Raadsleden: ‘Landelijke leiders lopen letterlijk in de weg'

Deze zaterdag is de laatste kans voor lokale partijen om het grote publiek, de winkelende kiezer, te verleiden voor een stem bij de gemeenteraadsverkiezingen van aanstaande woensdag. Ook al zijn zij niet verkiesbaar, partijen met banden in Den Haag zetten daarbij vaak hun landelijke leider als grootste troef in.

Is dat nu wel zo verstandig? Is dat bezoek van Rutte, Asscher of Pechtold een zegen of juist een vloek voor die lokale campagne? Zitten raadsleden daar wel op te wachten? Uit onderzoek van EenVandaag, in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden, blijken raadsleden niet altijd even blij met komst van hun leider. Het enthousiasme hangt sterk af van hoe de landelijke partij het op dit moment doet, de zogeheten flow. 

‘Jesse is populair, dat helpt ons’ 

Onder lokale politici van oppositiepartijen GroenLinks en de SP is er nauwelijks twijfel: hun landelijke leider op campagne doet de lokale prestaties alleen maar goed. Respectievelijk denkt 76% en 64% van de raadsleden van deze partijen dat zij meer zetels halen als hun landelijke leider op bezoek komt. 

Een SP-raadslid daarover: "Mensen hebben vertrouwen in Lilian en dat zorgt echt voor meer stemmen voor ons." Ook GroenLinks-raadsleden zijn blij met hun leider, maar plaatsen ook een kanttekening: "Jesse levert stemmen op. Al heeft het geen bal te maken met wat wij hier lokaal hebben gedaan, het helpt wel."

Last van de waan in Den Haag

Onder raadsleden van VVD, D66 en CDA, partijen uit de landelijke coalitie, is dat enthousiasme een stuk minder. Daarvan zegt 49%, 55% en 53% dat hun leiders op campagne hen gaat helpen bij deze lokale verkiezingen. Het overige deel van deze raadsleden denkt van niet of weten het niet zo goed. “We hebben last van het afschaffen van het raadgevend referendum, terwijl wij het lokale referendum juist beter toegankelijk, eerlijker en begrijpelijker hebben gemaakt”, klaagt een lokaal D66-politicus. Maar ook VVD-raadsleden hebben last van de verrichtingen in de landelijke coalitie: “De dividendbelasting, de niet vervulde beloften, de bonussen voor flitshandelaren - alle drie vandaag op straat te horen gekregen." 

PvdA: blijvende onvrede regeringsdeelname
Dat landelijke sores kan doorwerken in lokale prestaties is het duidelijkst te zien bij de PvdA. Een minderheid (44%) van de PvdA-raadsleden denkt dat het helpt als landelijke politici op campagne gaan voor deze lokale verkiezingen. De huidige rol in de oppositie, waar de SP en GroenLinks van lijken te profiteren, legt de partij duidelijk nog geen windeieren. Een PvdA-raadslid: “We worden afgerekend op het vorige kabinet. De PvdA krijgt van alles de schuld. Als lokale afdeling hebben we er nu last van.” Ook moeten PvdA-raadsleden opboksen tegen negatieve geluiden over meer recente landelijke problemen: “Die kwesties met Moorlag en Barth zijn funest voor de beeldvorming. Daar moet je in de lokale pers dan maar overheen zien te komen."

In meerdere lokale PvdA-fracties is dan ook discussie geweest of zij deze verkiezingen nog wel onder deze naam campagne moesten voeren. Bijna een kwart (23%) van de PvdA-raadsleden geeft aan dat daar in hun partij over is gesproken. 7 procent zegt dat zij ook daadwerkelijk onder een andere naam campagne voeren. Bij de PvdA is dit een stuk hoger dan bij andere partijen. 

Over dit onderzoek
In samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden voert EenVandaag grootschalig onderzoek uit onder huidige Nederlandse raadsleden. De resultaten in dit bericht komen uit een onderzoek dat is gehouden van 9 tot en met 14 maart 2018. Aan dit onderzoek deden 1.274 raadsleden mee. Deze respondenten komen voort uit de database van circa 8.000 huidige raadsleden van de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden en zijn via e-mail uitgenodigd deel te nemen aan een online vragenlijst. De resultaten zijn na respons gewogen op vier kenmerken van raadsleden, te weten geslacht, provincie, gemeentegrootte en de partij die zij vertegenwoordigen. De software van dit onderzoek is van Vision Critical.