Het gebruik van satellieten als communicatiemiddel is belangrijk voor het Oekraïense leger. Nu doen ze dit via de Starlink-satellieten van Elon Musk. Maar na Trumps beslissing om hulp aan Oekraïne stop te zetten, is de angst dat ook Starlink wegvalt.

"Ze zijn enorm belangrijk voor Oekraïne. Starlink is de ruggengraat van het militaire communicatieverkeer", vertelt Defensiespecialist Patrick Bolder, van het Haags Centrum voor Strategische Studies. Een scenario waarbij deze satellieten - die de Amerikaanse Elon Musk sinds het begin van de oorloog beschikbaar heeft gesteld - niet meer gebruikt kunnen worden, kunnen dus desastreuze gevolgen hebben voor Oekraïne.

Starlink-satellieten

"Er zijn er inmiddels zo'n achtduizend satellieten en ze zitten in een relatief lage baan boven de aarde op zo'n 550 kilometer. Ze maken verbinding met elkaar en kunnen communicatie opzetten, zoals radioverkeer overnemen", legt Bolder uit over de satellieten die het Oekraïense leger op dit moment nog kan gebruiken.

En juist omdat ze in een lage baan om de aarde zitten, is daar weinig tijdverlies in het versturen van berichten. "Ze vliegen met 27.000 kilometer per uur om de aarde heen. Het zijn er zoveel, er is altijd wel een binnen bereik om contact mee te maken."

Bekijk ook

Eenvoudig systeem

"Het systeem ook zo opgezet dat het eigenlijk heel eenvoudig is om te gebruiken", gaat de defensiespecialist verder.

"Je hebt een computertje nodig, je sluit de terminal aan, je zet de boel aan en hij gaat zelf naar de beste satellieten zoeken. Dan legt hij een verbinding en dan kan je er gebruik van maken, zelfs als je beweegt."

Alternatieven

Maar nu de geopolitieke spanningen in de wereld in een hoog tempo toenemen, en de Amerikaanse president Donald Trump na een publieke aanvaring met de president Zelensky besloot om steun aan Oekraïne terug te trekken, lijkt het erop dat het land snel naar een alternatief voor Starlink moet gaan zoeken.

Er zijn wel andere, nationale satellietcommunicatie aanbieders, maar die hebben niet zo'n netwerk als Starlink heeft en zijn vaak ook niet zo goedkoop, weet Bolder. "Die hangen op 36.000 kilometer boven de aarde en hebben meer tijd nodig om de signalen rond te sturen."

Bekijk ook

Eutelsat OneWeb

Een serieus alternatief voor Europa, en dus ook Oekraïne, is het Franse Eutelsat OneWeb. Dat moet een netwerk van 600 satellieten worden. "Maar dat zijn er een stuk minder, waardoor je niet de garantie hebt dat je 24/7 connectie hebt", merkt de defensiespecialist op.

Het is nog de vraag of het dus zo soepel zal zijn als Starlink. Het voordeel is wel dat die satellieten redelijk laag boven de aarde hangen en dus ook snel met de aarde kunnen communiceren.

Bekijk ook

Iris2

Verder is Europa bezig met een eigen netwerk van satellieten, Iris2. Dat is volgens Bolder vergelijkbaar met Starlink, maar dan moderner én veiliger. "Iris2 is volledig Europees. Amerika of een ander land kan dat niet zomaar afsluiten."

Die satellieten kunnen alleen pas rond 2030 in gebruik genomen worden. "Tegen die tijd zijn er nog meer satellieten van Starlink en is er dus nog meer competitie in de ruimte."

Snel omschakelen

Als Oekraïne echt afgesloten zou worden van Starlink dan zijn er dus wel opties. Hoe snel die overstap kan plaatsvinden ligt volgens Bolder onder andere aan de beschikbaarheid van grondterminals, die de signalen moeten opvangen.

We weten nu nog niet hoe 'breedbandig' die netwerken zijn, dus hoeveel informatie tegelijk er verzonden kan worden. "Maar het kan wel snel gaan met het opzetten van de alternatieve communicatie", merkt Bolder tot slot op.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.