Natuurlijk gaat het op Prinsjesdag over onze portemonnee. Alsof het kabinet daar al niet druk genoeg mee is, speelt er nog veel meer: denk aan de woningmarkt, het stikstofbesluit en de gaswinning. Hoe denken mensen over deze thema's?

Uit onderzoek van EenVandaag blijkt dat het kabinet er een stuk beter op staat dan vorig jaar. Toch blijken er nog genoeg uitdagingen als we het Opiniepanel vragen naar verschillende moeilijke dossiers. Mensen zijn pessimistisch over de woningmarkt, het stikstofbesluit, de gaswinning en het klimaat.

Woningmarkt: kabinetsplannen hebben weinig effect

De stemming over de woningmarkt is in een jaar tijd niet veranderd: een ruime meerderheid (72 procent) vindt dat het ronduit slecht gaat. Starters zijn nog somberder: 93 procent van die groep vindt het niet goed gaan. "Huizen van minder dan 3 ton zijn er haast niet. En als je iets ziet, komen er rustig zestig man kijken. Er wordt 25.000 euro en zelfs een keer een ton meer geboden."

Bron: ANP

Anderen hebben geen schijn van kans door de opkoopwoede van beleggers: "Woningen worden bijna allemaal opgekocht door pandjesmelkers. Ze kopen de woning, knappen deze op en verkopen de woning weer voor een absurde prijs." Het kabinet heeft een aantal plannen om de woningmarkt aan te pakken. Er komen subsidies voor gemeenten die nieuwbouwprojecten beginnen, woningcorporaties krijgen geld voor nieuwbouw en het kabinet wil de overdrachtsbelasting voor starters afschaffen. 13 procent denkt dat deze maatregelen echt helpen.

De meesten (52 procent) verwachten maar een beperkt effect. "Je kunt miljarden investeren in nieuwbouw, maar het duurt nog jaren voordat dat af is", schrijft een panellid. Anderen vinden de maatregelen 'een druppel op de gloeiende plaat' door een recente uitspraak van de rechter: "Zolang het stikstofbesluit er ligt, kunnen we toch niet bouwen?"

Stikstofbesluit: verkeer inkrimpen om minder uit te stoten

Ondanks de impact van het stikstofbesluit op bijvoorbeeld de woningmarkt heeft 40 procent van de ondervraagden begrip voor de uitspraak van de rechter. Zij vinden dat de rechterlijke macht moet ingrijpen als de politiek te weinig doet tegen de uitstoot. De stemming is wel behoorlijk verdeeld: 49 procent kan er geen begrip voor opbrengen. Deze groep vraagt zich af of de invloed ervan effect heeft op een wereldwijd probleem en vrezen de gevolgen voor de woningbouw.

Bron: ANP

We legden enkele maatregelen om stikstof te beperken. Dan zien we de meeste steun (42 procent) voor het beperken van verkeer (42 procent). Eenderde (36 procent) kiest het inkrimpen van de veehouderij, zoals D66 voorstelde. Nog eens een derde (35 procent) vindt dat de uitstoot helemaal niet terug hoeft. Vooral FVD-, PVV- en VVD-kiezers vinden dit. Voor het minder bouwen van woningen (7 procent) en het inkrimpen van natuurgebieden (2 procent) is nauwelijks draagvlak.

Gaswinning: eerder stoppen toegejuicht, wantrouwen blijft

Minister Wiebes van Economische Zaken kwam vlak voor Prinsjesdag met een opmerkelijke belofte: de gaskraan gaat in 2022 helemaal dicht, 8 jaar eerder dan verwacht. Tweederde (64 procent) vindt dat een goede zaak; een kwart (23 procent) niet. Onder Groningers is de blijdschap nog groter: 79 procent is tevreden.

Bron: ANP

Toch heerst er veel wantrouwen in de politiek op dit thema. Slechts eenderde (32 procent) vertrouwt erop dat minister Wiebes het beste doet voor mensen die schade hebben door de gaswinning. Groningers zijn het meest sceptisch: 76 procent denkt niet dat Wiebes hun belangen voorop stelt. "Shell en Exxon hebben duidelijk een te grote vinger in de pap. Het kabinet is niet in staat om tegengas te geven", zegt een Groninger in het onderzoek.

Ook is er onbegrip over de compensatie van 90 miljoen euro voor de gasbedrijven: "Het bedrag waarmee de bedrijven worden gecompenseerd vind ik absurd. Dat verdienen ze niet na alles wat ze hebben aangericht en het weinige dat ze doen om het goed te maken."

Klimaat: zorgen over Akkoord blijven

Met het terugschroeven van de gaswinning moeten Nederlandse huishoudens op een andere manier verwarmd worden. Nederlandse huishoudens moeten daarom van het gas af en over op elektriciteit, vindt het kabinet. 41 procent vindt dit een goed plan; 48 procent niet. De steun hiervoor is nagenoeg onveranderd sinds januari: toen was 45 procent voor dit plan.

Bron: ANP

Wat het kabinet verder wil doen tegen klimaatverandering staat in het Klimaatakkoord. Een groot deel van de ondervraagden (50 procent) is en blijft zorgen houden over de gevolgen voor hen. De andere helft (45 procent) maakt zich geen zorgen. Sinds januari dit jaar blijven die zorgen min of meer constant.

Israël voert de militaire strijd tegen Hamas op en wil delen van de Gazastrook bezetten, zegt premier Benjamin Netanyahu. Maar experts vragen zich af wat het plan is: "Gaza veroveren is niet zo moeilijk, het gebied daarna behouden is veel ingewikkelder."

Premier Netanyahu kondigde vandaag een intensieve militaire operatie aan met als doel om Hamas te verslaan. Volgens hem zal Israël Gaza niet binnenvallen om zich vervolgens weer terug te trekken: "De bedoeling is het tegenovergestelde daarvan."

'Dagen tot paar weken'

Het Israëlische leger heeft inmiddels tienduizenden reservisten opgeroepen voor het aanstaande offensief in Gaza. Een bezetting van de Gazastrook zou dan ook snel een feit kunnen zijn, denkt oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruijf. "Ik denk ook dat het Israël gaat lukken."

Hij verwacht dat Israël de Gazastrook 'binnen een paar dagen of een paar weken' kan veroveren. "Dan heb je heel Gaza wel onder controle. Het probleem is dan alleen: er wonen wel 2,2 miljoen mensen, hoe krijg je die onder controle?", zegt De Kruif. "Land bezetten is iets anders dan land ook daadwerkelijk bezet houden."

Situatie van voor 2005

Een nieuw militair offensief zou goed het einde kunnen betekenen van een Palestijns Gaza, denkt Midden-Oosten-deskundige Peter Malcontent: "Je mag concluderen uit de woorden van politici in het Israëlische veiligheidskabinet dat er een herbezetting komt."

Daarmee zouden we teruggaan naar de situatie van voor 2005, toen Israël tientallen jaren ook de hele Gazastrook in handen had, vertelt hij. "En dus zullen er straks ook nieuwe nederzettingen gebouwd gaan worden voor Israëlische Joden in Gaza."

'Terecht op een kluitje'

Netanyahu liet in zijn aankondiging van het nieuwe militaire offensief weten dat de inwoners van Gaza zullen worden 'verplaatst'. Voor hun eigen bescherming, voegde de Israëlische premier daaraan toe. Malcontent verwacht dat de Palestijnen zullen worden verdreven naar het zuiden. "Die komen daar dan terecht op een kluitje."

Een aantal ministers in het kabinet van Netanyahu zijn volgens de Midden-Oosten-expert extreem nationalistisch. "Die hebben deze plannen al veel langer", weet hij. "Eigenlijk kon je op je vingers natellen dat dit zou gaan gebeuren."

Al weken geen hulp

Het Israëlische leger heeft op dit moment al zo'n 70 procent van de Gazastrook onder controle. Volgens persbureau AP zou een totale verovering betekenen dat honderdduizenden Palestijnen hun verblijfplaats kwijtraken.

Daar komt bij dat de mensen in Gaza al weken zonder voedsel, schoon water, medicijnen en medische hulp zitten. Israël houdt de grenzen met Gaza sinds 2 maart dicht voor humanitaire hulp. Internationale hulporganisaties waarschuwden vorige week dat de laatste voorraden inmiddels zijn uitgedeeld.

'Moet proportioneel zijn'

De Kruif zet dan ook vraagtekens bij een nog verdere uitbreiding van het bezette gebied. "Ik heb beelden gezien van 7 oktober, die zijn vreselijk", zegt hij over de aanslag van Hamas op Israël. "Maar is dat nou een reden om 2,2 miljoen mensen op een heel klein stukje grond te gaan concentreren?"

De maatregelen die Israël neemt in reactie op de aanslag van 7 oktober 2023 moeten wel proportioneel zijn, zegt hij. "Dus die moeten in verhouding zijn met het gevaar dat er uitgaat van de extremisten van Hamas."

Ander soort oorlog

Een volledige bezetting van de Gazastrook leidt uiteindelijk tot een ander soort oorlog met Hamas, legt de oud-commandant uit. "Wij noemen dat een asymmetrische of een irreguliere oorlog." Dat betekent volgens hem dat er straks bijvoorbeeld meer aanslagen zullen worden gepleegd.

De bestrijding hiervan en het handhaven van de status quo is een kwestie van een lange adem die veel inspanning kost, benadrukt De Kruif. "En als er één ding is wat Israel niet heeft, dan zijn het de vele militairen die daarvoor nodig zijn."

Terughalen van gijzelaars

Los van de strijd met Hamas is bovendien de grote vraag of het andere doel van Netanyahu wel bereikt kan worden: het terughalen van de Israëlische gijzelaars in Gaza. "Bij een totale bezetting is de kans juist groter dat de gijzelaars dood gaan", zegt Malcontent. "Een intensivering van de strijd in Gaza heeft dus gevolgen."

Toch is de verwachting van beide deskundigen dat Israël doorzet. "Ze hebben ook het militaire vermogen", vertelt De Kruijf. "Hamas is relatief verzwakt. Maar vooral heeft Israël - waarschijnlijk - de steun van de president van de Verenigde Staten om dit te kunnen doen."

Internationale steun

Tegelijkertijd denkt de oud-commandant dat internationaal de steun voor Israël sterk zal afnemen bij een nieuw offensief in Gaza. "Israël zou zich dat meer moeten afvragen", zegt hij.

Wat is zo'n kortetermijnsucces om een bufferstrook te creëren je waard als je op lange termijn steun verliest in heel de wereld", legt De Kruif uit. "Terwijl je die steun hard nodig kan hebben. Want de echte vijand van Israël is Iran en die wordt gesteund door Rusland. Dus het conflict is nog lang niet ten einde."