radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Van gratis vergunningen tot voorbeelden uit het buitenland: verkeersexpert beantwoordt jullie vragen over betaald parkeren

Van gratis vergunningen tot voorbeelden uit het buitenland: verkeersexpert beantwoordt jullie vragen over betaald parkeren
Bron: ANP

Veel gemeenten breiden de komende tijd het betaald parkeren uit. Dat is geen populaire maatregel, merkten wij in de chat. Maar naast boosheid, riep het ook veel vragen op. In dit artikel beantwoorden we de meest gestelde vragen.

Hoogleraar transportbeleid Bert van Wee aan de TU Delft geeft antwoord op een aantal van jullie vragen uit de chat.

1. Waarom betaal ik wegenbelasting als ik dan ook moet betalen voor parkeren?

Veel mensen denken dat je dubbel betaalt, maar dat klopt volgens Van Wee niet. Wegenbelasting en parkeerkosten zijn volgens de hoogleraar bedoeld voor verschillende dingen. "Wegenbelasting is een vaste jaarlijkse bijdrage. Als je die hebt betaald, kost extra autorijden niets."

Wegenbelasting is bedoeld om een deel van de kosten van autogebruik te dekken, zoals het aanleggen van wegen. Maar het dekt niet alles, zoals schade door ongelukken, geluidsoverlast, luchtvervuiling en CO2-uitstoot. Het Mobiliteitsbeeld 2023 van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM) geeft inzicht in de maatschappelijke kosten van autogebruik, zoals deze extra kosten. Of deze kosten volledig worden gecompenseerd door belastingen, blijft nog onduidelijk, omdat het rapport zich niet richt op een directe vergelijking van kosten en opbrengsten.

"Veel mensen denken dat de auto een melkkoe is en dat parkeerbelasting daar nog bovenop komt", zegt Van Wee. "Maar dat is dus niet juist." Hij legt uit dat parkeren wel extra kosten brengt voor de gemeente, zoals het inrichten van parkeerplekken en het reserveren van ruimte op straat voor bewoners. "Parkeerbelasting zorgt er juist voor dat de openbare ruimte goed wordt beheerd en dat er voldoende plekken beschikbaar zijn voor iedereen."

Bekijk ook

2. Waarom breiden gemeenten betaald parkeren steeds verder uit?

Steeds meer mensen willen parkeren, maar er is volgens Van Wee simpelweg niet genoeg plek. "Betaald parkeren begon in de grote steden en later ook in middelgrote steden", vertelt de hoogleraar. "Het doel is om de parkeerdruk te verlagen, doordat mensen vaker de fiets of het openbaar vervoer nemen."

Tegenwoordig breiden gemeenten betaald parkeren uit naar kleinere wijken. "Dit gebeurt om toekomstige parkeerproblemen te voorkomen, bijvoorbeeld omdat steeds meer mensen meerdere auto's hebben." Betaald parkeren zorgt er volgens hem voor dat de beschikbare parkeerplaatsen eerlijker verdeeld worden. "Mensen die echt moeten parkeren of bereid zijn te betalen, kunnen dan gemakkelijker een plek vinden."

Andere gemeenten voeren betaald parkeren in omdat het eerlijker lijkt tegenover mensen die geen auto hebben. "Nu betalen ook mensen zonder auto mee voor de parkeerplekken", zegt Van Wee. "Wie parkeert, betaalt. En wie niet parkeert, hoeft er niet voor te betalen."

Bekijk ook

3. Waarom verschilt het parkeerbeleid zo per gemeente?

Niet elke gemeente heeft hetzelfde probleem met parkeerdruk. "In sommige gemeenten zijn er veel te veel auto's voor te weinig plekken, terwijl dat ergens anders geen issue is", legt Van Wee uit. Ook de politieke keuzes van de gemeenteraad spelen een rol. "Gemeenten met een meer rechtse raad voeren betaald parkeren vaak minder snel in dan gemeenten met een meer linkse raad."

Daarnaast kan de financiële situatie van een gemeente meespelen. "Gemeenten die krapper bij kas zitten, kiezen er misschien eerder voor om betaald parkeren in te voeren."

4. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat er naast het verhogen van de parkeerkosten minder auto's in steden komen?

"Je kunt bijvoorbeeld de motorrijtuigenbelasting verhogen, de belasting op nieuwe auto's duurder maken, of zorgen voor betere ruimtelijke planning", somt de transportexpert op. "Dit werkt natuurlijk beter in middelgrote en grote steden dan in kleine dorpen op het platteland."

"In steden als Amsterdam en Utrecht ligt het autobezit lager dan het landelijke gemiddelde", vertelt hij. "Dat komt deels omdat mensen veel plekken kunnen bereiken met de fiets of het openbaar vervoer. Hoe makkelijker dat wordt, hoe minder mensen een auto nodig hebben."

Daarnaast kunnen gemeenten volgens hem parkeerregels aanpassen, zoals het beperken van parkeervergunningen per huishouden. "Als je meerdere auto's wilt, moet je die dan ergens anders parkeren."

Maar volgens de hoogleraar geldt voor al deze maatregelen: veranderingen hebben tijd nodig. "Mensen staan vaak eerst negatief tegenover nieuwe regels, maar na de invoering waarderen ze de voordelen."

Hij noemt de stadspleinen die vroeger vol parkeerplaatsen stonden als voorbeeld. "Daar was veel weerstand tegen, maar nu wil niemand die pleinen terug met parkeerplaatsen." Betaald parkeren wordt vaak als vervelend ervaren, maar hij denkt dat zodra mensen merken dat ze makkelijker een parkeerplek vinden, ze de voordelen zien.

Bekijk ook

5. Waarom krijgen bewoners en hun bezoekers geen gratis parkeervergunning?

"Technisch gezien is een gratis parkeervergunning best mogelijk", zegt Van Wee. "Je kunt ervoor kiezen om bewoners niets te laten betalen en bezoekers wél, of om bezoekers helemaal te weren. Maar de meeste gemeenten maken bewust andere keuzes."

Zo vragen gemeenten vaak een kleine bijdrage bij het uitgeven van een parkeervergunning. "Parkeervergunningen zijn meestal al niet duur, tussen de 20 en 120 euro per jaar. Toch moet je een systeem opzetten, vergunningen uitgeven en de regels handhaven. Dat kost geld en capaciteit."

Daarnaast zijn er gemeenten die extra kosten rekenen om bewoners te prikkelen hun auto op eigen terrein te parkeren, als dat mogelijk is. "Sommige gemeenten vinden het ook redelijk dat automobilisten bijdragen aan de kosten van parkeerplekken", voegt hij toe.

6. Waarom kan dat in Duitsland wel?

"Dat is een politieke keuze", zegt Van Wee. "Het is technisch gezien geen probleem om mensen gratis parkeervergunningen te geven en de kosten van het systeem uit de gemeentelijke begroting te betalen." Maar die keuze wordt volgens hem niet snel in Nederland gemaakt.

In Duitsland krijgt de auto namelijk veel meer ruimte dan in Nederland, en dat geldt niet alleen voor parkeren. "Veel straten die in Nederland eenrichtingsverkeer zijn geworden of zijn afgesloten voor snelverkeer, blijven in Duitsland nog vaak toegankelijk voor auto's", legt de hoogleraar uit. "Ook in Duitsland zie je dat ze achterlopen op het gebied van parkeerregulering."

De invloed van de Duitse auto-industrie speelt hierbij een grote rol. "Die industrie heeft er natuurlijk belang bij dat mensen veel auto's kopen", zegt Van Wee. "Dat zal makkelijker gebeuren als het rijden en parkeren eenvoudig is, en als het liefst ook gratis is. De auto wordt dan veel aantrekkelijker."

Bekijk ook

7. Zijn er andere maatregelen in het beleid van buurlanden waar Nederland iets van kan leren?

Van Wee neemt Parijs als een voorbeeld van een stad waar de rol van de auto flink is verminderd. "Ze werken aan de '15-minutenstad', waar mensen binnen 15 minuten alles kunnen bereiken, zoals winkels, scholen en zorg. Zo hoeven mensen minder vaak de auto te gebruiken."

