Wiebes riskeert juridische strijd met bedrijven over gas

Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat (EZK) riskeert een juridische strijd met bedrijven over het versneld afschakelen van Gronings gas. Als de bewindsman niet bereid is te praten over compensatie gaan bedrijven zich ingraven, waardoor er mogelijk vertraging ontstaat bij het terugbrengen van de gaswinning. Daarvoor waarschuwt directeur Hans Grünfeld van de brancheorganisatie van grootverbruikers VEMW in EenVandaag.

De energie-intensieve bedrijven, verenigd in de VEMW, verbazen zich over de aanpak van Wiebes. “De paniek is duidelijk toegeslagen in Den Haag”, aldus directeur Grünfeld. Hij beklaagde zich vorige week al over het “intimiderende” karakter van een brief die de minister aan de 200 grootverbruikers stuurde. In die brief schrijft Wiebes dat afschakelen van Gronings gas “onontkoombaar” is. Ook de manier waarop de eerste gesprekken tussen het ministerie en de grootverbruikers zijn gevoerd is de bedrijven in het verkeerde keelgat geschoten. 

Grünfeld: “De gesprekken waren eenrichtingsverkeer en buitengewoon kort. Het was eigenlijk geen gesprek maar vooral een mededeling.” Bedrijven is opgedragen binnen drie weken met een plan te komen. Grünfeld noemt die aanpak onverstandig: “Bedrijven begrijpen de noodzaak om snel minder gas uit Groningen te gebruiken en ze willen naar vermogen een bijdrage leveren, maar dan ook praten over de kosten en de verdeling daarvan.” 

Omschakelfonds

Volgens Grünfeld lopen de kosten van het afschakelen van de grootverbruikers in de honderden miljoenen. In een formatiestuk uit mei, waarop EenVandaag eerder deze week de hand wist te leggen, schreef het ministerie nog dat de bedrijven zelf de kosten voor hun rekening zullen moeten nemen, omdat een overheidsbijdrage als staatssteun zal worden gezien. Ook in de eerste gesprekken heeft de minister volgens Grünfeld de “indruk gevestigd dat het een probleem is dat bedrijven zelf moeten oplossen”. 

Grootverbruikers zullen daar geen genoegen mee nemen en willen dat de netbeheerders en de overheid “de hele rekening” betalen. Grünfeld pleit voor een ‘omschakelfonds’: “We moeten niet de fout herhalen die bij de Groningers is begaan. De bedrijven die moeten omschakelen moeten ruimhartig geholpen worden.” Mocht Wiebes niet over de brug komen dan kan dat het tempo waarin bedrijven gaan afschakelen ook verlagen, stelt Grünfeld. “Hij loopt dan het risico dat bedrijven zich gaan ingraven en er een juridische strijd ontstaat over rechten en plichten van bedrijven. Daar zitten bedrijven niet op te wachten en de Groningers al helemaal niet.” 

Het ministerie van EZK laat in een reactie tegenover EenVandaag weten dat de gesprekken “in een constructieve sfeer” plaatsvinden en dat “er inderdaad haast geboden is.” Minister Wiebes zal eind maart de Tweede Kamer informeren wat de gesprekken met de bedrijven hebben opgeleverd.