Sommige Britten zijn niet gerust op een Brexit-deal, ondanks dat die deal volgens de EU volgende week op tafel kan liggen.Van het inslaan van medicijnen tot het aanleggen van een voedselvoorraad, de Britten laten het liever niet van hun overheid afhangen. Maar ook de Britse regering zegt zich op een ‘no-deal scenario’ voor te bereiden. Er is zelfs een minister voor voedselvoorraden aangesteld.

“Ik dacht dat het belachelijk zou zijn om in te slaan, maar toen gaf de overheid de Nationale Gezondheidsdienst de opdracht om een medicijnenvoorraad aan te leggen. En toen dacht ik: ik zou wel gek zijn om niet zelf een voorraad aan te leggen.”

Tabitha McIntosh blijft er nuchter onder. maar haar leven is afhankelijk van de insulinespuiten die ze dagelijks zet. Sinds ze zwanger was van haar zoon heeft ze suikerziekte, en zonder haar medicijnen denkt ze ongeveer twee weken te leven te hebben. Ze is bezorgd dat na 29 maart 2019, als de Britten de EU daadwerkelijk verlaten, een chaotische situatie zal ontstaan waarin de toevoer van haar medicijnen niet gegarandeerd is.

 “Ik leg een voorraad aan voor zes maanden. Er zullen uiteindelijk wel handelsverdragen in werking treden waarin alles geregeld wordt. Maar ik wil me voor een behoorlijke periode geen zorgen hoeven maken,” zegt Tabitha.

'Ik ben graag voorbereid'

Ook Victoria Whitford uit Londen is niet gerust op de situatie in Engeland eind maart. “Er zijn grote supermarkten die zeggen dat als er geen deal komt tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk ze niet in staat zijn om de levering van vers voedsel te garanderen. Ik denk niet dat het irrationeel is om voedsel in te slaan.” Met haar man maakt ze plannen om voor de kerst een nieuwe vriezer in haar tuinhuisje te vullen met ingevroren groenten.

De onderhandelingen tussen de EU en het VK zijn nog in volle gang, maar wat de uitkomst ook wordt, Victoria heeft er geen goed gevoel over. “Ik maak me zorgen dat er geen deal zal komen. Maar zelfs als er een deal komt, dan zal er een periode van onzekerheid zijn. Ik wil het graag rond kerst geregeld hebben, want ik wil niet wachten op het moment dat iedereen in paniek in gaat inkopen. Ik weet niet zeker of dat gaat gebeuren, maar ik ben graag voorbereid.”

Niet dat alle Britten nu massaal inslaan, maar op populaire fora als Mumsnet en Money Saving Expert wordt wel druk gediscussieerd over wat er te eten is in een Groot-Brittannië na de Brexit en hoe je het huis warm houdt als de energielevering stokt.

Zijn het allemaal angstscenario’s? Nee, vindt Ian Wright, directeur van de Food and Drink Federation en daarmee vertegenwoordiger van de voedselindustrie. “Het is realistisch dat er in ieder geval voor een periode verstoring op gaat treden in de voedseltoevoer naar het Verenigd Koninkrijk. De Britse overheid zegt het ook in een technische briefing.”

Minister voor voedselvoorraden

Michel Barnier, Brexit-onderhandelaar namens de EU, meldde gisteren optimistisch dat er volgende week woensdag een deal op tafel kan liggen. Barnier stelt voor een handelsovereenkomst met het VK te treffen zoals de EU ook met Canada heeft. Daarnaast zou Theresa May een belangrijke ‘rode lijn’ op moeten geven: het VK blijft in de douane-unie, en dat betekent dat de Britten geen eigen handelsdeals met China en de Verenigde Staten kan sluiten.

Of de Britse onderhandelaars daarmee akkoord gaan is nog allesbehalve zeker. En dan moeten het Britse én het Europees parlement er nog over stemmen. Een scheiding zonder overeenkomst is daarmee nog niet uitgesloten.

Dat wordt in EU-kringen ook wel het ‘cliff-edge scenario’ genoemd: de Britten verlaten op 29 maart de Unie en wat er dan gebeurt is onzeker. De handelsrelatie zal dan terugvallen op regels van de Wereldhandelsorganisatie (WHO). Dat betekent onder anderen hogere invoertarieven en een langere procedure om goederen de grens over te krijgen. Wat betreft Ian Wright is dat niet uit te sluiten: “Elke dag waarop geen deal gesloten wordt, worden de kansen voor een Brexit zonder deal hoger.”

De Britse overheid bereidt zich ook voor op het slechtste scenario. De afgelopen weken publiceert het Brexit-ministerie documenten waarin het burgers en bedrijven aangeeft hoe ze zich kunnen vorbereiden op de Brexit. Eind september werd David Rutley aangesteld als minister voor voedselvoorraden. Een ministerspost die sinds de jaren ’50 niet meer is vervuld.

Uien en tomaten uit Nederland

Het Verenigd Koninkrijk importeert 30% van het voedsel uit de EU. Wat betreft groenten gaat het om 85%. Ian Wright kan zo aanwijzen waar problemen kunnen ontstaan. Nederland exporteert bijvoorbeeld veel uien en tomaten naar Engeland. “Het zou 2 tot 3 jaar duren voor we die hoeveelheden zelf kunnen oogsten,” aldus Wright van de federatie van voedingsbedrijven. “Dat betekent tot die tijd: tekorten aan bepaalde producten, stijgende prijzen en minder keuze in de schappen.”

Volgens Wright is hamsteren een oude Britse traditie. “Mijn moeder was 95 toen ze drie jaar geleden overleed. Ze gebruikte nooit suiker, maar toen ze overleed en we haar kast openden vonden we 14 zakken suiker.” Zelf is hij nog niet aan het inslaan. “Uiteindelijk denk ik dat het wel goed komt, maar dat advies geef ik niet aan anderen. Mensen moeten goed opletten wat er gebeurt. Rond kerst moeten we maar eens opnieuw overwegen of het nodig is om wat goederen in te slaan.”

Het Amerikaanse bedrijf Uber wil vanaf 2026 zelfrijdende taxi's aanbieden in Europa. Het bedrijf werkt nu samen met de Chinese ontwikkelaar Momenta om dit voor elkaar te krijgen. Maar is Nederland daar klaar voor? "Infrastructuur is goed geregeld."

Ruim 180 Surinamers hebben een verblijfsvergunning gekregen die ze na de onafhankelijkheid in 1975 zijn kwijtgeraakt. Maar door strenge eisen zijn er ook afwijzingen. Dat moet anders, vindt gemeente Amsterdam. "Het leidt tot schrijnende situaties."

Naast de verblijfsvergunningen die zijn afgegeven, zijn er nog ongeveer 25 in behandeling. Een van de mensen die nu al succesvol gebruik heeft kunnen maken van de regeling is Jayant Ganesh uit Den Haag. Hij woonde bijna 25 jaar zonder papieren in Nederland, maar krijgt nu een verblijfsvergunning.

'Ik kon die beslissing niet zelf nemen'

"Ik ben er heel erg blij mee, het neemt alle angst en stress weg. Ik hoef niet meer op de straat te lopen en bang te zijn dat ik word opgepakt en uitgezet", vertelt hij. "Het is een opluchting en het geeft ons ook de erkenning die wij verdienen, gezien het feit dat wij ons Nederlandschap nooit hebben afgestaan."

Ganesh was nog een kind toen Suriname onafhankelijk werd. "Ik kon dus niet de beslissing nemen of ik Nederlander wilde blijven of Surinamers wilde worden."

25 jaar ongedocumenteerd

In 2000 komt hij op zijn 29ste naar Nederland, maar papieren krijgt hij niet. "Gelukkig had ik hier een netwerk van familie en vrienden die mij opvingen. Ik heb meerdere keren bij de IND aangeklopt de afgelopen 25 jaar, maar steeds zonder succes."

Nu Ganesh wel een verblijfsvergunning heeft, voelt hij zich weer een vrij mens: "Ik kan nu legaal werk zoeken, ik kan in aanmerking komen voor een huurwoning en het belangrijkste, ik kan nu gewoon over straat lopen zonder dat ik bang ben dat er iets gebeurt."

Eenmalige speciale regeling

Om Surinamers als Ganesh tegemoet te komen, kwam voormalig staatssecretaris Van der Burg afgelopen jaar met een eenmalige, speciale regeling, waar Surinaamse oud-Nederlanders tussen 1 januari en 1 juli van dit jaar gebruik van kunnen maken.

Iedereen die geboren is voor 25 november 1975, de dag dat Suriname onafhankelijk werd, en die kan aantonen dat hij of zij langer dan 10 jaar in Nederland woont, komt in aanmerking voor een verblijfsvergunning.

500 zaken afgewezen

Maar die laatste eis, 10 jaar onafgebroken in Nederland wonen, zorgt er nu voor dat ruim 500 zaken van Surinaamse oud-Nederlanders zijn afgewezen. Zij konden niet bewijzen dat ze meer dan 10 jaar in Nederland woonden.

"Veel mensen vallen hierdoor buiten de boot", merkt wethouder van Amsterdam Rutger Groot Wassink. Zijn gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling.

'Historisch onrecht'

Om deze groep mensen toch te helpen, pleit hij voor het verkorten van de eis, van 10 naar 5 jaar: "Zodat meer mensen gebruik kunnen maken van deze regeling."

"We hebben het hier over Nederlanders die ten onrechte niet de Nederlandse status hebben gekregen", gaat de wethouder verder. "Ik vind dat historisch onrecht en dat kunnen we nu rechtzetten."

Schrijnende situaties

Hij voorziet grote problemen voor deze groep als ze ongedocumenteerd blijven. "Het is voor die mensen buitengewoon vervelend en het leidt ook tot schrijnende situaties."

"Ze moeten dan illegaal wonen, illegaal werken en ze hebben geen toegang tot zorg. Het is een buitengewoon ingewikkeld bestaan voor deze mensen", aldus Groot Wassink.