"In Barcelona hebben ze superblocks", gaat hij verder. "Dat zijn gebieden waar geen auto's komen. Mensen kunnen daar gewoon wandelen, winkelen of even op een terras zitten. Deze gebieden zijn heel populair omdat ze de stad fijner maken om in te leven."

Maar ook Nederland wordt volgens hem vaak als voorbeeld gezien in het buitenland. "We hebben bijvoorbeeld een goed fietsbeleid en een sterk spoorwegnetwerk waar andere landen naar kijken."

8. Zijn er in Nederland ook succesvolle oplossingen?

In Nederland zijn er volgens de hoogleraar al voorbeelden van succesvolle maatregelen, al is het effect soms verschillend. "Neem bijvoorbeeld Renesse in Zeeland", begint Van Wee. "Daar was er veel parkeerdruk door toeristen. Als oplossing konden mensen met een speciale bus naar het centrum die speciaal was ingericht met het dak eraf, stoelen eruit en zand op de grond om het toeristische gevoel te versterken."

Hij noemt ook de Galgenwaard Expres in Utrecht als voorbeeld. "Mensen konden hun auto parkeren bij het stadion en met de bus naar de binnenstad. Het was goedkoper dan parkeren in het centrum, en het probleem van drukke parkeerplaatsen werd opgelost."

"De les hier is dat je niet altijd groots hoeft te denken", vertelt de transportexpert. "Kleine, simpele oplossingen kunnen net zo effectief zijn."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

EU zet nieuwe koers in om onafhankelijker te worden van VS en China, 'maar we zijn eigenlijk te laat'

EU zet nieuwe koers in om onafhankelijker te worden van VS en China, 'maar we zijn eigenlijk te laat'
Ursula von der Leyen presenteert het Competitiveness Compass
Bron: EPA

Minder aandacht voor duurzaamheid, meer voor bedrijven en de economie. De Europese Commissie wil dat we die koers in Europa gaan varen. Goed idee, vindt financieel journalist Martin Visser, "maar Europa loopt achter de feiten aan."

'Competitiveness Compass', concurrentie-kompas, heet het nieuwe plan dat de Europese Commissie vandaag presenteerde. Het grote doel: de regeldruk bij bedrijven verminderen.

Regeldruk verminderen

Om zich aan de huidige regelgeving te houden, moeten bedrijven veel doen. Maar met de 'nieuwe koers' zou deze regeldruk verminderen, waardoor ze bijvoorbeeld minder verantwoording hoeven af te leggen over duurzame keuzes of de omstandigheden van hun personeel.

Hierdoor kunnen bedrijven makkelijker geld lenen, fuseren, en zich meer richten op innovatie. Want ook innovatie is een groot onderdeel van het plan van de Europese Commissie.

Bekijk ook

Concurrentiepositie verslechtert

En dat is hard nodig, vertelt financieel journalist Martin Visser van de Telegraaf. "De urgentie ligt nu veel hoger."

"Er is een grote mondiale economische strijd gaande tussen Amerika en China, en Europa staat erbij en kijkt ernaar, om het heel zwart-wit te zeggen. Europa moet dynamischer en innovatiever worden", vertelt de journalist.

Goedkopere energie

Ook moet energie goedkoper worden. "We zijn voor onze energie ontzettend afhankelijk van andere delen van de wereld. Hoe langer wij blijven drijven op fossiele energie, hoe langer wij dus afhankelijk blijven van bijvoorbeeld Amerika, maar ook Qatar."

Dat is ook te merken in de prijs, weet Visser. "Willen we onafhankelijk zijn en de energieprijs drukken, dan zal Europa ook moeten blijven investeren in windmolens, zonneparken en dat soort initiatieven."

