Russische regering stelt sterftecijfers door corona structureel naar beneden bij, zegt statisticus: 'Wie goed kijkt, ziet een catastrofe'

In Rusland loopt de coronasituatie uit de hand. Toch blijkt dat minder uit de officiële sterftecijfers, die volgens statisticus Aleksej Raksja systematisch worden afgezwakt: "Het aantal COVID-doden wordt naar beneden gebracht in opdracht van de overheid."

Raksja werkte tot vorige zomer als demograaf bij Rosstat, het overheidsinstituut dat alle cijfers en statistieken van het land bijhoudt en publiceert, te vergelijken met ons CBS. Maar deze herfst werd hij ontslagen. De reden: hij wilde de waarheid blijven vertellen over de gevolgen van het coronavirus in Rusland en dat werd niet op prijs gesteld. "Wie goed naar de cijfers kijkt, ziet een catastrofe", vertelt hij nu.

Oversterfte

Raksja houdt van zijn vak: cijfers over de bevolking bijhouden. En tijdens de pandemie zag hij de sterftecijfers in Rusland schrikbarend toenemen. Volgens Raksja laten de officiële cijfers zien dat in Rusland zeker 800 duizend mensen meer zijn overleden dan gebruikelijk. En dat terwijl de sterftecijfers in Rusland al jaren dalen.

Het gaf Raksja inzicht in de enorme impact van COVID-19. Maar het officiële aantal doden staat voor deze periode op 400.000, wat betekent dat COVID slechts de helft van de oversterfte heeft veroorzaakt.

Geen corona, maar een hartaanval

Volgens Raksja klopt dat niet: "In de hele wereld is de statistische oversterfte de gouden maatstaf waarmee de gevolgen van COVID-19 in kaart worden gebracht. Maar wij moesten bij Rosstat de cijfers overnemen van het ministerie van gezondheid. Die hanteren een eigen manier om de doodsoorzaak vast te stellen, namelijk aan de hand van het orgaan dat het begeeft."

"Er wordt dus vaak een hartaanval, longontsteking of een andere doodsoorzaak ingevuld. Er wordt niet gekeken naar het totaalbeeld en zo wordt het aantal COVID-doden naar beneden gebracht. En dat is in opdracht van de overheid."

Wantrouwen over Spoetnik

Waarom ze dat doen? Russische autoriteiten brengen het liefst zo weinig mogelijk slecht nieuws, en de staatsmedia prijzen Rusland graag aan als het land waar alles beter is dan in het Westen. Het Russische Spoetnik-vaccin werd dan ook met veel bravoure door Poetin zelf gepresenteerd als het allereerste vaccin tegen het coronavirus.

Na de nodige scepsis krijgt dat vaccin inmiddels van westerse onderzoekers relatief positieve recensies. Het probleem is alleen dat de Russen het massaal wantrouwen. Waar in Nederland 85 procent van de volwassenen is gevaccineerd is dat in Rusland nog geen 30 procent. De overgrote meerderheid is ongevaccineerd en dat heeft gevolgen.

Records in oktober

De zogenoemde vierde golf heeft in Rusland keihard toegeslagen, met eind oktober bijna dagelijks besmettings- en sterfterecords. Rusland heeft daarom deze week een 'lockdown light': door Poetin steevast gepresenteerd als een soort 'verplichte vakantie'. De vaccinatiegraad gaat in het land intussen nauwelijks omhoog.

Epidemioloog Vasili Vlasov snapt daar eigenlijk niets van, want er was in Rusland traditioneel geen enorme weerstand tegen vaccins. "De vaccinatiegraad was in Rusland ooit een van de hoogste ter wereld. Maar het Spoetnik-vaccin werd veel te snel gelanceerd. Testfasen werden overgeslagen, Russische medici zelf vertrouwden het daarom ook niet. Dat westerse vaccins door de staatsmedia steevast werden voorgesteld als 'onbetrouwbaar en gevaarlijk' hielp ook niet bij het algemeen vertrouwen in vaccinatie."

Sterftepiek moet nog komen

En dus heeft Rusland, dat de leider wilde zijn in de strijd tégen COVID-19 nu een van de hoogste dodentallen ter wereld, zowel absoluut als in percentage van de bevolking. En dan moet de grootste sterftepiek volgens statisticus Aleksej Raksja nog komen: "Wat we zien is dat mensen die besmet zijn en in het ziekenhuis belanden na 2 à 3 weken overlijden."

"De besmettingspiek hebben we nu net gehad en de sterftepiek komt er nog aan. Als we niks veranderen, zal dit patroon zich ook steeds gaan herhalen."