De PVV verliest weer en komt deze maand op 31 zetels. PVV-kiezers stappen niet over, maar haken teleurgesteld af. De VVD krijgt er zetels bij, maar vangt weinig PVV-kiezers op. BBB houdt nog twee zetels over.

Dat blijkt uit de nieuwste zetelpeiling van EenVandaag en Verian. De daling van de PVV betekent voorlopig het einde van de dominantie van de PVV in de zetelpeilingen, sinds de Tweede Kamerverkiezingen. De partij van Wilders komt met 31 zetels in de buurt van de VVD (28 zetels) en GroenLinks-PvdA (27 zetels).

Niet meer stemmen

De uittocht bij de PVV betekent niet direct dat kiezers weer massaal voor het midden kiezen. Teleurgestelde PVV-kiezers, die vaak vallen over het Oekraïne-standpunt van die partij of de ruzies in het kabinet, zouden nu vooral niet meer gaan stemmen.

De VVD laat juist een stijgende lijn zien. Ten opzichte van eind januari krijgt de partij er zes zetels bij. De partij van Dilan Yeşilgöz wint niet zozeer van de PVV, maar overtuigt vooral mensen die bij de laatste verkiezingen niet hebben gestemd. 'Nieuwe' VVD-kiezers vinden dat de partij stabiliteit uitstraalt en dat dat in tijden van internationale onzekerheid nodig is.

BBB naar 2, CDA en GroenLinks-PvdA gelijk

Coalitiepartij BBB heeft het op dit moment lastig in de zetelpeiling. Deze maand houdt de partij van Caroline van der Plas 2 van de 7 zetels over. Door het verlies van de PVV, BBB en, eerder al, NSC zou de coalitie gezamenlijk op 63 zetels komen, een stuk minder dan de 88 zetels bij de laatste verkiezingen.

De zetelstand van andere partijen, zoals het CDA en GroenLinks-PvdA, blijft stabiel. Het CDA staat al maanden op flinke winst, grotendeels door het ineenstorten van NSC sinds de verkiezingen. GroenLinks-PvdA zou nu ongeveer evenveel zetels krijgen (27 zetels) als bij de laatste verkiezingen (25 zetels).

Minderheid vindt dat kabinet moet aanblijven

Het gebrek aan vertrouwen is ook te zien in de vraag aan kiezers uit het Opiniepanel of het kabinet moet aanblijven. Een minderheid (40 procent) vindt van wel; 49 procent denkt dat het beter is voor Nederland als het kabinet valt.

De meeste coalitiekiezers vinden nog wel dat het kabinet door kan, maar in de VVD-achterban is dat geen overtuigende meerderheid (56 procent) en bij NSC slechts 37 procent. Een NSC-kiezer: "Ze schermen de hele tijd met dat de kiezer heeft gesproken, maar dit kabinet kan niemands bedoeling zijn."

VVD'ers verdeeld over weer met PVV

En als het kabinet valt, welke coalitie zien kiezers dan voor zich? Kiezers van de VVD, de partij die met deze zetelstand een rol zal spelen bij de formatie, willen het liefst een kabinet rechts van het midden. Maar er is verdeeldheid over of de VVD weer met de PVV moet samenwerken om een meerderheid te krijgen.

De helft (46 procent) zegt van wel. De andere helft (43 procent) geeft de voorkeur aan een coalitie met GroenLinks-PvdA. "Wilders blijkt geen constructieve leider en zijn bewindslieden en Kamerleden zijn in het algemeen onder de maat", zegt een VVD-kiezer. VVD-kiezers die liever 'over links gaan' noemen opvallend vaak dat ze wel met de PvdA willen samenwerken, maar niet met GroenLinks.

De Consumentenbond doet vandaag een oproep in de Tweede Kamer: verlaag de btw op elektriciteit om de energierekening financieel behapbaar te houden. Maar is dat de oplossing? "Tijdelijke pleister."

De energierekening: voor veel mensen is het een grote zorg. Daarom roept de Consumentenbond op om het btw-tarief voor energie van 21 procent naar 9 procent te verlagen.

Hoge rekening profiteert

Dat er iets moet gebeuren is duidelijk, ook volgens energie-expert bij Milieu Centraal Gwen Jansen. Maar het voorstel van de Consumentenbond is volgens haar maar 'een tijdelijke pleister'. Daarbij is het vooral voordelig voor mensen die al veel stroom gebruiken, en niet voor mensen die juist proberen de energierekening laag te houden omdat ze al moeite hebben met betalen.

"Dit voorstel is eigenlijk vooral goed voor de mensen met een hoge energierekening, want die profiteren het meest", vertelt ze. "Maar juist de mensen die het heel hard nodig hebben, maar een lagere energierekening hebben, profiteren minder. Dus wij zijn voorstander van meer structurele maatregelen."

Beter isoleren

Minder btw betalen klinkt als een goed idee, maar houdbaar is het niet volgens Jansen. "Want uiteindelijk gaat die btw weer omhoog, dus je kan beter kijken hoe deze mensen op de langere termijn geholpen kunnen worden."

Maar er zijn volgens de energie-expert wel andere maatregelen die genomen kunnen worden om de energierekening betaalbaar te houden. "Verreweg op één staat het beter isoleren en ventileren van de woningen. Energie die je niet verbruikt hoef je ook niet te betalen. 2 op de 3 woningen zijn nog slecht geïsoleerd en 9 op de 10 slecht geventileerd. Dat zorgt voor veel hogere kosten dan nodig is."

Inzet energiecoaches

Maar volgens Jansen kunnen zogenaamde energiecoaches ook een groot verschil maken. Dat terwijl in bijvoorbeeld de gemeente Amsterdam de huis-aan-huisbezoeken met de energiecoaches worden stopgezet. "Uit onderzoek van TNO blijkt heel duidelijk dat energiecoaches, heel goed werk leveren en dat zij de maatschappelijke kosten ook op termijn heel erg laag kunnen houden. Ook voor de gezondheid van heel Nederland is dat goed."

Het is een laagdrempelige manier om mensen te helpen, zegt Jansen. "Je ziet dat heel veel energiehulp mensen nog niet bereikt. De deuren blijven dicht, vooral bij mensen die de energierekening niet kunnen betalen. Daar is schaamte en wantrouwen. Hoe kom je daar wel binnen? Door heel dicht bij deze mensen te staan." Volgens de experts is dat het geval met energiecoaches. "Die werken ook vaak met vrijwilligers uit de buurt, die wel binnenkomen bij deze mensen."

Radiatorfolie, douchetimers en tochtstrips

Claar Wachter is zo'n energiecoach bij organisatie !WOON die bewoners in Amsterdam bijstaat. Zij weet precies waar ze op moet letten als ze bij mensen over de vloer komt, en heeft een aantal trucjes die ze altijd aanbeveelt. Bijvoorbeeld een timer voor in de douche: "Na 5 minuten geeft die een geluid als een sirene." Of folie achter de verwarming: "Dat zorgt dat je niet de buitenmuur verwarmt, maar dat alles binnen blijft."

En zo kan ze nog even verder gaan: tochtstrips, de instellingen van de cv-ketel en zelfs de brievenbus komen aan bod bij haar huisbezoeken. Daar ziet ze ook wat de hoge rekening met mensen kan doen. "Ik kom ook wel bij mensen die hun verwarming niet aan durven te zetten vanwege de energierekening. Dat is ook niet goed voor de gezondheid."

'Het is altijd zinvol'

Het werk van Claar wordt gewaardeerd door de mensen die het nodig hebben. "Mensen zijn blij als ik uitleg hoe de verwarming werkt: dat je niet de radiatoren aan en uit moet doen, maar de thermostaat moet gebruiken. Of mijn uitleg over de radiatorfolie of over ventileren. Het is altijd zinvol, ook als het alleen is om mensen gerust te stellen dat ze het meeste goed doen."

Een lagere btw is volgens Claar helemaal niet zo'n slecht idee. "Er zit nu wel heel veel belasting op voor de consument, dus ik ben het wel eens met de redenatie." Verder is de energiecoach het met Milieu Centraal eens dat goede isolatie in woningen de meest duurzame oplossing is. "Dat scheelt enorm."

Investeren in energiehulp

Helemaal tegen het idee van de Consumentenbond is Jansen van Milieu Centraal overigens niet. "Elke poging om te zorgen dat die energierekening betaalbaar wordt, is hartstikke goed want het is heel erg nodig. Maar", gaat ze verder, "wij denken dat er een betere maatregel is."

"Wij zijn er groot voorstander van dat het energiehulp-werkveld eigenlijk versterkt wordt om hun werk nog beter te kunnen doen. Dat ze de tools krijgen, de content, de kennis om de mensen ook structureel te kunnen helpen", sluit ze af.