Wat kan er wél. Dat was de boodschap van de Troonrede die koning Willem-Alexander voorlas in de Koninklijke Schouwburg. Maar hoe is er gekeken naar het taalgebruik van de koning? Arco Timmermans van de Universiteit Leiden analyseerde de toespraak.

"Minder wollig, maar ook minder concreet." Dat is de eerste conclusie van bijzonder hoogleraar public affairs aan de Universiteit Leiden Arco Timmermans. Samen met zijn Leidse collega Gerard Breeman analyseert hij jaarlijks de Troonrede op inhoud en taalgebruik. Volgens hem werden er veel onderwerpen die in de maatschappij spelen aangestipt, maar bleven ook veel thema's buiten beschouwing.

Niet concreet wat de plannen zijn

"Ik verwachtte dat de eerste Troonrede van het kabinet-Schoof minder wollig zou zijn. Het kabinet-Rutte spande daar altijd de kroon in. Maar in twee derde van de tekst is niet concreet wat de plannen nou eigenlijk zijn. Er wordt wel verwezen naar het regeerprogramma, maar er zijn ook veel stijgers en dalers", vertelt Timmermans.

Daarmee bedoelt hij onderwerpen die ineens veel of juist weinig aandacht kregen tijdens de Troonrede.

Stijgers en dalers

Welke onderwerpen in de schijnwerpers stonden? Timmermans zag dat met name de vertrouwensbreuk met de overheid, het landbouwdossier en migratie veel aandacht kregen in de toespraak van de koning. "Dit zijn grote dossiers, dus het viel te verwachten dat deze benoemd zouden worden", zegt de hoogleraar.

Tegelijkertijd werd over thema's als buitenlandse betrekkingen in Europa en de publieke omroep met geen woord gerept. "En dat terwijl er wel plannen zijn voor deze sectoren."

Regeringsprogramma

Wat viel er volgens de deskundige nog meer op? Timmermans vond dat de koning veel minder lang van stof was dan voorgaande jaren. "Het was geen lange Troonrede. Er zaten veel verwijzingen in naar de plannen in het regeerprogramma."

Volgens hem moeten we daarom nog eens goed die plannen erbij pakken en doorlezen. "Daarvoor hebben we niet genoeg aan de Troonrede", vindt Timmermans. "En," vult hij aan, "als we echt meer willen weten over die plannen, moeten we dat verder horen tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen die morgen beginnen."

In Berlicum werd afgelopen maand verhit gesproken over een mogelijk azc, met een intimiderend protest tijdens een raadsvergadering als kookpunt. Het plan lijkt hierna in de koelkast gezet: is de gemeenteraad gezwicht voor geweld? "Het is heel complex."

Om het overvolle stroomnetwerk te ontlasten, wordt gezocht naar creatieve oplossingen. Minister Sophie Hermans en staatssecretaris Chris Jansen sluiten vandaag een 'netcongestiedeal' met de ov-sector om netcongestie tegen te gaan.

Elektrische auto's, zonnepanelen, warmtepompen: ons stroomnetwerk is overvol. Netcongestie wordt dat genoemd.

File op het net

"We kunnen spreken van file op het elektriciteitsnet", zegt energieanalist Sanne de Boer van de Rabobank. "Vergelijk het met de de snelweg. Als iedereen tegelijk wil invoegen, dan kan dat niet."

"Hetzelfde gebeurt op het stroomnet. De afgelopen jaren heeft iedereen meer elektriciteit verbruikt, en vaker op hetzelfde moment. Dat past niet."

Deal met de ov-sector

Om deze zogenoemde netcongestie te bestrijden, is de komende 15 jaar een investering van 195 miljard euro nodig, volgens het Rijk. In de tussentijd wordt er gezocht naar creatieve oplossingen.

Minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei en staatssecretaris Chris Jansen van Openbaar Vervoer en Milieu sluiten daarom vandaag een 'netcongestiedeal' met de openbaar vervoerssector. Het idee is dat het openbaar vervoer gaat helpen om de druk op het elektriciteitsnet te verminderen.

Efficiënter gebruikmaken van infrastructuur

"Op deze manier kunnen we efficiënter gebruikmaken van de infrastructuur die er al is", legt De Boer uit. "Openbare vervoersbedrijven maken gebruik van hun eigen elektriciteitsnetten. Op sommige momenten zijn die kabels hard nodig, bijvoorbeeld in de ochtend- en avondspits", legt ze uit.

"Maar wanneer er minder openbaar vervoer rijdt, kunnen de kabels gebruikt worden om auto's of elektrische bussen op te laden. Hier hoef je dus geen extra kabels voor in de grond te leggen."

Idee op een bierviltje

Het Rotterdamse ov-bedrijf RET is al volop bezig met duurzaam gebruik van energie. "Naast het delen van ons stroomnet, hebben we nu ook een batterij in de buurt van de Erasmusbrug geplaatst", vertelt technicus Leo Vliegenthart van de RET.

"5 jaar geleden heb ik het idee op een bierviltje geschreven. Het woord 'netcongestie' bestond toen nog niet eens."

Batterij die werkt als powerbank

"Op het moment dat er een tram voorbij rijdt, en die remt, dan levert die tram energie terug aan de batterij. De batterij wordt op deze manier continu opgeladen en werkt kostenefficiënt", legt Vliegenthart uit. "De batterij fungeert als powerbank."

De opgeslagen stroom kan weer gebruikt worden om andere voertuigen op te laden. "Op deze manier proberen wij de 'file' op het stroomnet te omzeilen en dragen wij 20 tot 25 procent bij aan de laadsector van Rotterdam."

Alleen geschikt voor kleine hoeveelheden

Maar ondanks de voordelen van zo'n batterij blijft energieanalist De Boer sceptisch. "Batterijen zijn zeker functioneel", zegt ze. "Maar ze nemen ook veel ruimte in."

"Bovendien zijn batterijen alleen geschikt om kleine hoeveelheden energie voor korte tijd op te slaan", vervolgt ze. "Helaas kunnen we de overtollige zonnestroom van de zomer niet bewaren tot aan de winter."

Klein deel van de oplossing

Volgens De Boer is het getekende convenant tussen het Rijk en de ov-sector niet de hele oplossing voor netcongestie. "We moeten niet verwachten dat we hierdoor uit de problemen zijn. Het is ook nodig om de netten te verzwaren, maar dit kost veel tijd en geld."

"Slimmer gebruikmaken van de infrastructuur die we hebben, is een 'no-brainer'. Maar het blijft een klein deel van de oplossing."