Waarom blijven zoveel Britten de Brexit steunen?

“De Brexit kent alleen verliezers”, zei EU-onderhandelaar Michel Barnier onlangs nog. In het slechtste geval blijven vliegtuigen na de Brexit aan de grond. In het beste geval is er enkel een paar procent economische schade. Toch blijft een groot deel van de Britten de Brexit steunen. Waarom?

“Als je een beetje onder de oppervlakte kijkt in Groot-Brittannië, dan zie je de verlatenheid zoals hier in Knottingley. Er zijn heel veel gemeenschappen zoals deze.” De Paul Green leid ons rond in zijn Knottingley, een oud mijnwerkersstadje ten oosten van Leeds.

De 55-jarige voormalige spoorwerker heeft in de afgelopen decennia het leven uit zijn stad zien wegtrekken. “Toen ik nog kind was, was hier genoeg te doen. Nu is er niets meer. Het zwembad is gesloten, het sportcentrum is gesloten. Voor een bank moeten we naar een stad verderop.”

40% vindt Brexit nog steeds een goed idee

Het zijn dit soort plekken waar de steun voor de Brexit in het referendum in 2016 groot was. Anderhalf jaar later ligt er nog geen deal met de EU, en blijken de rooskleurige vooruitzichten van de ‘Vote Leave campagne’ voor een groot deel luchtkastelen te zijn geweest. Daarnaast is vijf maanden voor de scheiding een ‘no deal scenario’, waarbij de Britten zonder overeenkomst met de EU breken, niet uitgesloten. Terwijl dat scenario grote gevolgen kan hebben vindt nog steeds ruim 40% van de Britten de Brexit een goed idee.

“De Britten zeggen: laat die pestkoppen uit Brussel hun gang maar gaan”, zegt Charles Grant van de denktank Centre for European Reform. “Wij zullen op eigen benen staan zoals we dat in 1940 deden. En we zullen het prima redden zonder de EU. Als we 10% armer worden door een no deal Brexit, dan zij het maar zo.” De Britten hebben daar een gezegde voor: “Je moet de Dunkirk-spirit kennen om dat te kunnen begrijpen”.

Ook Paul Green uit Knottingley wordt niet zenuwachtig van de slechte vooruitzichten rond de Brexit. “We zijn nu al aan het overleven. Verzorgingstehuizen, ziekenhuizen zijn in crisis. We zitten toch al in de problemen, dus ik zie niet hoe de Brexit ons nog meer schade kan toebrengen.”

Hij heeft absoluut geen spijt van zijn stem voor het vertrek uit de EU: “Ik geloof nog steeds dat wanneer we er uit zijn, we zelf goede handelsdeals met China, de VS en het Midden-Oosten kunnen treffen.”

Douane-unie

Juist dat Britse voornemen staat onder druk op het punt waar de onderhandelingen zich nu in bevinden. De laatste dagen kwamen er vanuit Brussel positieve geluiden. Woensdag 17 oktober kan er in principe een deal op tafel liggen. Dat zou een doorbraak betekenen in de al anderhalf jaar slepende onderhandelingen.

Maar volgens de Brusselse onderhandelaar, Michel Barnier, wordt in die deal afgesproken dat Groot-Brittannië onderdeel blijft van de Europese douane-unie. En zo lang dat het geval is, kan het Verenigd Koninkrijk niet op eigen houtje handelsdeals gaan sluiten met andere landen. Dit zal erg slecht vallen bij de voorstanders van een harde Brexit.

En omdat het sterk de vraag is of premier Theresa May dit verkocht krijgt in haar eigen parlement, is een no deal scenario nog steeds niet uitgesloten. “Niemand weet of een deal door het parlement zal komen. Ik praat zowel met mensen in de Conservatieve, als de Labour partij, ze hebben geen idee of het er door komt.”

Harry Cole is politiek verslaggever voor de Britse krant The Sun. Een krant die uitgesproken pro-Brexit is. “Britse stemmers zijn juist vooruitstrevend en kijken meer naar het globale plaatje dan vast te houden aan onze buurman. Daarom is het zo belangrijk in de onderhandelingen dat Groot-Brittannië deals kan sluiten met andere landen.” 

Nog nooit zo verdeeld geweest

Volgens Grant van denktank CER is het Verenigd Koninkrijk nog nooit zo verdeeld geweest als nu. “Ik denk dat mensen buiten het VK de verkeerde veronderstelling hebben dat Brexit hetzelfde is als de opkomst van Marine Le Pen en Geert Wilders. De helft van de Britten heeft voor de Brexit gestemd. Dat zijn heel veel gemiddelde, goed opgeleide mensen. Ik denk dat ze het bij het verkeerde eind hebben, maar het zijn echt niet allemaal extreemrechtse figuren.”

Op dit moment wordt er aan één stuk door onderhandeld in Brussel om woensdagavond een overeenkomst aan alle EU-leiders voor te kunnen leggen. Als de 27 leiders ermee instemmen, komt er halverwege november een nieuwe top waar Theresa May ook bij zal zijn. Als dan alle details zijn uitgewerkt moeten het Britse en het Europees parlement er nog over stemmen. Op 29 maart 2019 verlaten de Britten dan uiteindelijk de Europese Unie.