radio LIVE tv LIVE
meer NPO start
EenVandaag Opiniepanel

Bedreigingen hebben steeds grotere impact op burgemeesters

Bedreigingen hebben steeds grotere impact op burgemeesters
Bron: ANP foto

Burgemeesters zijn steeds meer het gezicht in de strijd tegen lokale criminaliteit. Daardoor zijn ze vaker het mikpunt van intimidatie. "Het jaagt mijn gezin angst aan." Tientallen burgemeesters vertellen EenVandaag over de impact.

Bedreigingen met de dood, lek gestoken autobanden, aanrijdingen en inbraak. EenVandaag ondervroeg 120 burgemeesters door heel Nederland over hun ervaringen met intimidatie door het criminele circuit. Dit is een aantal reacties.

'Ik weet waar je kinderen naar school gaan'

In het merendeel van de gevallen betreft het verbale intimidatie, maar ook dat heeft veel impact. "Ik heb al meerdere serieuze bedreigingen meegemaakt: dat ze weten waar mijn kinderen naar school gaan en dat ze die wel eens flink aan het schrikken zullen maken."

In onze gemeente is vorig jaar een mega XTC-lab opgerold waar 900.000 pillen per dag werden gemaakt, met een marktwaarde van 5 euro per stuk.

Vrijwel geen enkele burgemeester geeft aan dat de intimidatie zijn of haar handelen heeft beperkt of besluitvorming heeft beïnvloed. Wel heeft het effect op het gezin en wakkert het onrust aan. Een burgemeester in Noord-Brabant vertelt dat hij minstens 14 dreigbrieven heeft gehad en ook persoonlijk is bedreigd. "Teksten als: 'Je krijgt een kogel door je kop'. Ik slaap er niet minder van. Maar als mijn gezin er last van krijgt, dat is echt een brug te ver."

Een andere burgemeester vertelt: "In een schriftelijke bedreiging werd expliciet de naam van mijn echtgenote gemeld. Er zijn direct veiligheidsmaatregelen getroffen. De impact op mijn partner is groot en dat vind ik ongelofelijk naar."

In een schriftelijke bedreiging werd expliciet de naam van mijn echtgenote gemeld. Er zijn direct veiligheidsmaatregelen getroffen.

Aantal ernstige incidenten neemt toe

Intimidatie maakt eenzaam. "Ik kan er thuis niet of slechts weinig over kwijt omdat het mijn gezin angst aanjaagt," aldus een burgemeester. Een ander zegt: "Ik ben veel alerter op de omgeving, ik kijk letterlijk meer om me heen en ben afstandelijker in contacten."

Ook zwartmakerij en bedreigingen via sociale media komen vaker voor. Burgemeester Rob Posthumus van Koggenland werd via sociale media bedreigd. Hij zou 'vergast' en 'geruimd' moeten worden. De impact is groot: soms worden er in samenspraak met justitie en politie extra veiligheidsmaatregelen genomen. Burgemeesters duiken onder, of er worden maatregelen genomen rondom het huis: "Ik heb nu meerdere alarmknoppen thuis en er zijn camera's geplaatst."

Liesbeth Spies van het Genootschap van Burgemeesters maakt zich zorgen. "Het aantal ernstige incidenten neemt de laatste jaren toe. Dat maakt dat het functioneren van de burgemeester in dit mooie ambt steeds ingewikkelder wordt."

Lees ook

Een van de burgemeesters kreeg zelfs een pistool tegen zijn hoofd.

Georganiseerde criminaliteit neemt toe: 'Drugscriminalteit loopt de spuigaten uit'

97 procent van de burgemeesters die meededen aan het onderzoek heeft te maken met georganiseerde criminaliteit in hun gemeente. Met name drugscriminaliteit is de laatste tijd in opkomst: vrijwel alle burgemeesters geven aan dat het speelt in hun gemeente. Denk aan hennepkwekerijen of de productie van XTC.

Deze laboratoria zorgen voor ernstige milieuschade: "We hebben te maken met regelmatige dumpingen van drugsafval in ons buitengebied", aldus een burgemeester. "Het gaat dan om lekke vaten en brengt veel kosten met zich mee om het op te ruimen."

Lees ook

Meer drugspanden gesloten

Niet alleen in Brabant en Limburg, gemeenten die de meeste overlast van drugs ondervinden, is er sprake van drugscriminaliteit. Ook in de provincies Noord- en Zuid-Holland rukt het op. Zo schat burgemeester Koen Schuiling van Den Helder in dat hij iedere twee à drie weken wel een drugspand laat sluiten. "In onze kleine gemeente, met circa 55.000 inwoners, is dat verschrikkelijk vaak."

