radio LIVE tv LIVE
meer NPO start

Russische regering stelt sterftecijfers door corona structureel naar beneden bij, zegt statisticus: 'Wie goed kijkt, ziet een catastrofe'

Russische regering stelt sterftecijfers door corona structureel naar beneden bij, zegt statisticus: 'Wie goed kijkt, ziet een catastrofe'
De Russische president Vladimir Poetin
Bron: EPA

In Rusland loopt de coronasituatie uit de hand. Toch blijkt dat minder uit de officiële sterftecijfers, die volgens statisticus Aleksej Raksja systematisch worden afgezwakt: "Het aantal COVID-doden wordt naar beneden gebracht in opdracht van de overheid."

Raksja werkte tot vorige zomer als demograaf bij Rosstat, het overheidsinstituut dat alle cijfers en statistieken van het land bijhoudt en publiceert, te vergelijken met ons CBS. Maar deze herfst werd hij ontslagen. De reden: hij wilde de waarheid blijven vertellen over de gevolgen van het coronavirus in Rusland en dat werd niet op prijs gesteld. "Wie goed naar de cijfers kijkt, ziet een catastrofe", vertelt hij nu.

Oversterfte

Raksja houdt van zijn vak: cijfers over de bevolking bijhouden. En tijdens de pandemie zag hij de sterftecijfers in Rusland schrikbarend toenemen. Volgens Raksja laten de officiële cijfers zien dat in Rusland zeker 800 duizend mensen meer zijn overleden dan gebruikelijk. En dat terwijl de sterftecijfers in Rusland al jaren dalen.

Het gaf Raksja inzicht in de enorme impact van COVID-19. Maar het officiële aantal doden staat voor deze periode op 400.000, wat betekent dat COVID slechts de helft van de oversterfte heeft veroorzaakt.

Geen corona, maar een hartaanval

Volgens Raksja klopt dat niet: "In de hele wereld is de statistische oversterfte de gouden maatstaf waarmee de gevolgen van COVID-19 in kaart worden gebracht. Maar wij moesten bij Rosstat de cijfers overnemen van het ministerie van gezondheid. Die hanteren een eigen manier om de doodsoorzaak vast te stellen, namelijk aan de hand van het orgaan dat het begeeft."

"Er wordt dus vaak een hartaanval, longontsteking of een andere doodsoorzaak ingevuld. Er wordt niet gekeken naar het totaalbeeld en zo wordt het aantal COVID-doden naar beneden gebracht. En dat is in opdracht van de overheid."

Bekijk ook

Wantrouwen over Spoetnik

Waarom ze dat doen? Russische autoriteiten brengen het liefst zo weinig mogelijk slecht nieuws, en de staatsmedia prijzen Rusland graag aan als het land waar alles beter is dan in het Westen. Het Russische Spoetnik-vaccin werd dan ook met veel bravoure door Poetin zelf gepresenteerd als het allereerste vaccin tegen het coronavirus.

Na de nodige scepsis krijgt dat vaccin inmiddels van westerse onderzoekers relatief positieve recensies. Het probleem is alleen dat de Russen het massaal wantrouwen. Waar in Nederland 85 procent van de volwassenen is gevaccineerd is dat in Rusland nog geen 30 procent. De overgrote meerderheid is ongevaccineerd en dat heeft gevolgen.

Bekijk hier de tv-reportage over de situatie in Rusland

Records in oktober

De zogenoemde vierde golf heeft in Rusland keihard toegeslagen, met eind oktober bijna dagelijks besmettings- en sterfterecords. Rusland heeft daarom deze week een 'lockdown light': door Poetin steevast gepresenteerd als een soort 'verplichte vakantie'. De vaccinatiegraad gaat in het land intussen nauwelijks omhoog.

Epidemioloog Vasili Vlasov snapt daar eigenlijk niets van, want er was in Rusland traditioneel geen enorme weerstand tegen vaccins. "De vaccinatiegraad was in Rusland ooit een van de hoogste ter wereld. Maar het Spoetnik-vaccin werd veel te snel gelanceerd. Testfasen werden overgeslagen, Russische medici zelf vertrouwden het daarom ook niet. Dat westerse vaccins door de staatsmedia steevast werden voorgesteld als 'onbetrouwbaar en gevaarlijk' hielp ook niet bij het algemeen vertrouwen in vaccinatie."

Bekijk ook

Sterftepiek moet nog komen

En dus heeft Rusland, dat de leider wilde zijn in de strijd tégen COVID-19 nu een van de hoogste dodentallen ter wereld, zowel absoluut als in percentage van de bevolking. En dan moet de grootste sterftepiek volgens statisticus Aleksej Raksja nog komen: "Wat we zien is dat mensen die besmet zijn en in het ziekenhuis belanden na 2 à 3 weken overlijden."

"De besmettingspiek hebben we nu net gehad en de sterftepiek komt er nog aan. Als we niks veranderen, zal dit patroon zich ook steeds gaan herhalen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Minder zorgstudenten in het mbo, terwijl personeelstekort groeit: 'We moeten ons rot schrikken als samenleving'

Het aantal studenten op mbo-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden blijft maar dalen. In de laatste 5 jaar ging het om een daling van 30 procent, terwijl er juist veel vraag is naar zorgpersoneel. De MBO Raad wil nu actie van het kabinet.

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn

Kans op inslag van asteroïde 2024 YR4 op aarde steeds groter, maar volgens deze ruimteonderzoeker hoeven we niet bang te zijn
Bron: Unsplash

Een groep astronomen trekt aan de bel, want de kans dat een asteroïde de aarde gaat raken wordt steeds groter. In 2 weken tijd steeg deze van 2,6 naar 3,1 procent. "Historisch, maar niet te vergelijken met de asteroïde die dinosaurus heeft uitgeroeid."

De asteroïde, die volgens NASA op 22 december 2032 de aarde zou kunnen raken, heeft zelfs al een naam: 2024 YR4. Hij heeft een geschatte doorsnee van tussen de 40 en 90 meter, en verplaatst zich met een snelheid van meer dan 10 kilometer per seconde. Mocht hij de aarde raken, dan krijgen we dus met een flinke klap te maken.

'Neem het met een korrel zout'

Zijn we over 7 jaar in gevaar? Als je het aan ruimtevaartspecialist Angelo Vermeulen vraagt, niet. "Je moet het met een grote korrel zout nemen", merkt hij op. "Het is een vrij relatief hoog cijfer. Maar de gemeenschap van astronomen wereldwijd maakt zich eigenlijk geen zorgen."

"Want wat er meestal gebeurt, is dat naarmate men meer en meer informatie te weten komt over de baan en de snelheid van de asteroïde, door meerdere metingen te doen, ze zich eigenlijk realiseren dat de kans kleiner wordt dat hij de aarde zou raken."

Bekijk ook

Nog geen 'doomsdag'

"Dit is dus zeker nog geen 'doomsday-scenario'", zegt Vermeulen. Op het moment van de eerste observatie is de asteroïde namelijk nog ver verwijderd van de aarde. Het is een klein object in de verre verte. Om hem te spotten hebben astronomen een sterke telescoop nodig.

"Dan probeer je zo goed mogelijk de baan en de snelheid op te meten", legt hij uit. "Het percentage gaat dan vaak schommelen, soms omhoog en dan soms weer omlaag. Wanneer hij dichterbij de aarde zit kunnen we hem veel makkelijker observeren en opmeten." Pas dan kunnen astronomen écht spreken over de kans op een inslag. "Maar in het verleden is eigenlijk altijd gebleken dat die kans dan 0 procent werd en dat het dan langs de aarde heen vliegt."

Meerdere asteroïden in zonnestel

Naast 2024 YR4 vliegen er meer dan een miljoen asteroïden door het zonnestel, weet Vermeulen. Tussen Mars en Jupiter zit een asteroïdengordel waar een groot deel van deze 'mini planeetjes' vliegen. "Die zitten daar eigenlijk vrij veilig, want ze draaien in een baan om de zon. Ze zijn geen bedreiging."

"Maar er zijn dus ook asteroïden die los door het zonnestelsel vliegen." En voor die losse - zoals 2024 YR4 - moeten we uitkijken. "Ze zouden mogelijk op de aarde kunnen neerstorten. En dat is in het verleden al gebeurd, er zijn genoeg voorbeelden. De bekendste is natuurlijk het uitsterven van de dinosauriërs, veroorzaakt is door zo'n inslag."

Bekijk ook

Zeer zeldzame gebeurtenis

Ook in de Amerikaanse staat Arizona sloeg zo'n 50.000 jaar geleden een asteroïde in. Onderzoekers schatten in dat deze een diameter van ongeveer 50 meter had en rond de 300.000 ton woog. "Je kan hem bezichtigen, een prachtige geologische formatie", noemt de ruimtevaartspecialist het.

De aarde blijft dus niet gespaard van zulke inslagen, vertelt Vermeulen. "Maar dat het zal gebeuren in een tijdbestek van een mensenleven is zeer zeldzaam."

DART

Ook vertelt de ruimtevaartspecials dat NASA technologie heeft ontwikkeld om de banen van asteroïden te wijzigen, zodat ze de aarde niet raken. "Tijdens die missie, genaamd DART, heeft men met een ruimte toestel van ongeveer 600 kilo recht op een asteroïde laten inslaan om te zien of we de baan van die asteroïde konden wijzigen."

"En dat is een groot succes geworden", gaat hij verder. De baan is zelfs veel meer veranderd dan gehoopt. "Dus we kunnen asteroïden wel van een baan doen afwijken. En als je dat op tijd doet, zelfs al is het een kleine wijziging, dan heeft het groot effect wanneer het in de buurt van de aarde komt."

Bekijk ook

Tsunami als gevolg

Maar stel het gebeurt wel, hoe zou dat er dan uit zien? "De gevolgen van zo'n inslag zijn niet te overzien", antwoordt Vermeulen. "Maar het zal minder apocalyptisch zijn dan wat je ziet in films."

En dat komt vooral doordat het grootste oppervlak van de aarde, ongeveer 70 procent, bedekt is met water. "In het Los Alamos National Laboratory heeft men een computersimulatie laten maken (van een asteroïde inslag, red.). En zo hebben ze ontdekt dat het best meevalt. Wat je krijgt is een tsunami, en het blijkt dat maar een fractie van de totale energie van die asteroïde omgezet wordt in golven. De golven zullen niet zo heel ver reizen. Dus we kunnen daar ook wel wat wat geruster over zijn."

Aardbevingen en klimaatverandering

Wel kan die eventuele inslag op 22 december 2032 voor seismisch effecten zorgen, zoals een aardbeving. "En in een gebied waar veel vulkanische activiteit is, kan het die activiteit gaan uitlokken. Want je krijgt bij een inslag sowieso een enorme schokgolf als een asteroïde in de atmosfeer ontploft of op aarde neerstort." Hij vergelijkt het met honderdmaal de kracht van een bom van Hiroshima.

"En als zo'n ding in de atmosfeer komt, genereert dat verder ook heel veel hitte waardoor het branden kan veroorzaken", gaat Vermeulen verder. "Dat is een effect dat lang na de inslag nog kan blijven doorwerken, het werpt allerlei stoffen in de atmosfeer op, die dan een deel van het zonlicht kunnen blokkeren en waardoor je het klimaat kan gaan verstoren."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant