Niets lijkt een referendum over de nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, de zogenaamde Sleepwet, nog in de weg te staan. Vanochtend leverden de initiatiefnemers ruim 400.000 handtekeningen in bij de Kiesraad. Om er zeker van te zijn dat het referendum er gaat komen moeten 300.000 handtekeningen geldig zijn. De Kiesraad gaat de formulieren en handtekeningen tellen. Daarnaast worden er steekproeven gedaan om te controleren of ze geldig zijn. Als dat zo is, dan wordt het referendum gehouden op 21 maart 2018, tijdens de Gemeenteraadsverkiezingen. De Raad verwacht op 1 november uitsluitsel te kunnen geven.

Referendum over referendum

Waarschijnlijk is dit, na het Oekraine-referendum, meteen ook het laatste referendum. De nieuwe coalitie wil de pas twee jaar oude referendumwet namelijk alweer intrekken. Dat staat in het regeerakkoord, dat VVD, CDA, D66 en ChristenUnie vorige week presenteerden. Tegenstanders proberen dat te voorkomen, en willen een referendum over het intrekken van het referendum organiseren. De Raad van State -een van de belangrijkste adviesorganen van de regering- concludeerde vorige week, dat dat mogelijk is. 

Initiatiefnemers sleepwet

Vijf studenten uit Amsterdam maken zich zorgen over de Wet op Inlichtingen en Veiligheidsdiensten, of zoals ze zelf zeggen: de Sleepwet. Deze nieuwe wet maakt het mogelijk om bij het volgen van verdachten ook de communicatie van onschuldige burgers 'mee te nemen'. Maar waarom een nieuwe afluisterwet?

Normaal gesproken zijn er jaarlijks oefeningen onder de vlag van de NAVO waar de VS en Europa gezamenlijk aan meedoen. Maar volgens een bron uit het netwerk van hoogleraar internationale betrekkingen Rob de Wijk wil Amerika hier per direct mee stoppen.

"Het is echt één voor twaalf voor Europa", waarschuwt De Wijk in EenVandaag. "We staan er compleet alleen voor en moeten nu héél snel gaan handelen", zegt hij over de verdere terugtrekkende beweging van de Amerikanen.

Oefening zonder Amerikanen?

Op 31 maart staat er een NAVO-oefening gepland, maar de kans is dus groot dat daar geen Amerikaanse troepen aan zullen meedoen. Volgens De Wijk is er vandaag vanuit Amerika een aanwijzing gekomen richting de NAVO dat het land niet meer zal meedoen aan oefeningen in NAVO-verband.

"Dit zegt veel over hoe Amerika denkt over Europa en over de bijdrage die Amerika zou kunnen leveren aan de verdediging van Europa", reageert hij. "Amerika geeft als reden aan: we gaan bezuinigen en dat gaat ten koste van Europa, onze prioriteit ligt niet bij Europa."

'Trump schrijft ons af'

Het lijkt een nieuwe stap in de verwijdering tussen de Verenigde Staten en Europa, die in een stroomversnelling is gekomen sinds het aantreden van Donald Trump als president eind januari. Dit laat volgens De Wijk opnieuw zien dat we in Europa op onszelf zijn aangewezen.

"Het geeft aan dat we niet langer moeten denken dat het wel goed komt met onze band met Amerika binnen de NAVO", benadrukt de hoogleraar. "Trump schrijft ons af."

'NAVO niet meer levensvatbaar'

Dat de Amerikanen niet meer samen met de Europeanen willen oefenen is echt een relevant signaal, gaat De Wijk verder. "Kijk naar de daden van Trump, dan moet je inzien dat de NAVO met hem niet meer levensvatbaar is."

"Want als hij zegt dat zijn troepen niet meer naar Europa gaan om te oefenen, dan hoef je de NAVO niet eens op te heffen, dan functioneert de NAVO al niet meer", legt hij uit.

Kan Rutte nog iets doen?

De Wijk heeft niet het idee dat de secretaris-generaal van de NAVO, sinds oktober vorig jaar oud-premier Mark Rutte, nog iets kan doen om een breuk binnen het militaire bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en de Europese lidstaten te voorkomen.

"Nee, dan had hij allang succes gehad", zegt de hoogleraar daarover. "De continue neiging om Trump te pleasen en om met hem in gesprek te gaan op zijn voorwaarden lijkt verspilde moeite", stelt De Wijk somber vast.