Ook andere burgemeesters moeten steeds vaker drugspanden sluiten. "Ik heb dit jaar al meer panden gesloten waar in drugs gehandeld werd dan in de afgelopen twee jaar bij elkaar."

Ik geef iedere 2 à 3 weken wel opdracht een drugspand te sluiten. In onze kleine gemeente is dat verschrikkelijk vaak.

Roep om extra politiecapaciteit: 'Zet anders Defensie in'

Wat moet er gebeuren om de criminaliteit een halt toe te roepen? "We moeten niet langer gedogen en gewoon hard aanpakken", stelt een burgemeester. Dat wordt volgens de burgemeesters op dit moment belemmerd doordat justitie en de politie nu te weinig capaciteit hebben om op te treden. "Het duurt mij allemaal te lang," zegt er een. "We kunnen het ons niet veroorloven om nog langer weg te kijken, maar kunnen nu niet alles aanpakken wat we weten."

Ook burgemeester Wilma Delissen-van Tongerlo van Peel en Maas merkt dit: "We hebben veel meer opsporingscapaciteit nodig, daar lopen zaken nu vaak op stuk." In leegstaande panden in het buitengebied komen ze in haar gemeente regelmatig hennepkwekerijen tegen. Delissen-van Tongerlo pleit voor drastischer maatregelen. "Alleen met de beschikbare politie gaan we het niet redden. Het wordt tijd dat we ook andere partijen gaan inzetten, bijvoorbeeld Defensie. Het leger heeft ook veel goede apparatuur die we voor de opsporing kunnen inzetten."

info

Over het onderzoek onder burgemeesters

Samen met het Genootschap voor Burgemeesters nodigde EenVandaag alle 380 burgemeesters in Nederland uit hun ervaringen te delen in een online onderzoek, waarvan er 120 reageerden. Het onderzoek bestond uit een kwalitatief en een kwantitatief deel. Vrijwel alle burgemeesters (N=117) die meededen aan het onderzoek weten dat er georganiseerde criminaliteit in hun gemeente is of hebben daar een sterk vermoeden van. In verreweg de meeste gevallen gaat het om drugscriminaliteit. Ook witwassen en zware milieucriminaliteit, vaak drugsgerelateerd, worden veel genoemd. Alle burgemeesters deden anoniem mee aan het onderzoek. Als ze in dit artikel met naam worden genoemd, hebben ze daar toestemming voor gegeven of zijn ze geciteerd uit openbare bronnen.

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts: 'Donald Trump kan ons chanteren'
Het datacenter van Microsoft in het Noord-Hollandse Middenmeer
Bron: ANP

Nu de verhoudingen met de Verenigde Staten in rap tempo verslechteren, maken experts en politici zich steeds grotere zorgen over de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse technologie: van e-mail tot data-opslag zijn we vólledig afhankelijk.

"Het is echt vijf over twaalf", zegt Bert Hubert, technologie-expert en voormalig toezichthouder van inlichtingendienst AIVD. "Wij zitten nu al in een situatie dat als men in Amerika met het verkeerde been uit bed stapt, organisaties in Nederland in z'n geheel kunnen worden stilgelegd, zoals recent is aangekondigd voor het Internationaal Strafhof - waar Trump niet blij mee is en hij sancties voor heeft uitgeschreven."

Alle gemeenten

Hubert en andere deskundigen schetsten onlangs aan Kamerleden in het parlement de Nederlandse afhankelijkheid van Amerikaanse clouddiensten, zoals die van Microsoft, Amazon en Google. "Honderd procent van de Nederlandse gemeenten is al afhankelijk van Microsoft", aldus Hubert.

"Zodra data over jou per e-mail wordt verstuurd, staat het in de Amerikaanse cloud en valt het onder het bereik van de Amerikaanse overheid." Daar zit de zorg, nu de Verenigde Staten een radicaal andere afslag hebben genomen. In de Tweede Kamer waarschuwden verschillende experts dat onze afhankelijkheid van de Amerikaanse techreuzen tegen ons gebruikt kan worden.

Bekijk ook

Ondoordacht gebruik

Nog voor de inauguratie van Donald Trump tot president van de Verenigde Staten concludeerde de Algemene Rekenkamer bovendien al dat Nederland clouddiensten ondoordacht is gaan gebruiken en nauwelijks stil staat bij de risico's.

"Laat ik het onomwonden zeggen: het risico bestaat dat buitenlandse regeringen, met name de VS, informatie van de Nederlandse rijksoverheid of van burgers kunnen inzien en wellicht zelfs aanpassen", zei Ewout Irrgang van de Algemene Rekenkamer. Risico's zijn er volgens hem voor de overheid, bedrijven én Nederlandse burgers.

