De herinvoering van de langstudeerboete raakt vooral studenten die geen financiële steun krijgen van hun ouders. Een kwart van hen (25 procent) overweegt door de boete zelfs te stoppen met hun studie: "Nog meer stress kan ik er niet bij hebben."

Dat blijkt uit onderzoek van EenVandaag en De Marker van BNNVARA onder ruim 600 studenten. Zij vinden bijna allemaal (85 procent) dat het herinvoeren van de langstudeerboete een slecht idee is. Vandaag organiseert de Landelijke Studentenvakbond een protest tegen de herinvoering van de langstudeerboete op het Jaarbeursplein in Utrecht.

Boete van 3.000 euro

De nieuwe coalitie wil de 'langstudeerboete' opnieuw invoeren. Studenten die meer dan een jaar uitlopen met hun studie, moeten 3.000 euro per studiejaar betalen bovenop het normale, jaarlijkse collegegeld van 2.530 euro.

De maatregel zal ingaan vanaf studiejaar 2026-2027 en wordt ingevoerd om te zorgen dat studenten de overheid minder geld gaan kosten. De overheid legt per student elk jaar zo'n 10.000 euro bij. In 2011 werd die langstudeerboete al eens ingevoerd, maar na veel protest is die later weer teruggedraaid.

Bekijk ook

• 

  Studenten verzetten zich tegen verhoging rente: 'Van een kale kip kun je niet plukken'

  • 13-05-2019

'Nog meer stress'

Onder studenten zijn er veel zorgen over die boete. Studenten die hun studie zelf moeten betalen maken zich iets vaker zorgen (78 procent) dan studenten van wie de studie grotendeels door hun ouders wordt betaald (67 procent).

"Ik heb al heel veel stress van mijn studie en heb al vaker overwogen om te stoppen", zegt een student in het onderzoek die alle studiekosten zelf betaalt. "Maar hierdoor moet ik er nog serieuzer over nadenken. Nog meer druk en stress kan ik er namelijk echt niet bij hebben." Die persoon besteedt ook al heel veel tijd aan studeren: "Ik heb eigenlijk al geen leven naast mijn studie. Door functiebeperkingen kan ik niet werken en heb ik nauwelijks energie voor een sociaal leven. Nog meer doen voor de studie kan gewoon niet."

Wisselen van studie

Er zijn meer studenten die overwegen te stoppen met hun studie. Van degenen die hun studie zelf betalen, is dat een kwart (25 procent), bij de mensen die het niet zelf betalen is dat iets lager (18 procent).

Ook zegt 1 op de 10 dat ze overwegen om een andere studie te kiezen, vaak op een ander niveau dan hun huidige studie: wo'ers zeggen dat ze het hbo overwegen, hbo'ers kijken naar het mbo. Anderen kijken naar een 'makkelijkere' studie: "Zodat ik in ieder geval gewoon een hbo-baan en bijbehorend salaris krijg als ik klaar ben."

Bekijk ook

• 

  Studenten niet tevreden met nieuwe basisbeurs: 'Het dekt de studiekosten niet eens'

  • 25-10-2022

Ondergang van Nederlandse studentencultuur

Anderen maken zich niet per se zorgen over hun eigen studie, maar zijn bang dat het studentenleven in z'n geheel onder druk komt te staan: "Een goede studententijd, waarin je niet alleen studeert maar je ook echt ontwikkelt, is afhankelijk van allerlei activiteiten buiten de studie."

"Sporten, dingen organiseren, besturen binnen een vereniging. Als dat moeilijker gemaakt wordt, stort het studentenleven in. Het wordt de ondergang van de Nederlandse studentencultuur", zegt deze deelnemer.

'Niet meer dan logisch'

Onder alle deelnemers aan het onderzoek, van alle leeftijden, is verdeeldheid over de herinvoering van de langstudeerboete. Iets meer mensen zijn voor (49 procent) dan tegen (42 procent). Voorstanders van de boete vinden het 'niet meer dan logisch' dat je maximaal een jaar studievertraging mag oplopen zonder consequenties.

"De overheid moet al een heleboel bijleggen om mensen te laten studeren, zeker nu ze ook weer studiefinanciering krijgen. Daar mag je best eisen aan stellen", vindt een voorstander. Een ander: "Als je meer dan een jaar langer over je studie moet doen, is het niveau misschien te hoog voor je. Het is echt geen schande om een niveautje lager te gaan doen, niet iedereen hoeft een universitaire opleiding."

Slechts één op de vijf asielzoekers in Nederland die volgens de regels naar een ander EU-land moeten terugkeren, wordt daadwerkelijk overgedragen. Dat blijkt uit cijfers die EenVandaag heeft opgevraagd bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND).

In 2023 werden 11.440 zogenoemde overdrachtsverzoeken ingediend. Maar slechts 2.420 asielzoekers vertrokken daadwerkelijk naar het land waar ze hun procedure zouden moeten afwachten. Voor 2024 ligt het aantal verzoeken op 8.820, waarvan er tot nu toe maar 1.550 zijn gehonoreerd. Volgens de IND kunnen overdrachten door lange procedures meer dan een jaar duren.

Grote verschillen tussen EU-landen

De bereidheid van EU-landen om asielzoekers terug te nemen, verschilt sterk. Duitsland accepteert bijna de helft van de verzoeken, terwijl Italië vrijwel nooit reageert. In de afgelopen 3 jaar is er geen enkele asielzoeker vanuit Nederland naar Italië teruggestuurd, ondanks ruim 4.000 verzoeken.

Griekenland en Hongarije krijgen vanuit Nederland zelfs helemaal geen verzoeken meer. Deze landen weigeren structureel om asielzoekers terug te nemen, waardoor het aantal succesvolle overdrachten al 5 jaar op nul staat.

Bekijk ook

• 

  Teruggestuurde asielzoekers duiken onder om later alsnog in Nederland asiel aan te vragen: 'Hier heb ik mensen die me kunnen helpen'

  • 07-04-2025

Nederlandse rechters blokkeren soms overdrachten

Soms voorkomen Nederlandse rechters dat een asielzoeker wordt teruggestuurd. In de afgelopen 2,5 jaar gebeurde dat bijvoorbeeld twee keer bij overdrachten naar België. Dit omdat asielzoekers daar een 'onmenselijke behandeling' te wachten zou staan.

De meeste asielzoekers die volgens de zogeheten Dublinverordening naar een ander EU-land zouden moeten vertrekken, verdwijnen uit het zicht van de autoriteiten. Ze worden als "met onbekende bestemming vertrokken" geregistreerd, waardoor overdracht niet meer mogelijk is.

Bekijk ook

• 

  Dat België tijdelijk geen opvang wil geven aan alleenstaande mannen mag niet, maar ze komen er waarschijnlijk wel mee weg

  • 30-08-2023

Veel asielzoekers verdwijnen in de illegaliteit

Volgens migratiedeskundige aan de Universiteit Leiden Mark Klaassen, die ook lid is van de Adviesraad Migratie, is het voor het kabinet geen prioriteit om deze groep te volgen of te dwingen te vertrekken. "Daar is nu geen effectief beleid voor", zegt hij.

"De overheid zou beter haar best moeten doen om mensen in een opvangvoorziening te houden."

Asielzoekers die in een ander Europees land zijn aangekomen, mogen hier worden geweigerd door de IND. Als ze na 1,5 jaar niet zijn teruggestuurd, mogen ze blijven. "Er zijn in ons land heel veel mensen die deze mensen helpen onderduiken."

Mohammad uit Iran is opgelucht. Hij heeft van zijn advocaat te horen gekregen dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) zijn asielprocedure in behandeling heeft genomen. Hij is een politieke vluchteling en loopt gevaar in zijn geboorteland. Hij moest volgens de Dublinverordening zijn asielaanvraag eigenlijk in Kroatië afwachten.

'Ik wilde niet terug naar Kroatië'

Daar werd hij, voordat hij bijna 2 jaar geleden in Nederland aankwam, door de Kroatische politie opgepakt en voor het eerst geïdentificeerd. Toen hij vervolgens naar Nederland doorreisde en bij de IND asiel aanvroeg, kreeg hij daar te horen dat ze zijn aanvraag niet in behandeling zouden nemen.

"Ik moest terug naar Kroatië", vertelt Mohammad. "Daar zouden ze mijn asielaanvraag in behandeling nemen. Maar ik wilde niet terug naar Kroatië. Ik heb hier in Nederland familie wonen en ben nierpatiënt. Hier heb ik mensen die mij kunnen helpen, in Kroatië niet."

Bekijk ook

• 

  Ombudsman vergelijkt asielwetten met toeslagenaffaire: 'De problemen worden alleen maar erger'

  • 20-03-2025

Dublinverordening

De Dublinverordening bepaalt dat het land waar een vreemdeling Europa binnenkomt, verantwoordelijk is voor de behandeling van zijn of haar asielverzoek. Deze regels werden in 2003 ingevoerd om te voorkomen dat asielzoekers Europa rondreizen om in verschillende lidstaten een procedure te beginnen. Maar ook om te zorgen dat niet ieder land zijn handen van een zaak af kan trekken.

Zodra iemand in Nederland asiel aanvraagt, wordt in verschillende databases gecontroleerd of diegene eerder in een andere EU-lidstaat is geweest. Als dat zo is, gaat de IND niet verder met de asielprocedure. Nederland verzoekt de andere lidstaat dan om de asielzoeker terug te nemen. Dat wordt een 'Dublinclaim' genoemd.

Lastig in de praktijk

Vervolgens heeft de andere lidstaat 2 maanden om op dat verzoek in te gaan. Is er na die periode nog geen reactie, dan geldt: wie zwijgt, stemt toe. De asielzoeker kan dan worden overgedragen.

Dat is de bedoeling, zegt universitair docent migratierecht Mark Klaassen, maar de praktijk is vaak anders. "De Dublinverordening werkt tussen lidstaten, en de effectiviteit hangt dus af van de bereidwilligheid van de verschillende landen. In de praktijk komt er van de Dublinregels niet veel terecht, omdat het andere land niet meewerkt. Of omdat de asielzoeker niet meewerkt."

Bekijk ook

• 

  Asielwetten van minister Faber goedgekeurd door kabinet, maar gemeenten bang voor chaos: 'Overlast voor mensen in dorpen en steden'

  • 07-03-2025

Een op zes Dublinclaims ingewilligd

Dat blijkt ook uit cijfers die EenVandaag bij de IND heeft opgevraagd. Slechts één op de zes Dublinclaims die Nederland in de afgelopen 5 jaar heeft gedaan, heeft geleid tot overdracht van een asielzoeker naar een ander land.

Het valt op dat er tussen de verschillende lidstaten grote verschillen zijn in bereidwilligheid. Zo neemt Duitsland asielzoekers bij bijna de helft van de claims daadwerkelijk terug, terwijl Italië nauwelijks op dit soort verzoeken reageert. In de afgelopen 3 jaar is geen enkele asielzoeker vanuit Nederland teruggestuurd naar Italië, ondanks de ruim 4.000 verzoeken die er zijn gedaan.

Termijn van 1,5 jaar

Daar kunnen asielzoekers gebruik van maken. 'Dublin' houdt een land namelijk niet voor eeuwig verantwoordelijk voor de opvang: als iemand na 18 maanden niet is overgedragen aan de verantwoordelijke lidstaat, verloopt de claim en kan hij of zij alsnog ergens anders een asielprocedure beginnen.

Klaassen: "Je ziet bij de cijfers vaak staan: 'Met onbekende bestemming vertrokken.' Dat zijn mensen die uit de asielzoekerscentra zijn vertrokken en uit het zicht van de overheid zijn geraakt. In de Dublinverordening staat dat na 18 maanden de Dublinclaim vervalt. Als iemand dan nog niet naar het land van aankomst is teruggestuurd, kan Nederland niet langer iemand weigeren. En wordt dan alsnog verantwoordelijk voor de asielprocedure."

Bekijk ook

• 

  Inspectie oordeelt keihard over COA én asielminister Faber: aanmeldcentrum Ter Apel nog steeds onveilig ondanks eerdere waarschuwingen

  • 15-01-2025

Asielzoekers duiken onder

Volgens asieladvocaat Sonya Taheri weten veel asielzoekers precies hoe dat werkt, en anticiperen ze er ook op. "Ze hebben een paar maanden om een netwerk op te bouwen. Dan vertel ik ze op een zeker moment: het is nu het moment om uit het centrum te vertrekken. Dan duiken ze onder."

"Er zijn veel mensen in Nederland die deze groep willen helpen, omdat ze begrijpen dat ze hier willen blijven", ziet Taheri. "Omdat ze hier familie hebben, of omdat de landen waar ze naar terug moeten veel slechtere omstandigheden hebben."

Organisaties helpen 'Dubliners'

EenVandaag sprak meerdere kerkelijke organisaties die deze 'Dubliners' helpen. Geen van de organisaties wil hiermee in de publiciteit treden. Ze geven aan kwetsbare asielzoekers te helpen om die 18 maanden door te komen, en zo te voorkomen dat ze op straat moeten zwerven.

De gemeente Amsterdam helpt een deel van deze groep asielzoekers in hun opvang voor ongedocumenteerden. "We willen voorkomen dat kwetsbare mensen op straat moeten slapen, want dat is het alternatief", zegt verantwoordelijk wethouder Rutger Groot Wassink. "Dat vinden wij voor die mensen onwenselijk, en het zorgt uiteindelijk voor meer overlast voor de stad."

Bekijk ook

• 

  Kan de asielprocedure voor kinderen niet sneller? En andere vragen over een kinderpardon beantwoord

  • 14-08-2024

Drie jaar ook overbruggen

Groot Wassink maakt zich zorgen over de nieuwe regels die volgend jaar zomer van kracht gaan. Dan wordt de termijn voordat een Dublinclaim vervalt 3 jaar in plaats van 18 maanden. "Dat zal betekenen dat mensen nog langer in de illegaliteit moeten leven, met alle gevolgen van dien. Wij zien als gemeente in de praktijk wat het gevolg is van regels die niet goed werken."

Asieladvocaat Taheri maakt zich er geen zorgen over dat asielzoekers die hier willen blijven met een Dublinclaim die 3 jaar niet zullen weten te overbruggen. "Er zijn hele Facebookgroepen waarin mensen in het geheim mensen tijdelijk opvangen. Het zal misschien net wat lastiger worden, maar mensen laten zich niet zo gemakkelijk afschrikken als ze duidelijk hun toekomst in Nederland voor zich zien."