'Een schuldenmachine', noemen studentenvakbonden het huidige leenstelsel. Gevolg is dat het stelsel ongekend veel zorgen en stress onder studenten blijkt te veroorzaken. Met de actie #nietmijnschuld proberen studenten dit te veranderen.

Extreme vermoeidheid, emotionele uitputting, afzien van sociale activiteiten: 40 procent van de lenende studenten heeft last van burn-outachtige klachten door studiekosten. Dat bleek uit een enquête in opdracht van het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO). Met de actie #nietmijnschuld hopen studenten op verlichting. "Ze maken zich gewoon zorgen om de toekomst", zegt Alex Tess Rutten, voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond LVSb.

Herinvoering basisbeurs

Deze zorgen speelden een rol toen de LSVb, FNV Young & United en plaatselijke studentenorganisaties afgelopen najaar de actie #nietmijnschuld startten. Doel is een universele basisbeurs terug te krijgen én een compensatie voor iedereen die onder het leenstelsel valt.

Met de herinvoering van de basisbeurs zou een deel van de geldzorgen weggenomen kunnen worden. "We zijn nu heel studerend Nederland aan het mobiliseren en we vertellen dat er ooit een alternatief was. Want sommigen weten dat überhaupt niet", zegt voorzitter Rutten van de LVSb.

Lees ook

info

In 2018 concludeerde Trouw al dat geen enkele van de vier beloftes die zijn gedaan bij de invoering van het leenstelsel is nagekomen.

  1. Er zou een miljard euro vrij komen voor investeringen in de kwaliteit van het onderwijs. Al snel bleek dat niet haalbaar: het werd 820 miljoen euro dat eenmalig wordt geïnvesteerd in 2026.
  2. Het leenstelsel zou zorgen voor meer kansgelijkheid. Het maakt niet uit of je uit een bijstandsgezin komt of een rijke familie komt, voor iedereen geldt: je moet lenen. Maar dit blijkt averechts te werken. Vooral mensen uit een bijstandsgezin of met een laag inkomen gaan niet studeren uit angst voor de schulden. Ze zijn bang dat ze het geld niet terug kunnen betalen en dat ze straks geen huis kunnen kopen door het effect van de schuld op de hypotheek.
  3. Universiteiten en hogescholen zouden voor 2018 voorinvesteringen doen. Dit omdat anders studenten die voor 2015 zijn begonnen dubbel de dupe zouden zijn, zonder basisbeurs en geen beter onderwijs. Maar in het begin van 2018 concludeerde de rekenkamer al dat de beloofde miljoenen euro's voorinvestering niet zijn gedaan.
  4. De studieschuld zou geen effect hebben op de kans op de woningmarkt. Ook dit is wel gebeurd. De studieschuld staat weliswaar niet BKR geregistreerd, maar je bent min of meer wel verplicht dit te melden bij hypotheek-aanvraag. Je kan ervoor kiezen deze te verzwijgen, dan wordt het bedrag niet van je maximale hypotheek afgetrokken. Maar als de bank er met een controle toch achter komt, ben je schuldig aan fraude.

Voorgelogen

Volgens haar voelen student zich 'voorgelogen'. "De vorige minister, Bussemaker, heeft gezegd dat het geen effect zou hebben op de mogelijkheid om een huis te kopen. En dat ervaren studenten nu aan den lijve."

Rutten legt uit dat deze campagne zich daarom op de verkiezingen richt. "Zodat iedere politicus die straks aan de formatietafel zit donders goed weet dat als hij naar buiten loopt en niet het leenstelsel heeft afgeschaft, hij zich moet verantwoorden voor heel studerend Nederland."

Zware last

Volgens Rutten is de huidige generatie de eerste die het niet vanzelfsprekend beter heeft dan de vorige. "De sociale mobiliteit gaat er niet per se op vooruit. In combinatie met de woningmarkt en de flexibele arbeidsmarkt, de kosten voor het klimaat en de vergrijzing, is het nogal wat dat we straks als generatie moeten dragen. En dat moeten we ook nog eens doen met een studieschuld op onze naam."

Lees ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.