Diensten uitschakelen

"Ik maak me heel erg zorgen", zegt Europarlementariër voor GroenLinks-PvdA Kim van Sparrentak. In het zwartste scenario zou Trump volgens haar Europa kunnen chanteren door diensten uit te zetten. "Dat zou in de praktijk betekenen dat overheden niet meer bij hun data kunnen. Mensen krijgen hun toeslagen niet meer uitgekeerd. Al dat soort zaken lopen dan direct vast."

In de hele Europese Unie zijn er volgens Van Sparrentak maar enkele gemeenten die niet afhankelijk zijn van de Amerikaanse cloud. Hetzelfde speelt volgens haar bij ziekenhuizen. Inmiddels is zeventig procent van de Europese cloudmarkt in handen van grote Amerikaanse spelers.

Bekijk ook

Stresstest

Met veertig collega's heeft Van Sparrentak de Europese Commissie daarom verzocht in kaart te brengen wat er gebeurt als die diensten daadwerkelijk uitvallen. "We hebben te lang gedacht: Amerika is onze vriend."

VVD-Europarlementariër Bart Groothuis deelt de zorgen en vreest ook dat Trump bepaalde diensten domweg uit laat zetten als wij niet naar hem luisteren. "Bijvoorbeeld met de sancties tegen het Internationaal Strafhof in Den Haag, die totaal afhankelijk is van Amerikaanse technologie", zegt hij.

Eigen boontjes doppen

"Het gaat gewoon op zwart als Trump dat wil. We zullen onze eigen boontjes moeten doppen. Dat hadden we zelf niet zo voorspeld, dat de Amerikanen zo ver van ons af zouden kunnen drijven. En dat betekent voor ons dat er niks anders op zit dan onze technologische industrie in eigen hand nemen", aldus Groothuis.

"Er zijn Europese alternatieven, maar nog niet op de schaal die we nodig hebben. Die zul je langzaam moeten gaan creëren." Die investeringen kunnen volgens beide Europarlementariërs in de honderden miljarden euro's lopen. De EU zou daarbij vooral regels moeten opstellen om ervoor te zorgen dat data van Europese burgers ook altijd in Europa blijft.

Bekijk ook

Cloud Kootwijk

Maar volgens de Europarlementariërs staat vast dat Europa op eigen digitale benen moet komen te staan. Techexpert Hubert vindt ondertussen dat Nederland het heft in eigen handen moet nemen: Cloud Kootwijk, een Nederlandse, veilige cloud voor overheid en zorg - voor e-mail, chat, videobellen en bestandsdeling - zou digitale soevereiniteit moeten garanderen.

De naam is een verwijzing naar Radio Kootwijk, waarmee de Nederlandse staat zichzelf een eeuw geleden onafhankelijk maakte van buitenlandse communicatienetwerken. Staatssecretaris Zsolt Szabó van Digitalisering komt nog voor de zomer met een nieuwe Nederlandse cloudstrategie.

Nederlandse overheid te afhankelijk van Amerikaanse techbedrijven, waarschuwen experts

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten: 'Staan aan rand van afgrond'
Het nieuwe beleid van Donald Trump is geen goed nieuws voor klimaatwetenschap
Bron: NASA / EenVandaag

De nieuwe regering van president Donald Trump in de Verenigde Staten zet het mes in klimaatonderzoek en klimaatbeleid. "Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Meer dan 30 jaar werkte Dan Costa bij de Environmental Protection Agency (EPA), het Amerikaans milieuagentschap. Als National Director was hij onder meer verantwoordelijk voor onderzoek naar luchtvervuiling en klimaatverandering, en de gevolgen daarvan voor de volksgezondheid.

'Volksgezondheid kon hen niets schelen'

Costa werkte onder zes verschillende presidenten. "Er was altijd wel verschil te merken tussen Republikeinse en Democratische regeringen", vertelt hij.

"Maar toen de eerste Trump-regering aantrad kregen we voor het eerst het gevoel dat volksgezondheid hen eigenlijk niets kon schelen. We merkten snel dat alles wat werd gedaan op het gebied van milieu en volksgezondheid door die regering werd geïsoleerd en gemarginaliseerd."

Frontale aanvallen

Wat nu gebeurt gaat volgens Costa nog een stap verder: "De toekomst van veel wetenschappelijk onderzoek is opeens onzeker, mensen beginnen het gevoel te krijgen dat ze aan de rand van een afgrond staan. Wetenschappers worden geïntimideerd, er heerst echt chaos."

Costa doelt op het rappe tempo waarmee wetenschap onder de regering-Trump onder druk komt te staan. Vooral de takken die niet in de politieke ambities van de regering passen, zoals onderzoek naar klimaatverandering en klimaatadaptatie, krijgen met frontale aanvallen te maken.

Bekijk ook

'Geweldige denkers'

"Wat mij verbijstert, is de snelheid waarmee wetenschap wordt afgebroken. Ik ben echt sprakeloos", reageert de Nederlandse klimaatwetenschapper Heleen de Coninck.

"En dat terwijl de Amerikaanse klimaatwetenschap zo belangrijk is voor verdere kennisopbouw op de hele wereld. Er zitten daar geweldige denkers."

Samenwerking van 'levensbelang'

De Coninck is verbonden aan de TU Eindhoven en de Radboud Universiteit in Nijmegen en schreef mee aan verschillende VN-klimaatrapporten. Regelmatig werkt ze samen met collega's in de Verenigde Staten. "Er zit daar enorm veel wetenschappelijke kracht, met veel relevante data."

"Klimaatverandering is echt een mondiaal probleem. Als we resultaten met z'n allen blijven delen kunnen bijvoorbeeld ook ontwikkelingslanden zich beter voorbereiden op klimaatverandering en extreem weer. Goede internationale samenwerking is van levensbelang, letterlijk."

Bekijk ook

Helft van personeel moet weg

Of deze internationale samenwerking blijft bestaan, is de vraag: onlangs liepen medewerkers van miljardair Elon Musk, die de overheid efficiënter en goedkoper wil maken, het hoofdkantoor binnen van de National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA). Dit onderzoeksinstituut is vergelijkbaar met het Nederlandse KNMI.

NOAA speelt in de VS een cruciale rol bij het voorspellen van gevaarlijke weersomstandigheden, het beschermen van de oceanen en het verzamelen van wetenschappelijke gegevens over klimaatveranderingen. Desondanks kregen medewerkers te horen dat de helft van het personeel op termijn moet vertrekken en dat het budget met zo'n 30 procent wordt gekort.

'Trump-loyalist zonder inhoudelijke kennis'

"We verwachten dat ook binnen de Environmental Protection Agency zoiets zal gebeuren", zegt Dan Costa. "Maar het is onduidelijk hoe drastisch de gevolgen zullen zijn."

Gerust is hij er in ieder geval niet op: "De nieuwe EPA-baas is een Trump-loyalist en hij heeft geen enkele kennis van milieuwetenschappen."

Bekijk ook

Klimaatdata veilig stellen

Ook de NASA ligt onder vuur. Met behulp van satellieten, onderzoeksvliegtuigen en grondstations wordt daar een breed scala aan klimaatdata verzameld. Gegevens zoals temperatuurveranderingen in de atmosfeer, hittegolven en afwijkingen in klimaattrends, maar ook smeltende ijskappen, zeespiegelstijging, extreme regenval en meer.

"NASA doet veel moeite om ervoor te zorgen dat de datasets beschikbaar blijven, bijvoorbeeld op veilige parallelle servers en websites", vertelt Costa. "Zelfs als de oorspronkelijke websites offline worden gehaald."

Data beschermen

Al In 2016 werd daarvoor de Environmental Data Governance Initiative opgericht. "Betrokken wetenschappers ontwikkelden een strategie om gegevens te bewaren", legt Costa uit. "Ze proberen data te beschermen, toegankelijk en up-to-date te houden. Dat is nu cruciaal, de situatie is erg onzeker."

De ontgoocheling onder wetenschappers is groot. "Waarheid en feiten lijken er niet meer toe te doen", stelt De Coninck vast. "De redelijkheid is echt zoek. Tegenwoordig ontkent men wetenschappelijke bevindingen vaak glashard, en dat is op lange termijn zeer zorgelijk. Dat zeg ik niet alleen als wetenschapper, maar ook als burger."

Bekijk ook

Duur onderzoek

De Coninck stoort zich ook aan de beeldvorming rondom zogenaamd duur en log onderzoek, zoals nu in de VS. "Bedrijven zoals die van Musk bouwen voort op onderzoek en innovatie die ook door de Amerikaanse overheid zijn betaald", legt ze uit.

"De talenten, zoals ingenieurs die er werken, zijn opgeleid dankzij de overheid", benadrukt de wetenschapper. "Dus het saneren van overheden op deze manier zorgt eerder voor een innovatie-armer land dan een innovatievere economie."

'We leven in cruciale periode'

Haar Amerikaanse collega Dan Costa hoopt dat de wetenschap niet verder wordt ondermijnd. "We leven in zo'n cruciale periode. Als we klimaatverandering willen aanpakken, kunnen we niet verder met een, of zelfs twee handen op onze rug gebonden."

"Ik kijk vaak naar mijn kleinkinderen en vraag me af: wat is de erfenis die mijn generatie aan deze jonge mensen zal nalaten?", sluit hij af.

Grote zorgen bij klimaatwetenschappers om beleid Donald Trump, in Amerika én daarbuiten

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant