radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Schaatskoorts: klanten in de rij voor 'click & collect' schaatsen

Schaatskoorts: klanten in de rij voor 'click & collect' schaatsen
Buiten de winkel van Dave worden nieuwe schaatsen gehaald en botte schaatsen gebracht
Bron: EenVandaag

Wereldkampioen Patrick Roest komt er vandaan en ook eerdere toppers als Hein Vergeer: de Krimpenerwaard. Als daar de schaatskoorts toeslaat, dan slaat het hard toe. Zo kan de schaatswinkel van Dave in Haastrecht de click & collect-bestellingen amper aan.

Want even binnen passen is er niet bij: er moet online besteld worden. En dan mag je vervolgens je kant en klare setje schaatsen op komen halen. Een lange rij voor de winkel laat zien dat de liefhebbers zich in de waterrijke Krimpenerwaard niet laten tegenhouden. Zelfs niet in coronatijd. Of misschien wel júist niet.

'Heel Nederland is ontploft'

"Met Dave van Dam, goedemorgen. Via internet besteld? Als we ze op voorraad hebben wel dan lukt het wel. Welke heeft u besteld? Heb ik! Kunt u over 3 uur ophalen! Kunt u lekker schaatsen vanmiddag!"

Als winkeleigenaar Dave van Dam niet aan de telefoon is met een klant, dan haast hij zich wel door de verder lege winkel met een paar dozen met schaatsen. Of hij zit achter de computer de zich alsmaar opstapelende bestellingen te verwerken. "Heel Nederland is ontploft", zegt hij enthousiast en verbaasd tegelijk. "De schaatskoorts heeft echt toegeslagen. Ik lieg niet als ik zeg dat het om honderden bestellingen gaat. We zitten 's nachts tot 4 uur mails te beantwoorden met vragen en op een gegeven moment vallen je ogen dicht."

Hein Vergeer
Bron: EenVandaag
Hein Vergeer hoopt dat de jeugd straks weer op de IJssel schaatst

Grote schaatshistorie

En in de Krimpenerwaard hoeft het maar even te vriezen en mensen willen het ijs op. Het is dan ook geen toeval dat veel schaatskampioenen uit het Hollandse poldergebied komen. Zoals oud-wereldkampioen Hein Vergeer, die ook even een kijkje komt nemen in de winkel van Dave. Hij woont letterlijk om de hoek. "Deze omgeving heeft een hele grote schaatshistorie", zegt hij. "Leo Visser komt uit hetzelfde dorp, mijn persoon dan, Hein Otterspeer, Patrick Roest, dat zijn grote namen."

Dat de schaatsliefde zo diep zit, is wat hem betreft eigenlijk heel logisch. "De Krimpenerwaard is een grote polder met heel veel water, met mooie wielen en mooie riviertjes, de Vlist waar veel mensen van buitenaf komen. Er zijn heel veel toertochten in de omgeving. Het is dus niet zo heel erg vreemd dat hier veel schaatsers vandaan komen."

Lees ook

Moeder van Patrick Roest

Intussen draait de winkel van Dave op volle toeren. En dat kan alleen maar omdat een heel stel mensen uit de buurt bijspringen. "De horecaondernemer hier van Huis den Hoek, die zegt: 'Kan ik je helpen?' En die is nu onderweg naar Viking om een hele partij schaatsen te halen."

Buiten op een kruk worden schaatsen gepast, een dame zit op haar hurken voor de klant. Het is de moeder van wereldkampioen Patrick Roest die bijspringt en het oplopende aantal klanten bedient. "Dat doet ze vaker als het druk is, even bijspringen", zegt Dave.

Schaatskoorts Dave van Dam
Bron: EenVandaag
Ook de moeder van Patrick Roest springt bij om klanten te helpen.

Schaatsen ijsklaar maken

En dat is het eigenlijk ook. Iedereen helpt elkaar, zeker zodra het begint te vriezen. Het is nog fris, zo vroeg op de ochtend, maar de klanten klagen niet. Een meneer die helemaal uit Delft is komen rijden, staat geduldig op zijn schaatsen te wachten. Hij heeft ze gisteren online besteld en kon ze vandaag ophalen.

Wat hij niet ziet is de drukte in de winkel. Er is geen klant binnen, maar het is een gesleep met schaatsen in alle soorten en maten. Een ploegje jongeren is in de werkplaats non-stop bezig met het prepareren van schaatsen: slijpen, ronden, veteren. Alles wat nodig is om zoveel mogelijk schaatsen ijsklaar te krijgen.

Alleen ophalen

"Hierachter is een soort crisiscentrum aan de gang", zegt Dave en wijst met zijn duim naar de werkplaats. "En ik heb net besloten dat we vanaf nu niet meer versturen. Je kan wel bestellen, maar je kan alleen hier ophalen. Voor verderop in het land moeten ze verder kijken, of in de auto stappen. Want we krijgen het gewoon niet meer verstuurd."

"Maar het is super dat het gebeurt voor ons. We verkopen wat we verkopen, we halen wat we kunnen halen." En zeker in coronatijd is het dus heel veel stilstaan geweest, maar nu vooral hollen voor Dave en zijn mensen. "Dat is wel een beetje het spannende van dit vak: het kan vriezen en het kan dooien."

Lees ook

Goed voor de jeugd

Hein Vergeer is intussen blij dat het natuurijs het schaatsen weer een flinke impuls geeft. "De jeugd die we nu hebben, die heeft eigenlijk geen echte winterperiode gehad. 2012 was voor het laatst. Dus wordt het tijd dat er weer een hele nieuwe groep komt die plezier in het schaatsen krijgt waardoor we weer nieuw talent krijgen."

Ook Dave, die ooit als jeugdtrainer talenten als Patrick Roest, Kai Verbij en Jutta Leerdam onder zijn hoede had, is blij met de impuls die het schaatsen geeft aan de jeugd.

Dave van Dam
Bron: EenVandaag
Dave van Dam: "Hierachter is een soort crisiscentrum."

Gevaren op het ijs?

Of het niet gevaarlijk is, dat we richting het weekend het ijs op gaan? "Ik denk dat het qua ijsdikte net kan. Maar dan hangt het er vanaf wat de weerpluim doet. Maar of we het mogen? Ik hoop het, het zou eigenlijk moeten. Maar ik ben bang dat echt georganiseerde tochten echt moeilijk worden in deze tijd. Dat hangt natuurlijk ook af van wat meneer Rutte zegt."

"Er is natuurlijk wel héél veel ijs in Nederland, de meren zijn groot", antwoordt hij op de vraag of er geen chaos komt, dit weekend. "IJsbanen zullen een restrictie van ongeveer 200 mensen hebben, dat is ook zo op een kunstijsbaan. Maar we hopen op een paar nachten echt strenge vorst. En dat zaterdag en zondag de grote meren opengaan. Dan kunnen we wel een hoop Nederlanders kwijt denk ik", zegt hij hoopvol.

Seizoen goed gemaakt

Intussen helpt hij zoveel mogelijk mensen aan nieuwe schaatsen, of zorgt hij dat oude schaatsen geslepen of gerepareerd worden, en dat maakt zijn door corona geteisterde seizoen nog enigszins goed. "Wij doen nu in een paar dagen waar je normaal een paar maanden over doet, om zo'n omzet te realiseren. Dat is voor ons super, absoluut. Fantastisch."

En Hein? Op de vraag of hij nog gaat schaatsen, kijkt hij even naar het ijs van de rivier de Hollandse IJssel achter de winkel van Dave en zegt lachend: "Niet op dit ijs. Maar ik ga het later op de dag even op een plas hierachter proberen." Ook voor een oud-wereldkampioen blijft de roep van natuurijs klinken. Zijn seizoen is hiermee waarschijnlijk ook gelijk goed gemaakt.

Bekijk hier de tv-reportage over dit onderwerp.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Truckhandelaar Ad is bang dat zijn klanten de grens over gaan als contante betalingen boven de 3.000 euro verboden worden

Truckhandelaar Ad is bang dat zijn klanten de grens over gaan als contante betalingen boven de 3.000 euro verboden worden
Truchandelaar Ad van Ekeren
Bron: EenVandaag

Een verbod op contante betalingen boven de 3.000 euro is bijna een feit. Dinsdag debatteert de Eerste Kamer erover. Ondernemer Ad van Ekeren maakt zich zorgen over de gevolgen. "Klanten gaan de grens over."

Al meer dan 50 jaar is Ad van Ekeren (73) actief in de truckersbranche. Hij exporteert tweedehands vrachtauto's naar landen overal ter wereld. Dit werk is zijn lust en zijn leven, maar de laatste jaren ergert Ad zich steeds meer aan alle regels die er vanuit de politiek op hem afkomen.

Tweede Kamer heeft al ingestemd

Een nieuwe ergernis is het kabinetsplan om de grens van contante betalingen omlaag te doen. In dit plan wordt het ondernemers en consumenten verboden om cash-transacties boven een bedrag van 3.000 euro uit te voeren.

De Tweede Kamer heeft al met deze nieuwe limiet ingestemd. Morgen is het aan de Eerste Kamer om een oordeel te vellen over dit voorstel.

'We zijn gewoon ondernemers'

Ad heeft het gevoel dat de overheid en politiek hem nu in het 'verdachtenbankje' plaatsen. "Ik zit al 50 jaar in deze handel, mijn vader zelfs vanaf 1948. En in één keer word je weggezet alsof je in de criminele hoek zit."

"We zijn gewoon ondernemers, we dragen bij aan de economie en betalen keurig belasting, ik word er echt boos over. Bovendien is contant geld nog steeds een wettig betaalmiddel."

Bekijk ook

'Verbod hoog nodig'

Maar volgens hoogleraar financieel recht en integriteit Tom Loonen is het hoog nodig dat er een verbod op contante betalingen boven de 3.000 euro komt. Want uit onderzoek blijkt dat in Nederland jaarlijks een bedrag van rond de 16 miljard euro wordt witgewassen.

"Het is een noodzakelijke manier om criminelen vleugellam te maken. Je zorgt ervoor dat zij contante middelen niet meer in de bovenwereld kunnen uitgeven. Door de limiet op 3.000 euro te zetten kunnen ze geen luxegoederen meer kopen, zoals dure sieraden en auto's van contant geld", zegt Loonen.

Omzetverlies

Maar truchandelaar Ad vreest dat de limiet zorgt voor een fors omzetverlies: "Ik ga klanten kwijtraken. Er zijn mensen die alleen maar contant willen betalen. En als je dan tegen die mensen zegt dat je maar 3.000 euro cash mag aannemen, dan gaan ze ergens anders heen. Waar ze wel trucks van 15.000 euro met cash kunnen betalen. Je raakt toch een deel van je handel kwijt hierdoor."

In zijn branche is het volgens de ondernemer zeer gebruikelijk om zaken te doen met contant geld. Vooral omdat hij vaak zaken doet in landen waar het bancaire systeem lang niet zo betrouwbaar is als in Nederland, zoals Azerbeidzjan en Georgië.

Bekijk ook

'Acceptabele grens'

Hij is bang dat deze klanten naar Duitsland gaan: "Daar ligt de grens straks op 10.000 euro cash, net als in veel andere Europese landen. Dan gaan ze daar naartoe, of naar Polen of Tsjechië. Waarom wordt dat niet over heel Europa gelijk getrokken?"

Hoogleraar Loonen snapt Ads kritiek, maar denkt dat het niet zo'n vaart zal lopen. "Ik begrijp die zorgen op zichzelf wel, maar laten we het wel praktisch blijven bekijken. De kans dat iemand tegenwoordig een briefje van 100 of 200 euro op zak heeft, schat ik niet zo hoog in. Uit onderzoek blijkt dat nog maar 20 procent van de betalingen contant wordt gedaan, dus voor een groot deel van de mensen is het acceptabel de grens af te bouwen naar 3.000 euro."

'Elke dag iets nieuws'

Van Ekeren ziet de toekomst niet heel positief in. "Kijk, het is nu al een grote papierwinkel. En het wordt alleen maar gekker. In politiek Den Haag verzinnen ze elke dag weer iets nieuws. De lol begint er op deze manier wel echt vanaf te gaan. Die is op deze manier wel gezakt tot het nulpunt."

Morgen debatteert de Eerste Kamer over het verlagen van de cashlimiet naar 3.000 euro. Volgende week dinsdag zal erover dit voorstel gestemd worden.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Het belang van computerchips en waarom steeds meer landen ze zelf willen produceren

Het belang van computerchips en waarom steeds meer landen ze zelf willen produceren
De chipindustrie is voor veel landen erg interessant
Bron: ANP en AFP

Het maken van chips voor in apparaten: voor veel landen wordt dat een steeds interessantere industrie. Zeker nu de Chinese app DeepSeek op het toneel is verschenen. Maar hoe zit dat precies? "Heeft grote gevolgen voor een land."

Smartphones, stofzuigers en elektrische auto's: in een heleboel apparaten die we dagelijks gebruiken, zitten computerchips. "Maar, ze zitten ook in drones, wapens en in militaire systemen", vertelt Maaike Okano-Heijmans. En dat is een belangrijke reden waarom de industrie voor veel wereldleiders zo interessant is.

Wat is een chip?

Maaike Okano-Heijmans is onderzoeker bij het Clingendael instituut en programmaleider Geopolitiek van Technologie en Digitalisering, en weet daardoor alles over chips en het belang van deze technologie. "Wie de beste chips heeft, heeft ook de beste aanvals- of verdedigingskracht." Een goede reden om erin te investeren, dus.

Maar wat is een chip precies? Okano-Heijmans legt uit: "Het is een heel klein plaatje dat wordt gemaakt van silicium, een halfgeleidend materiaal, dat gegevens kan opslaan of doorgeven via piepkleine elektronische schakelingen."

Geheugenchip en processorchip

Chips kun je daarom ook wel de 'hersenen' noemen van heel veel apparaten die we tegenwoordig gebruiken. "Denk bijvoorbeeld aan een stofzuigers en lichtschakelaars die je op afstand kan bedienen, dus steeds intelligenter worden."

Volgens de onderzoeker zijn er twee type chips die belangrijk zijn voor de chipindustrie: de geheugenchip en de processor-chip. "De ene chip slaat informatie op en de ander geeft opdrachten door aan een apparaat, zoals je smartphone."

Maaike Okano-Heijmans
Bron: Clingendael
Maaike Okano-Heijmans

Bekijk ook

Hoe kleiner, hoe krachtiger

Chips worden al decennialang gebruikt en worden nog steeds verfijnd, gaat ze verder. "De ontwikkeling en massaproductie van chips begon in Silicon Valley."

Al zagen die er toen nog wel heel anders uit: "Computers waren vroeger ook een stuk groter, omdat de chips minder sterk waren. Doordat de chips steeds krachtiger werden en steeds meer konden doen, hadden we minder ruimte nodig. Het gevolg: chips werden automatisch kleiner."

Evolutie van chips

"Het feit dat wij nu met een telefoon kunnen rondlopen in plaats van dat die ergens in huis moet staan, heeft alles te maken met de evolutie van chips", gaat de onderzoeker verder.

"Hoe meer geleiders op de chips geprint kunnen worden, hoe krachtiger de chip." Daarom zijn kleine chips erg in trek bij verkopers van alledaagse 'slimme' apparaten.

DeepSeek

Naast smartphones en drones worden chips ook gebruikt voor datacentra en slimme AI-modellen. Dat is waar de interesse van veel landen vooral ligt. "2 jaar geleden werd ChatGPT gelanceerd en deze week zagen we de Chinese variant DeepSeek daarop volgen."

Tot nu toe werd gedacht dat voor dit soort modellen de slimste chips gebruikt moesten worden, maar volgens China is dat bij DeepSeek niet het geval.

Gevolgen voor ASML

Die ontwikkeling is spannend voor de chipindustrie, legt de onderzoeker uit. "DeepSeek laat zien dat het met minder slimme chips ook mogelijk is." Dat kan bijvoorbeeld grote gevolgen hebben voor de Nederlandse chipmachinebouwer ASML, dat zich al jaren bezighoudt met de ontwikkeling van snellere en efficiëntere chipmachines.

Na de lancering van DeepSeek kregen de aandelen van ASML en andere chipbedrijven daarom een flinke klap op de beurs. Toch is nog niet helemaal zeker of het Chinese DeepSeek ook de precieze waarheid vertelt over de chips in hun AI-chatbot.

Bekijk ook

Grote spelers van de chipindustrie

Verschillende landen hebben verschillende expertises op het gebied van chips. "In Nederland is ASML dus een topspeler in het maken van machines die geavanceerde chips produceren. Maar om een chip te maken heb je vervolgens software nodig die daarop komt. Hier zijn Amerikanen weer vreselijk goed in."

Dan zijn er ook nog bedrijven nodig die de software daadwerkelijk op de chip zetten. "Veel van dit soort bedrijven zitten in Oost-Azië zoals Taiwan, en Zuid-Korea.

'Niet altijd slimme chips nodig'

ASML is het enige bedrijf ter wereld dat chipmachines maakt voor de allerslimste chips, gaat Okano-Heijmans verder. "Maar niet iedere fabrikant heeft de slimste chips nodig, want een stofzuiger kan prima een eenvoudige chip bevatten."

Nu de doorbraak van het Chinese DeepSeek laat zien dat mogelijk ook een eenvoudigere chip ingewikkeld werk kan verrichten, zet dat de techindustrie aan het denken. "We hebben geprobeerd de technologische ontwikkeling in China af te remmen, bijvoorbeeld door een exportverbod op de meest geavanceerde technologie. Het lijkt er nu op dat dit onvoldoende effect heeft."

info

EenVandaag Vraagt

In dit artikel zijn antwoorden verwerkt op vragen die zijn ingestuurd via EenVandaag Vraagt. Met EenVandaag Vraagt heb je invloed op wat we maken. Wil je meedoen? Download dan de Peiling-app van EenVandaag, ga dan naar 'Instellingen' en zet je notificaties voor EenVandaag Vraagt aan. Je vindt de vragen en antwoorden terug bij 'Doe mee'. De Peiling-app van EenVandaag is gratis te downloaden in de App Store of Play Store.

Afschrikwekkend effect

India is een van de landen die hard bezig is om zelf een eigen industrie op te bouwen. "Want iedereen realiseert zich dat wanneer je een fabriek op eigen grond hebt staan, het makkelijker wordt om chips te blijven maken", vertelt Okano-Heijmans. "Maar daar heb je wel toegang tot bepaalde grondstoffen voor nodig, zoals germanium en gallium. Die heeft India niet veel op eigen bodem."

Het hebben van een chipindustrie kan daarnaast ook een afschrikwekkend effect hebben omdat de hele wereld chips nodig heeft, zegt de onderzoeker. "Dit is het geval voor Taiwan. Het land heeft een enorme chipindustrie en deze is belangrijk voor China en de rest van de wereld." China, dat Taiwan beschouwt als opstandige provincie, zal het land daarom mogelijk minder snel aanvallen.

Bekijk ook

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant