Brabantse burgemeesters: ambtenaar doelwit criminelen

De gezamenlijke strijd van opsporingsdiensten en Brabantse burgemeesters tegen de georganiseerde drugshandel boekt successen. Maar het zorgt er ook voor dat gemeenteambtenaren steeds vaker doelwit worden van bedreiging en intimidatie door criminelen. Dit is soms zo ernstig dat zij hun werk niet meer kunnen of durven doen.

Dat blijkt uit een rondgang van NRC langs tien gemeenten die samenwerken in de Taskforce BZ die de ondermijnende criminaliteit in het Zuiden aanpakt. Het gaat onder andere om gemeenten als Rucphen, Breda, Gilze Rijen en Vught. Ze signaleren allemaal dat hun medewerkers in toenemende mate te maken hebben met bedreigingen en intimidatie vanuit het drugsmilieu.

Alarmknop

Sinds 2010 werken gemeenten actief samen met politie, justitie en belastingdienst in de bestrijding van de georganiseerde criminaliteit. Hierdoor worden ambtenaren in dienst van lokale gemeenten op criminelen afgestuurd. Zo komt bijvoorbeeld de verzegeling van drugspanden vaker bij gemeenteambtenaren terecht. Getraind om met gewelddadige criminelen om te gaan, zijn ze niet.

Het gaat bovendien om gemeenten waar iedereen elkaar kent, schetst NRC journalist Bram Endedijk die de problematiek ook bespreekt in zijn boek "We regelen het zelf wel". Hij dook in de wereld van de ondermijnende criminaliteit. "De ene dag gaat Henk bij Piet op controle, maar de volgende dat staan ze samen langs de zijlijn bij de plaatselijke voetbalclub. Dat maakt hen heel kwetsbaar", zegt Endedijk.

Endedijk spreekt verschillende bedreigde ambtenaren, waaronder 'Mark Jakobs'. Hij werd zo ernstig bedreigd, dat hij 24 uur per dag met een noodknop moest rondlopen voor het geval er wat gebeurde. De ambtenaar werd slachtoffer van ernstige bedreiging nadat hij een bewoner van een woonwagenkamp aansprak op het gebruik van grond van de gemeente.

"We weten je te vinden"

Verhalen die ook burgemeester Jacques Niederer van Roosendaal herkent. Hij signaleert ook een toename van intimidatie en bedreigingen richting ambtenaren. Het zijn bedreigingen als 'we weten je te vinden' en 'weten waar je kinderen op school zitten'. Maar er worden ook ambtenaren aangevlogen, hun ruiten worden ingegooid of een auto in brand gestoken.

Ambtenaren die bedreigd worden, moeten dit melden. "Als je er op tijd bij bent, kun je het nog in de kiem smoren", aldus Niederer. Hij nodigt bedreigers uit voor een gesprek en zegt hen te stoppen. Soms werkt dat en schrikt men. "Maar er zijn er ook die doorgaan", zegt de burgemeester. Ambtenaren moeten zich niet verstoppen, er moet een tegengeluid worden gegeven.

Zelf werd Niederer ook verschillende malen bedreigd. Ook zijn auto ging in vlammen op. Hij kreeg bescherming, maar heeft geen moment gedacht aan stoppen met aanpakken van de criminaliteit. Niederer: "Het laatste wat je moet doen is capituleren. Als je wankelt ben je weg, dan kun je je keten net zo goed aan de wilgen hangen."

De Taskforce BZ experimenteert nu nu op plekken met inzet van collega’s uit andere gemeenten voor handhaving, zodat er in ieder geval meer anonimiteit is. Ook Roosendaal doet dit.

Vanavond in EenVandaag meer hierover met burgemeester Jacques Niederer van Roosendaal en NRC journalist en schrijver van het boek 'We regelen het zelf wel' Bram Endedijk.