Hilde Stroot woont al 20 jaar in de uiterwaarden bij Arnhem en verzette zich hevig tegen de komst van een nieuwe wijk in haar buurt. Uiteindelijk verloor ze de juridische strijd en waarschuwt nu: "Het is niet slim dat hier meer mensen komen wonen."

Al decennia wordt erover gepraat: moet er wel of niet gebouwd worden in de uiterwaarden bij Arnhem? Na twee grote overstromingen begin jaren 90 bemoeide zelfs toenmalig kroonprins Willem-Alexander zich met de kwestie. "Bouwen in de uiterwaarden kan eigenlijk niet meer", zei hij toen. "Rivieren in Nederland hebben ruimte nodig."

Nieuwbouw in uiterwaarden

Nu, zo'n 30 jaar later, gaat het toch gebeuren. In maart vorig jaar kreeg de gemeente Arnhem namelijk groen licht van de Raad van State voor de bouw van een nieuwe woonwijk in de uiterwaarden van de Nederrijn. Er mogen maximaal 430 woningen gebouwd worden.

Het is een opvallende uitspraak van de hoogste bestuursrechter van het land, omdat het juist het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat was die had afgeraden om in dit kwetsbare gebied te bouwen. De gemeente gaat met het bouwbesluit dus rechtstreeks in tegen het Rijk.

Zorgen om overstromingen

Omwonende Hilde Stroot kan er met haar verstand niet bij. Zelf woont ze al 20 jaar in het gebied en verzette zich jarenlang met hand en tand tegen de komst van de nieuwe wijk in de uiterwaarden. Naar eigen zeggen omdat ze zich zorgen maakt om het overstromingsgevaar.

"Ik snap dat er een grote woningnood is in Nederland en dat daar echt iets aan moet gebeuren", vertelt ze. "Maar ik denk niet dat je moet gaan bouwen op een plek waarover het Rijk juist heeft geadviseerd dat je er niet zou moeten bouwen vanwege het risico op overstromingen."

'Ik heb risico bewust genomen'

Maar vindt Hilde het niet hypocriet dat zij zelf wél in het gebied mag wonen, maar anderen niet? "Ik ben hier toen gaan wonen in de wetenschap dat de uiterwaarden uiteindelijk bestemd zijn voor het opvangen van water", zegt de bewoner daarover.

"Ik heb me ook altijd gerealiseerd dat er een moment zou kunnen komen waarop ik weg zou moeten. Dat risico heb ik bewust genomen", vervolgt ze. "Dat is anders voor nieuwe bewoners. Ik denk dat het, gezien alle risico's, niet slim is als zij hier komen wonen."

'Je kunt hier veilig bouwen'

Hoogleraar waterbouw aan de TU Delft Bas Jonkman staat er iets genuanceerder in. Hij zegt dat het op zich niet onverantwoord is om te bouwen rond de Nederrijn. "Je kunt die woningen in de uiterwaarden veilig bouwen door ze hoog aan te leggen, dan maak je ze meer bestendig tegen overstromingen. En dan zit je daar relatief veilig."

Hij voegt daar wel een kritische kanttekening aan toe: de rivier zal in de toekomst hoogstwaarschijnlijk wel meer ruimte opeisen. "We verwachten dat er meer water naar onze rivieren zal komen en dan is het noodzakelijk dat ook rivieren zoals de Nederrijn rondom Arnhem breder gemaakt moeten worden."

Ruimte nodig om te verbreden

Als dat moet gebeuren kunnen al die nieuwe woningen in de uiterwaarden in de weg komen te staan, waardoor het lastiger wordt om rivieren te verbreden. "Dus ik snap wel dat het Rijk hier terughoudend over is", zegt Jonkman.

Maar volgens hem moeten we niet alleen bezig zijn met het verbreden van rivieren en het versterken van dijken. We moeten ook rekening houden met het scenario waarbij een rivier daadwerkelijk overstroomt: "In 2021 werden we in Limburg compleet verrast, we moeten daar belangrijke lessen uit trekken."

Bewoners beter waarschuwen?

Jonkman doelt op de overstromingen in Valkenburg, waarbij honderden huizen beschadigd raakten: "We moeten vooral mensen beter en sneller mensen waarschuwen die in gebieden wonen waar het risico groot is dat ze onder water komen te staan", vervolgt hij. "Eigenlijk zou iedereen die daar woont een papiertje op zijn keukenkastje moeten hebben waar duidelijk op staat wat men moet doen als het water komt."

Hilde maakt zich geen illusies op dat punt: ze weet dat het op een gegeven moment totaal foute boel kan zijn. Als ze een rondleiding geeft in haar achtertuin, wijst de bewoner aan wat er gebeurt als het water stijgt. "Kijk maar om je heen. Als het hoog water wordt, is dit het allereerste wat zal overstromen. We moeten daar dus echt iets tegen ondernemen."

De teelt van lelies op landbouwgrond in het Gelderse Lochem veroorzaakt grote onrust. Bewoners zijn bang dat de bestrijdingsmiddelen die daarbij gebruikt worden, schadelijk zijn voor hun gezondheid. Omwonenden hopen dat de teelt verboden wordt.

Bij demonstraties door heel het land protesteren vandaag duizenden Amerikanen tegen het beleid van Donald Trump en voor het behoud van de democratie. Ook op andere gebieden lijkt het vertrouwen in de president minder te worden.