Het vogelgriepvirus kent de grootste uitbraak ooit in Europa. Door een agressieve variant slaat het virus dit jaar veel heftiger toe. Pluimvee zit al maanden opgehokt. Maar een oplossing voor het steeds terugkerende probleem is er niet.

Ook op het bedrijf van pluimveehouder Erik Jochems gelden extra strenge maatregelen. Sinds de nieuwste uitbraak van vogelgriep in Nederland in oktober 2021 is hij extra waakzaam. "Ik hou het allemaal goed bij. Als er een nieuwsbericht komt lees ik het en denk: o jee alweer één erbij."

'Alles om dieren gezond te houden'

Het is heel vervelend en lastig als er zo'n virus rondwaart, zegt Jochems. "Waar kunnen we nog iets aanpassen om zeker te weten dat we onszelf recht in de spiegel kunnen blijven aankijken? Dat we er alles aan hebben gedaan, als het toch gebeurt."

Het bedrijf van Jochems is afgeschermd met lint om te voorkomen dat er zomaar mensen het op erf komen. "Een vrachtwagen die voer komt brengen moet aan allerlei hygiëneprotocollen voldoen. En douchen is bij ons al een jaar of 10 verplicht. We doen er alles aan om onze dieren gezond te houden."

Pluimveedierenarts Maarten van den Berg doucht soms wel tien keer per dag
Bron: EenVandaag
Pluimveedierenarts Maarten van den Berg doucht soms wel tien keer per dag

Tien keer per dag douchen

Een van de weinige mensen die sinds de ophokplicht nog wel het terrein op mogen is pluimveedierenarts Maarten van den Berg. "We zijn bezorgd en waakzaam. Elke week dat het rustig blijft bij mijn klanten ben ik opgelucht."

Aan de poort wisselt Van den Berg zijn schoenen en voor hij naar de dieren gaat doucht hij zich en trekt speciale kleding aan. "Als ik aankom douche ik 'in' en als ik weer wegga douche ik 'uit', zodat ik niks meeneem naar een ander bedrijf. Ik douche soms wel tien keer per dag op een ronde langs al mijn klanten. Ik kom in elk geval goed schoon thuis, geen klagen op dat front."

Grote impact

Die waakzaamheid ziet Kees de Jong bij alle 2.200 pluimveebedrijven in Nederland. Hij is voorzitter van de vakgroep pluimvee van LTO. "Vogelgriep kan zomaar op je bedrijf komen zonder dat je weet hoe", zegt hij.

"Pluimveehouders zitten in quarantaine sinds oktober. Dat heeft een grote impact. Je hebt geen contact meer met collega's, open dagen gaan niet door en mensen die normaal op je bedrijf komen zijn niet meer welkom. En de mensen die wel op het bedrijf mogen komen, moeten aan strenge hygiënemaatregelen voldoen."

Bekijk ook

Vaccin

De Jong constateert dat het vogelgriepvirus agressiever is geworden. "We hebben jarenlang geen vleeskuikens gehad die vogelgriep konden krijgen en nu wel. We ervaren met corona dat de ene variant besmettelijker is dan de andere, mogelijk is dat met het vogelgriepvirus ook zo."

Daarom pleit De Jong voor vaccinatie. "Zodat we de vogelgriep echt te lijf kunnen gaan en niet meer preventief hoeven te ruimen. Want dat wil je als pluimveehouder niet. Je wil je dieren verzorgen, niet ruimen." Maar volgens het huidige beleid mag er niet gevaccineerd worden. "Er zijn landen die geen dierproducten willen kopen na vaccinatie. Het is zaak om die zorgen weg te nemen."

info

Ruimingen sinds eind oktober 2021

  • Op 26 oktober werd het eerste pluimveebedrijf in Nederland getroffen, in Zeewolde. 36.000 legkippen werden geruimd. In Barneveld en Otterlo werden 13.600 kippen preventief geruimd.
  • Op 31 oktober volgde een grote uitbraak in Grootschermer, in november gevolgd door kleinere en grotere uitbraken. Verspreid door Nederland werden dieren geruimd, namelijk in: Assendelft (190), Parrega (200), Zeewolde (31.000), Lutjegast (48.000), Tzum (122.500) en Vinkeveen (10.000).
  • Daarna was het even rustig maar op 17 december werd een pluimveebedrijf in Den Ham getroffen, 3 dagen later een bedrijf in Ysselsteyn en deze week werd ook in Blija en Bentelo vogelgriep ontdekt. 222.000 vleeskuikens zijn inmiddels geruimd in Blija en 180.000 in Bentelo.

Sinds 26 oktober geldt in Nederland een ophokplicht. Al het pluimvee moet binnenblijven om besmetting te voorkomen.

'Dreiging blijft'

Ook pluimveehouder Jochems zou graag zijn dieren laten vaccineren. "Ik sta daar wel open voor, zolang het goed is voor mens en dier. We moeten wel onze producten kunnen blijven afzetten en dieren moeten gezond kunnen blijven. Dat moet op Europees niveau geregeld worden."

Pluimveedierenarts Van den Berg denkt niet we er met alleen een vaccin zijn. "Ook hygiëne blijft heel belangrijk. We weten dat het virus in de omgeving zit, bij de wilde vogels. Dit zal de komende jaren niet veranderen. Misschien niet zo heftig als dit jaar, maar de dreiging blijft."

'Goede tussenoplossing'

Vaccinatie is een goede tussenoplossing, vindt viroloog Thijs Kuiken van ErasmusMC. "Zorgen over de veiligheid van producten van gevaccineerd pluimvee zijn ongegrond. We vaccineren kippen al tegen andere virusziektes. Dat is totaal geen probleem voor de volksgezondheid."

Thijs Kuiken
Bron: EenVandaag
Viroloog Thijs Kuiken: "Alleen vaccineren op de lange termijn niet genoeg"

Zoönose

Maar op de lange termijn moet er meer gebeuren, vindt Kuiken. "De veestapel moet kleiner. De vogelgriep is net als q-koorts en corona een zoönose, een infectieziekte die van dier op mens kan overgaan en toeslaat in gebieden waar ze dicht bij elkaar leven."

Een belangrijke oorzaak van de opkomst van zoönosen is de toegenomen handel in wilde dieren en de toename van de veehouderij, legt Kuiken uit. "Bossen in Zuid-Amerika worden op grote schaal gekapt om voer te verbouwen voor onze veestapels. De dieren uit het bos raken vervolgens hun leefgebied kwijt en trekken naar het leefgebied van mensen. Zo wordt de kans op zoönosen groter. Het gevaar van onze maatschappij is dat we alle problemen steeds apart proberen op te lossen, terwijl ze met elkaar verbonden zijn."

Bekijk ook

Met minder toch meer

Voor Nederland ziet Kuiken een belangrijke rol weggelegd bij het hervormen van de pluimveesector in Europa. "De pluimveedichtheid is hier het hoogst van Europa, zes keer meer dan het Europese gemiddelde."

"We hebben veel kennis, dus laten we die gebruiken om de huidige problemen op een wijze manier op te lossen. Er zou dan wel een ander verdienmodel moeten komen voor de pluimveehouders, waardoor ze met minder pluimvee toch een goede boterham kunnen verdienen."

Bekijk de tv-reportage.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.