Met de trein reisde Anya Niewierra vorig jaar uit Zuid-Limburg af naar Hilversum voor de uitreiking van de NS Publieksprijs. Zonder enige verwachting, want ze was de grote onbekende van alle genomineerden. Maar zíj won: "Dit was mijn grote doorbraak."

Het was een bijzondere ervaring, vertelt Niewierra over het winnen van de publieksprijs voor haar boek 'De Camino'. "Je gaat dan in een soort rollercoaster mee met alles, ik werd meteen door tal van media benaderd. Maar wat vooral bijzonder was, was dat lezers mij gingen ontdekken."

Groter lezerspubliek

Na haar winst stond Niewierra met vijf boeken in de lijst van best gelezen boeken. Ook haar nieuwste werk 'De Nomade', dat afgelopen mei uitkwam, staat in de bestsellerslijst. Het bracht haar landelijke bekendheid en een groter lezerspubliek, en ook nieuwe vriendschappen.

"Tot aan het winnen van de NS Publieksprijs zat ik toch veel hier in Zuid-Limburg en bewoog me daar", blikt de schrijver terug. "Nu ben ik toch veel meer in het netwerk van de boekenwereld terechtgekomen met heel veel mooie mensen die ik ontmoet heb. En ja, ik ben ook gaan nadenken over wat ik verder met mijn leven wil."

Fulltime kunstenaar

Tot eind dit jaar is Niewierra nog directeur van Visit Zuid-Limburg, vroeger bekend als de VVV. Dat ze daarmee stopt, heeft niet alleen te maken met het winnen van de NS Publieksprijs. "De keuze om te stoppen met mijn werk was vooral ook dat ik dacht van: dit nog eens zoveel jaar fysiek doortrekken, ik weet niet of dat nog goed is voor me."

Ze wordt nu fulltime kunstenaar. "Ik overweeg om opnieuw naar de Kunstacademie te gaan en de artistieke mens in mij wat meer ruimte te geven in de herfst van mijn leven." Ook blijft ze schrijven: "Ik heb eigenlijk schilderen en schrijven 15 jaar gecombineerd, alleen heel beperkt in tijd. Ik denk dat als ik mezelf daar volledig nu voor kan openen, dat weer nieuwe inzichten geeft voor mij als mens."

Bezig aan nieuw boek

Ondertussen is Niewierra bezig met een nieuw boek. "Ik ben nu in de fase dat je allerlei ideeën en gedachten tot je laat komen. Zo heb ik een cursus tot yogadocent gedaan in Portugal omdat ik daar iets mee wil in mijn nieuwe boek. Dus op die manier ben ik nog aan het fladderen, zo zou je het kunnen zeggen."

Ze staat op het punt naar Spanje en Italië af te reizen, waar 'De Camino' nu ook uitkomt. Daarnaast wordt haar boek verfilmd: "Dat vind ik heel bijzonder. Ik zit me natuurlijk ook af te vragen hoe dat beeld dat jij als schrijver in je hoofd hebt, wordt omgezet in het beeld van iemand anders. Want ieder boek is individueel in het hoofd van een ander mens. Dus ja, dat is ook één grote ontdekkingsreis."

Komend jaar reizen en rust

Inmiddels is het een jaar geleden dat Niewierra de NS Publieksprijs won, wat denkt de schrijver dat het komende jaar haar zal brengen? "Ik ga de kunsten verder ontwikkelen voor mijzelf. Ik ga reizen voor de research, maar ook rust in mijn leven inbouwen."

"Ik ga dus het leven in van 'de wijze dame bij het kampvuur' en ik leg de speer neer waarmee ik al die jaren op jacht ben geweest", vertelt ze tot slot. "Die geef ik over aan iemand anders en die mag jagen. En ik ga aan het kampvuur zitten en de groenten verzorgen, eten maken en wijze verhalen vertellen."

Iran en de Verenigde Staten zitten vandaag om de tafel in Oman om een nieuw atoomakkoord af te sluiten. President Donald Trump stapte in 2018 uit het vorige akkoord, waarom zijn de landen nu weer in gesprek? "Alternatief is bombardementen."

Iran-deskundige en analist bij het Haagsche Instituut Geopolitiek Damon Golriz verwacht dat beide landen heel positief de gesprekken van vandaag ingaan. "En dat er ook eigenlijk een rail wordt gelegd voor de bewegingen die meer richting diplomatie gaan in plaats van oorlogsretoriek."

'Amerika wel kernwapens tegenhouden'

De gesprekken gaan dus over een nieuw atoomakkoord tussen Iran en de VS, waarin de landen afspraken maken over het nucleaire programma van Iran en wat ze met die technologie doen. "Het heeft alleen maar een politiek besluit nodig om zometeen kernwapens te maken. En dat wil Amerika tegenhouden."

De reden dat de VS toenadering zoekt heeft volgens Golriz te maken met de rivaliteit tussen de VS en China, waar het Midden-Oosten tussen zit. "Het is een veld waarin energie en logistiek een belangrijke rol spelen", legt hij uit. "En wat Iran wil is eigenlijk minder sancties, omdat de Amerikanen heel veel sancties hebben opgelegd de afgelopen paar jaar. En natuurlijk ook dat er geen oorlog komt."

De vorige 'Iran-deal'

Dit is niet de eerste keer dat Iran en de VS praten over kernprogramma's. In 2015 waren de landen het al eens geworden over het Iraanse kernprogramma. Iran zou volgens dit plan afzien van het maken van kernwapens. In ruil daarvoor beloofde landen zoals de Verenigde Staten en Europese landen om economische sancties tegen Iran op te heffen.

Toen Donald Trump in 2018 begon aan zijn eerste termijn als Amerikaanse president stapte hij uit het akkoord, ook kondigde hij nieuwe sancties aan op Iran. Sindsdien houdt Iran zich ook steeds minder aan de afspraken uit het akkoord.

'Iran moet gesprek aangaan'

Volgens de Iran-deskundige is dit het juiste moment om te praten over een nieuw akkoord. "Iran is ontzettend verzwakt na 7 oktober door de aanvallen van Israël op bijvoorbeeld Hezbollah, Hamas en de Houthis." Dat zijn allemaal groepen die militair gesteund worden door Iran.

"Er is ook een militaire opbouw in de regio door Amerika die ongekend is in de afgelopen 20 jaar", vertelt Golriz. "Dat samen zorgt ervoor dat Iran het gesprek moet aangaan, omdat het alternatief bombardementen is."

'Regime wordt niet gedragen door bevolking'

Volgens Golriz heeft Iran nu ook te maken met veel interne problemen, wat een belangrijke reden is om in gesprek te gaan. Zo waren er de afgelopen jaren veel demonstraties voor vrouwenrechten. "Het regime wordt niet gedragen door de bevolking. Jonge mensen willen meer vrijheid, een westerse manier van leven. Dit regime kan dat niet geven."

"Economisch gaat het ook heel slecht", gaat hij verder. "Het land is gesanctioneerd op allerlei manieren. Je kan hier bijvoorbeeld geen geld over maken naar Iran als je familieleden hebt." Ook mogen veel bedrijven niet handelen met Iran, hierdoor is het land economisch grotendeels afgesloten van de rest van de wereld.

'Trump wil voor vrede zorgen'

De reden dat de VS het gesprek opnieuw aangaat, heeft volgens Golriz vooral te maken met president Trump zelf. "Hij wil een deal sluiten omdat hij de president wil zijn die voor vrede zorgt", legt hij uit.

President Trump wil volgens de Iran-deskundige het land naar zich toetrekken, om meer invloed te krijgen in het Midden-Oosten. "Waar dus energie en logistiek een belangrijke rol spelen. En dat samen zorgt ervoor dat er voldoende politieke wil is om deze bijeenkomst te laten slagen."

Het aantal meldingen van frauduleuze belletjes is enorm gestegen. Volgens expert Dave Maasland zijn de daders vaak Nederlandse jongeren die door bendes hiervoor geronseld worden. ”Het lijkt steeds meer op georganiseerde misdaad.”

Steeds meer criminelen proberen via de telefoon geld af te troggelen bij niets vermoedende slachtoffers. Dat blijkt uit recente cijfers van de fraudehelpdesk. In de eerste drie maanden van dit jaar kwamen er 9.793 meldingen binnen bij het anti-fraude instituut. In 2024 lag dit aantal in dezelfde periode nog op 3.031 meldingen.

Grote criminele bendes

Cybercrime-expert Dave Maasland is niet verbaasd over deze toename. "Deze vorm van misdaad begint echt de vorm aan te nemen van georganiseerde misdaad", legt hij uit.

Er zitten volgens hem steeds vaker grote criminele bendes achter deze vorm van oplichting. "Die weten hoeveel geld hiermee te verdienen valt."

'We zijn gewend alles online te delen'

Daarnaast maakt nieuwe technologie als AI het stuk makkelijker voor deze criminelen om hun slag te slaan, zegt Maasland. "De opkomst van kunstmatige intelligentie speelt zeker een rol en die versnelt deze opmars alleen maar. Je hebt nu voor het klonen van een Nederlandse stem, nog maar 10 seconden nodig van de oorspronkelijke stem", legt hij uit. "Dus dat wordt steeds beter en makkelijker."

"Maar dat is zeker niet de enige factor", benadrukt de expert. Ons eigen online gedrag speelt oplichters ook vaak behoorlijk in de kaart. "We zijn zo gewend om alles online te delen, omdat we elkaar vertrouwen. Deze gegevens lekken ook vaak uit. Maar dat zorgt er wel voor dat criminelen heel geloofwaardig deze telefoontjes kunnen plegen."

'Kan iedereen overkomen'

"Ze zijn echt zo geraffineerd deze oplichters", gaat Maasland verder. "Ze bellen je dus op en gebruiken in zo'n telefoontje allemaal gegevens van jou. Ze weten je naam, je adres en soms zelfs ook je banksaldo. Dan wordt het zo geloofwaardig allemaal."

Maasland heeft zelf van dichtbij gezien hoe deze criminelen te werk gaan. "Ik heb wel eens telefoontjes van de politie mogen mee luisteren. De manier waarop deze oplichters dat doen, is echt zo extreem gehaaid en geloofwaardig", vertelt hij. "Zo klantvriendelijk ook. Ik me voorstellen dat iedereen hier in mee zou kunnen gaan. Het kan dus echt iedereen overkomen."

Geronselde jongeren hebben 'geen idee'

Wat Maasland ook zorgen baart, is de leeftijd van de daders die zich met deze vorm van oplichting bezig houden. "Het zijn vooral veel jongeren ook die geronseld worden door deze bendes, helaas ook in vriendengroepen. Want veel van deze fraudeurs zitten gewoon in Nederland. Daar waarschuwt de politie voor."

"Ze vertellen deze jongeren niet dat ze geld stelen van ene mevrouw Jansen, maar dat ze stelen van de verzekering of van de bank", gaat hij verder. "In de rechtszaal komen ze er soms pas achter dat mevrouw Jansen het slachtoffer is en haar hele pensioenpotje weg is. Ze hebben echt geen idee."

'Let op urgentie'

De expert heeft tot slot nog een gouden tip hoe je kunt voorkomen dat je in de val van deze oplichters loopt. "Let op urgentie, dat komt bij al deze vormen van oplichting voor, of ze nou kunstmatige intelligentie gebruiken of niet."

"Ze roepen altijd hun slachtoffer op om direct iets te doen, meteen iets over te maken", legt hij Maasland uit. "Want anders verlies je je geld of je telefoon. Als je wordt opgedragen direct te handelen, moeten alle alarmbellen afgaan."