal en regionaal niveau.

Dat de bezuinigingen toch worden doorgevoerd, leidt tot boosheid bij Jeffrey Keus. Hij is wethouder in Leidschendam-Voorburg en portefeuillehouder ov-exploitatie van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag.

Desastreus

"Het kan gebeuren dat je een fout maakt. Maar dan ga je hem ook herstellen. De fout is wel erkend, maar hij is niet hersteld. En dat maakt dat wij nu behoorlijk veel problemen hebben in deze regio. Uiteindelijk moeten we het openbaar vervoer voor onze inwoners op een goede manier regelen. Zonder deze middelen gaat dat echt een stuk moeilijker."

Het schrappen van buslijnen vindt Keus niet wenselijk, maar uitsluiten kan hij het niet. "En ja, dat zou wel echt desastreus zijn, ook voor mensen die afhankelijk zijn van deze bussen."

Geen herstel van fout

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat verwijst in een reactie naar een Kamerbrief van 25 april. Daaruit bijkt dat staatssecretaris Chris Jansen de administratieve fout niet gaat herstellen. Hij wijst erop dat de coalitiepartijen daar in de Voorjaarsnota geen geld voor hebben vrijgemaakt.

"Helaas heb ik moeten concluderen dat er bij de Voorjaarsnotabesluitvorming geen middelen beschikbaar zijn gekomen voor het compenseren van het effect van de generieke korting op specifieke uitkeringen op de BDU. Ik blijf hierover in gesprek met de regio om te bezien op welke wijze kan worden gezorgd dat het openbaar vervoer in de vervoerregio's betrouwbaar, comfortabel en betaalbaar blijft."

Nederlandse kersentelers maken zich zorgen om hun oogst dit jaar. Ze zijn bang dat die ten onder gaat aan de 'suzuki-fruitvlieg'. De oogst is volgens de telers nog te redden, maar dan moet het gewilde bestrijdingsmiddel wel op tijd goedgekeurd worden.

De kersentelers wachten op een verlossend bericht van landbouwminister Femke Wiersma. Zij moet bepalen of gebruik van het bestrijdingsmiddel Tracer dit jaar wordt toegestaan, En dat wordt nog spannend, want toenmalig minister Piet Adema zei vorig jaar dat het toen de laatste keer was dat een uitzondering gemaakt werd voor het bestrijdingsmiddel.

Al 10 jaar uitzondering

Het bestrijdingsmiddel Tracer is namelijk nog altijd niet goedgekeurd door het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Die instantie beoordeelt of een bestrijdingsmiddel gebruikt mag worden.

Zolang het Ctgb zijn oordeel nog niet heeft gegeven, kan de verantwoordelijk minister een vrijstelling voor gebruik geven. En dat gebeurt in dit geval al 10 jaar op rij.

Perfect jaar voor kersen

Kersenteler Arie Hakkert uit de Betuwe vertelt dat het tot nog toe een perfect jaar is voor de kersenteelt: "We hebben prachtig weer gehad in de bloeiperiode. Weinig nattigheid en de temperatuur was goed. Dus we verwachten een goede oogst dit jaar."

Volgens Arie is de ideale temperatuur voor de kers tussen de 20 en 25 graden. De kersen hangen er nu nog groen bij, maar uiteindelijk krijgen ze de bekende rode kleur. "We hopen half juni te beginnen met oogsten. De kersen zullen waarschijnlijk begin juni een gele kleur krijgen en gaan dan over naar rood."

Suzuki-fruitvlieg

Maar ondanks dat het zo'n goed jaar is voor de kers, is Arie bang voor zijn oogst. De Nederlandse kers heeft er sinds een jaar of 10 namelijk een nieuwe vijand bij: de suzuki-fruitvlieg. Een beestje dat oorspronkelijk afkomstig is uit Zuidoost-Azië en in 2008 voor het eerst werd opgemerkt in Europa.

Vooral kersentelers hebben last van de fruitvlieg. "Deze fruitvlieg kan door de schil van het fruit kruipen en legt daar eitjes onder. Daar komen larven uit die de vrucht van binnenuit opeten. Vervolgens gaat de vrucht rotten en is die onverkoopbaar", legt onderzoeker Herman Helsen uit.

Net niet voldoende

Kersenteler Arie gebruikt nu een speciaal net om de fruitvliegjes buiten te houden: "Het is een heel fijnmazig net waar in principe geen vliegjes doorheen kan komen. Het hele veld moet ermee worden ingepakt."

Maar alleen een net is niet voldoende, vertelt hij: "De suzuki-fruitvlieg is zo klein dat het 'm toch lukt om ergens binnen te komen. Bovendien moeten we nog steeds zelf bij de kersen kunnen. Dus als het net omhoog gaat of waait, gaat de fruitvlieg ook naar binnen."

Wesp tegen vlieg

In een lab van de Wageningen University & Research (WUR) wordt daarom gewerkt aan een andere oplossing, namelijk de sluipwesp. Dat is een natuurlijke vijand van de suzuki-fruitvlieg, vertelt onderzoeker Helsen. "De sluipwesp legt haar eieren in de larven van de suzuki-fruitvlieg en kan zo de enorme toename verminderen."

Toch is de sluipwesp vooralsnog geen vervanging voor het bestrijdingsmiddel. "We hebben er nu enkele honderden, daar kunnen we de oogst niet mee redden", zegt Helsen. En dus wacht kersenteler Arie in spanning af op het besluit van Landbouwminister Wiersma. "Als we het middel niet meer krijgen, dan is het einde kersenteelt. Het is echt twee voor twaalf."