Bekijk ook

Minder focus op duurzaamheid

Tegelijkertijd wordt klimaat, waar de focus de afgelopen jaren meer op lag, iets meer losgelaten. "De Europese Commissie zegt zich nog volledig achter de klimaatdoelen te scharen, en ik denk dat ze dat oprecht menen, maar ze zoeken naar een veel pragmatischere insteek."

Bedrijven hadden afgelopen jaren namelijk een heleboel extra taken. "Het is een optelsom van verstikkende regels waar bedrijven in andere delen van de wereld niet mee te maken hebben. Dus daar zoeken ze een soort pragmatische weg uit zonder de hele agenda over boord te gooien."

'We zijn te laat'

Kortom, Europa is te afhankelijk en loopt zelf teveel achter. Niet alleen op gebied van energie, maar ook met tech. "Ga maar het aantal grote tech bedrijven tellen en dan kom je erachter dat nagenoeg alles in Amerika zit."

De koerswijziging lijkt dus een stap in de goede richting. "Maar", vertelt Visser, "Europa is ontzettend laat. En het risico is natuurlijk ook dat het heel veel geld gaat kosten voor alle 27 lidstaten het met elkaar eens zijn." Er gaat volgens Visser nog heel veel onderhandeld worden. "En hopelijk hebben we genoeg tijd om ons been economisch bij te trekken."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom werken landen wel of niet mee aan het terugsturen van criminelen? En andere vragen over uitlevering beantwoord

Waarom werken landen wel of niet mee aan het terugsturen van criminelen? En andere vragen over uitlevering beantwoord
Drugscrimineel Jos L. wordt gezocht in Nederland, maar dook recent op in Sierra Leone
Bron: Screenshot Facebook

Criminelen vluchten soms naar landen waar Nederland geen uitleveringsverdrag mee heeft. Dat zien we ook bij de gezochte drugbaron Jos L., die recent is gespot in Sierra Leone. Voor EenVandaag Vraagt vroegen we wat jullie over zulke verdragen willen weten.

Internationaal strafrechtadvocaat en hoogleraar politiek van internationaal recht Geert-Jan Knoops en hoogleraar internationaal publiekrecht Marcel Brus geven antwoord op jullie vragen.

1. Wat is een uitleveringsverdrag precies en waarom is het belangrijk voor landen?

Brus: "Dat is een verdrag tussen twee landen waarin staat onder welke voorwaarden mensen van het ene land naar het andere land worden uitgeleverd als iemand is betrokken bij strafrechtelijke onderzoeken en vervolging."

"Het doel is ervoor te zorgen dat deze voorwaarden in lijn zijn met de normen van onze rechtsstaat, zoals een eerlijk proces. Je wil voorkomen dat iemand wordt uitgeleverd aan een land waar bijvoorbeeld een schijnproces leidt tot een doodvonnis of waar onder dwang bekentenissen worden afgedwongen. Zo'n verdrag moet daarom waarborgen dat uitgeleverde personen op een correcte en rechtvaardige manier worden behandeld."

Knoops: "Het mes snijdt aan twee kanten. Het is natuurlijk in het belang van het land, maar er zitten ook waarborgen aan die moeten worden gerespecteerd zodat je niet zonder spelregels iemand zomaar naar een ander land kunt overbrengen."

Marcel Brus en Geert-Jan Knoops
Bron: Marcel Brus/ANP
Marcel Brus en Geert-Jan Knoops

2. Met hoeveel landen heeft Nederland een uitleveringsverdrag, en waarom is dat relevant voor criminelen die proberen te ontsnappen?

Dat zijn er velen, zegt Knoops. "Het aantal verdragen is de laatste jaren door invloed van toenemende georganiseerde criminaliteit dan ook toegenomen. Denk aan het verdrag met Marokko, of aan het verdrag met de Verenigde Arabische Emiraten." Volgens Knoops begint Nederland steeds meer in te zien dat bestrijding van georganiseerde criminaliteit dermate belangrijk is geworden.

Maar er zijn ook landen waar we geen uitleveringsverdrag mee hebben, zegt Brus. "Bijvoorbeeld landen waarvan we het rechtssysteem niet voldoende vertrouwen."

Criminelen proberen soms te ontsnappen naar landen waar Nederland geen uitleveringsverdrag mee heeft, gaat de hoogleraar internationaal publiekrecht verder. "Daardoor is de kans kleiner dat ze uitgeleverd worden. Maar dat wil niet zeggen dat het onmogelijk is."

Bekijk ook

3. Waarom werken landen wel of niet mee aan uitlevering?

In beginsel moet er een verdrag zijn, zegt Knoops. "En landen sluiten alleen een verdrag met elkaar als er sprake is van een vertrouwensrelatie. Met andere woorden: er moet wederzijds vertrouwen zijn in elkaars rechtssysteem."

Maar, uitzonderingen komen soms voor, gaat de advocaat verder. "Bijvoorbeeld als er een groot politiek belang is. We hebben dat gezien bij ex-veroordeelde Machiel Kuijt: hoewel hij eerst werd vrijgesproken, werd hij daarna in hoger beroep door het Thaise gerecht veroordeeld voor drugssmokkel en kreeg levenslang. Er was destijds geen verdrag gesloten met Thailand, maar toen is - met druk uit de Tweede Kamer - een verdrag tot stand gekomen. Uitzonderingen zijn dus mogelijk, maar doorgaans is een vertrouwensrelatie tussen beide landen essentieel."

Daarnaast geldt dat Nederland uitleveringsverdragen sluit onder de voorwaarde van dubbele strafbaarheid, zegt Brus. "Dat betekent dat Nederland alleen iemand uitlevert als het feit waarvan de persoon verdacht wordt, strafbaar is in zowel Nederland als in het land dat om uitlevering verzoekt."

"Stel bijvoorbeeld dat in een bepaald land het bezit van alcohol strafbaar is, terwijl dat in Nederland niet verboden is. In zo'n geval zal Nederland nooit iemand om die reden uitleveren", geeft hij als voorbeeld.

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

4. Waarom kon Taghi wel worden uitgeleverd via Dubai?

Knoops: "Ridouan Taghi is niet officieel uitgeleverd aan Nederland. Hij is ongewenst vreemdeling verklaard door de Verenigde Arabische Emiraten. Daardoor is hij vervolgens het land uitgezet en heeft Nederland hem opgepakt en meegenomen. Die gang van zaken is destijds goed bevonden door de rechtbank. Maar in feite is dat dus niet volgens de regels van het recht geweest."

"Door de verdediging van Taghi is ook aangevoerd dat dat illegaal is geweest. Formeel is dat dus ook gebeurd op een wijze waarbij je uitgevoerd recht omzeild."

5. Wat zijn de procedures voor een uitlevering als een crimineel zich in een land zonder verdrag bevindt?

Die zijn heel beperkt, zegt Knoops. "In beginsel kan er niemand worden uitgeleverd. Maar er zijn wel wegen die soms bewandeld worden die het verdrag omzeilen.

Dus als je een verdachte ongewenst vreemdeling verklaard, dan moet hij of zij het land uit worden gezet. Op die manier kan het land waar de uitlevering vandaan komt de verdachte alsnog arresteren buiten dat land. Dat is dus gebeurd in de zaak van Taghi."

6. Kunnen landen ooit 'onofficiële' afspraken maken om criminelen uit te leveren zonder een formeel verdrag?

Het mag niet, maar het gebeurt soms wel, zegt Knoops. "Dat hebben we ook gezien in de zaak rondom Adolf Eichmann. Hij werd in Argentinië ontvoerd door een eenheid van de Israëlische geheime dienst, en is vervolgens berecht in Israël."

Maar ook is het gebeurd bij het Joegoslaviëtribuaal, vervolgt Knoops. Dit tribunaal is opgericht door de VN en had als doel mensen te vervolgen voor oorlogsmisdaden in het voormalige Joegoslavië in de jaren 90. "Daar werd een verdachte ook via een ingewikkelde constructie meegenomen zonder dat er sprake was een officiële 'uitleveringssituatie'. Toen is ook geconcludeerd: de man is nu eenmaal hier, dus we gaan hem berechten."

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant