'Ze isoleren zichzelf, zijn bang dat het binnenkomt': LTO ziet pluimveehouders lijden door vogelgriep

Vreemden weren van het boerenerf, meerdere keren per dag douchen en en een continu aanhoudende angst: wanneer ben ik aan de beurt? Boerenbelangenvereniging LTO ziet pluimveehouders worstelen met de vogelgriep.

We hebben te maken met de grootste en langste uitbraak van vogelgriep ooit. Voor het eerst raakte er een heel jaar lang pluimvee besmet, zelfs buiten het vogeltrekseizoen. En het einde lijkt nog niet in zicht: met een mogelijk nieuwe virusvariant is er een kans dat het alleen maar erger wordt.

'Heel triest gevoel'

Pluimveehouder Sijds Dijkstra uit Zeewolde had er een jaar geleden al mee te maken. In oktober 2021 brak de vogelgriep uit op zijn boerderij, hij was daarmee de eerste van de nieuwe golf. "We werden op maandagochtend gebeld door onze medewerker die zei dat er abnormaal veel uitval was onder de kippen. Het zal toch niet? dacht ik toen."

Maar het was wel zo, zijn 36.000 biologische leghennen werden vergast en dat kwam hard aan. Het was al zijn tweede ruiming, ook in 2013 brak er in zijn stal vogelgriep uit. "Je ziet een shovel met containers en de dieren worden gewoon in die containers gegooid. Dat beeld heb ik nog steeds in mijn hoofd. Het is een heel triest gevoel."

'Het kan niet eeuwig zo doorgaan'

Sinds oktober vorig jaar zijn er in Nederland zo'n 90 uitbraken geweest. Ongeveer 5 miljoen kippen werden geruimd. Daarvan zijn er 1 miljoen vogels geruimd om verdere verspreiding van het vogelgriep virus te voorkomen, bijvoorbeeld op locaties binnen 1 kilometer van een besmet bedrijf.

Zo werden ook de kippen uit een tweede stal van pluimveehouder Dijkstra preventief geruimd, terwijl die dieren niet ziek waren. "Dan klopt er iets niet en dat kan niet eeuwig zo doorgaan. We lopen vast."

Onzichtbare vijand

Pluimveehouders in Nederland leven al een jaar onder hoogspanning, ziet ook voorzitter van de vakgroep pluimvee Kees de Jong van de Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO). Hij spreekt erover met veel pluimveehouders.

"Het is continu vechten tegen een onzichtbare vijand. We weten nog niet precies hoe het in de stal binnenkomt. Is het door stof of door een poepje op het dak dat met regen naar binnen spettert? Het is voor de Nederlandse pluimveehouders een soort Russisch roulette: wanneer ben ik aan de beurt?"

'Ze isoleren zichzelf'

De heftige vogelgriepuitbraak leidt er volgens De Jong toe dat pluimveehouders zichzelf isoleren en alles doen om te voorkomen dat het virus bij ze naar binnenkomt.

"Pluimveehouders kwamen altijd in studieclubs bij elkaar, maar dat zie je niet meer, ze durven niet meer te komen. Ze hebben allemaal de angst: stel je nou eens voor dat ik iets mee krijg van een collega en dat mijn bedrijf wordt geruimd?"

'Net een intensive care-afdeling'

Nederlands pluimvee zit al een groot deel van jaar opgehokt en mag dus niet naar buiten. Boeren nemen verregaande maatregelen om het virus buiten de stal te houden. De hekken van boerderijen zitten op slot, schoenen worden elke keer bij in- en uitgaan ontsmet en ook het personeel moet elke keer als ze de dieren verzorgen douchen om de kans op besmetting zo klein mogelijk te houden.

"We zijn net een intensive care-afdeling. En tussen stal en stal zorg je dat er geen enkel contact kan zijn. Als boer controleer je elke dag een aantal keer je dieren en elke keer moet je al die maatregelen nemen", zegt De Jong.

Nieuwe kippen

Pluimveehouder Sijds Dijkstra kreeg in de zomer nieuwe kippen op zijn boerderij. Die zitten sindsdien 'veilig' opgehokt. Maar omdat hij biologisch pluimveehouder is, ziet hij zijn kippen het liefst jaarrond buiten lopen.

Helaas zullen deze kippen, met de wintergriepgolf voor de deur, het daglicht waarschijnlijk nooit zien. "De norm is 25 kippen per hectare. Het gaat om 4,5 hectare grond en daar doe ik nu verder niets mee."

Vaccin

Dijkstra en De Jong van LTO zijn het erover eens: er is alleen nog een toekomst voor de pluimveesector met een vaccin tegen vogelgriep. Alleen moeten er dan nog wel wat stappen worden gezet: "De landen waar wij veel aan leveren, Duitsland en Engeland, zijn kritisch op een vaccin."

"Dat was Nederland ook, maar we beseffen nu allemaal dat we stappen moeten zetten, want zo kan het niet meer", zegt De Jong. Ook Dijkstra vindt dat het tijd is voor actie: "We hebben gezien met corona hoe vlug ze een vaccin kunnen maken. Dus als men echt wil kun je binnen paar jaar zoiets krijgen."