Boeren mogen pluimvee binnenkort vaccineren tegen vogelgriep, maar dat is 'onuitvoerbaar'

De Europese Commissie staat vanaf 12 maart onder voorwaarden toe dat pluimvee gevaccineerd wordt tegen vogelgriep. Maar dat betekent niet dat boeren vanaf die dag hun kippen ook op grote schaal kunnen inenten: "We komen mankracht tekort."

Vanwege de wereldwijde vogelgriepuitbraak zijn het afgelopen jaar in 26 landen meer dan 46 miljoen dieren (preventief) gedood. Dat vaccinatie nu wordt toegestaan wordt daarom gezien als een belangrijke mijlpaal, al moet er nog wel een geschikte inenting gevonden worden. En daarna staan we bovendien voor de volgende uitdaging: onder welke regels wordt de prik toegestaan?

Testen met vaccins

Een geregistreerd vaccin dat in Nederland gebruikt mag worden, is er namelijk nog niet. In Wageningen lopen verschillende proeven, waarvan de resultaten volgende maand verwacht worden. Hoogleraar pluimvee-gezondheidszorg Sjaak de Wit heeft er vertrouwen in dat minstens een van de vaccins kan worden gebruikt: "We hebben nu echt modernere vaccins dan bij de grote uitbraak in 2003."

De datum van 12 maart komt volgens hem wel te vroeg. Maar dat er snel vaccins komen die pluimvee beschermen, daar twijfelt hij niet aan. "We hebben bij covid ook gezien dat een proces wat meestal jaren duurt, een stuk sneller kan als de druk hoog is."

Niet genoeg dierenartsen

Het vinden van een effectief vaccin is alleen niet de belangrijkste horde, zegt De Wit. Dat zijn namelijk de regels als de intentingen er eenmaal zijn. "In het besluit van de Europese Commissie zijn regels opgenomen die een strenge controle vereisen. Na vaccinatie moeten iedere week monsters worden genomen en elke 4 weken moet er een dierenarts op bezoek komen."

En daar zit het probleem, want er zijn niet genoeg dierenartsen om dat te doen. "In Frankrijk hebben ze berekend wat dit in de praktijk zou betekenen", vertelt de hoogleraar. "Daar zouden dierenartsen in 1 jaar meer dan 160.000 bezoeken moeten afleggen." In Nederland hebben we minder pluimvee dan in Frankrijk, "maar ook hier is het compleet onuitvoerbaar".

'Controles schieten doel voorbij'

Het moet én kan daarom anders, zegt De Wit. "Natuurlijk moeten er grondige controles zijn, maar ze hoeven niet zo streng en arbeidsintensief." Hij stelt dat de Europese Commissie met haar vaccinatieplannen nog geen vertaalslag naar de praktijk heeft gemaakt.

Terwijl zo'n vertaalslag wel hard nodig is, benadrukt de hoogleraar. "Vaccinatie is de oplossing tegen vogelgriep. We kunnen niet zonder. Maar met dit plan, met deze controles, creëren we een extra probleem. Het schiet zijn doel voorbij."