meer NPO start

Hoe praat je met je kinderen over inflatie en hoge rekeningen? 'Draai er niet omheen'

Hoe praat je met je kinderen over inflatie en hoge rekeningen? 'Draai er niet omheen'
Hoe praat je in je gezin over inflatie?
Bron: Pexels

De hoge inflatie en stijgende rekeningen kunnen voor heel wat stress zorgen in huis. En voor veranderingen: bijvoorbeeld minder lang douchen of de verwarming lager. Hoe praat je daarover met je kinderen? "Ze voelen alles feilloos aan."

Vooral met jonge kinderen kan het moeilijk zijn om erover te praten.

Onveilig gevoel

"Het is altijd een lastig spanningsveld tussen te eerlijk en te geheimzinnig zijn", vertelt kinderpsycholoog Marilene de Zeeuw. Maar dat je er met je kinderen over moet spreken, staat volgens haar vast. "Als je ziet dat je ouders bezorgd of gestresst zijn, en je weet niet waarom, is dat heel alarmerend. Dat voelt onveilig voor kinderen."

Dus wees vooral eerlijk, zegt ze, aangepast aan de leeftijd. Een handig uitgangspunt is dat je met je kinderen spreekt als ook zij de concrete consequenties van de inflatie of de stijgende rekeningen merken. "Je kunt het beste steeds naar aanleiding van een nieuwe gewoonte in het gezin, iets uitleggen."

Logisch verhaal

Woordvoerder Karin Radstaak van het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is het daarmee eens. "Het is heel lastig om niet meteen je zorgen op je kind over te brengen. Ze voelen alles feilloos aan", zegt ze.

"Maar het gaat vaak goed als je een logisch verhaal kan verbinden aan je keuzes. Leg op een normale manier uit dat het fijn is als iedereen wat korter doucht zodat het minder geld kost. Kinderen denken dan gewoon: oké, dat is zo."

Bekijk ook

Kapstokjes

Dat gesprek kun je dan het beste voeren aan de hand van 'kapstokjes', geeft De Zeeuw als tip.

"Dan zeg je: 'Mama (of papa) krijgt geld van de baas, of van de regering van ons land. Op dit moment is dat niet genoeg om te zorgen dat ons huis warm is. Ik vind het heel fijn als jij de deuren ook goed dicht doet. Wat zouden we nog meer kunnen doen? We moeten het samen doen'."

Korter douchen

Volgens Radstaak ligt het er ook aan hoe erg de geldzorgen op dat moment zijn. "Het verschilt heel erg per gezin", benadrukt ze. "In een gezin waar dit soort dingen voor het eerst spelen, kan je er een uitdaging van maken: wie doucht er het kortst? Dan kan je later ook laten zien dat de rekening lager is, omdat iedereen zijn best heeft gedaan."

Maar voor sommige gezinnen houdt het op een gegeven moment op, zegt ze. "Als de nood echt aan de man is en de rekening een onontkomelijk probleem wordt, krijgen kinderen er meer van mee. Je kan niet dingen blijven verzinnen. Dan zeg je gewoon dat je op dit moment geen chips kan kopen als je ook brood wil kopen."

Bekijk ook

Creatief denken

Als het gaat om dat je bepaalde dingen niet meer kunt ondernemen omdat het te duur is geworden, is het volgens kinderpsycholoog De Zeeuw goed om andere ouders je te laten helpen om weer creatief te worden.

"Je hoeft er niet omheen te draaien. Iets als een pretpark is gewoon te duur. Vraag ouders in hetzelfde schuitje om alternatieven, zoals activiteiten in de bieb, helpen in de moestuin in je wijk, een wildplukwandeling, en verpak het wat leuker."

'Knuffels zijn gratis'

Als je stress hebt, is het wel vaak moeilijker om creatief te zijn, geeft De Zeeuw toe. Daarom is het ook goed om in het gezin met elkaar te bespreken hoe jullie elkaar helpen om te zorgen dat het glas halfvol blijft. "Knuffels zijn gratis, de natuur is gratis. De beste dingen in het leven zijn gratis."

"Voel je niet de enige en help je kind open te zijn over de zorgen. De schaamte isoleert mensen nog meer", legt ze uit.

Bekijk ook

Van het taboe af

Het is een taboe om over geld te praten, weet ook Radstaak, en daar moeten we in Nederland echt vanaf. "Je hoeft niet te zeggen hoeveel je verdient, maar je kan wel uitleggen dat er keuzes gemaakt moeten worden. Dat dingen geld kosten, en dat alles nu duurder is. En dat je daarom niet alles kan doen wat je wil."

Zo kan je ook praten over hoe je met de verdeling van je geld omgaat. "Leer ze hoe je keuzes maakt. Dat kan je bespreken met kinderen die al zakgeld krijgen. Wat doe je met je geld?" legt ze uit. "Leg uit dat geld niet onbegrensd is, hoewel dat in andere gezinnen soms wel zo lijkt."

Geen schaamte

"Volwassenen vinden het lastig om te zeggen dat ze iets niet kunnen betalen, omdat ze zich schamen. Zeker nu is dat echt niet nodig", vertelt Radstaak verder. Daarom is het goed om er met je kinderen over te praten. "Hoe meer je als kind al leert dat het niet iets is om je voor te schamen, is het goed voor je."

"Het is heel leerzaam voor later", vervolgt Radstaak. "Als jij op je 18de weet dat je je niet hoeft te schamen en hoe je het beste keuzes kunt maken, is het alleen maar mooi meegenomen."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Nederlandse hulpverleners staan klaar voor Myanmar na aardbeving: 'Alle politieke lijntjes vervallen'

Hulpverleners zijn hard bezig overlevenden te redden in Myanmar na de aardbeving. Ook een Nederlands team met reddingshonden staat klaar om het land, dat midden in een burgeroorlog zit, te helpen. "Ter plaatsen zullen we zien met wie we gaan samenwerken."

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa
Ter illustratie: testlancering van een raket in Noorwegen (2023)
Bron: AFP

De eerste raket van de Duitse start-up Isar Aerospace wordt morgen in het noorden van Noorwegen gelanceerd. Als deze slaagt, is het de eerste keer dat een raket vanuit West-Europa in een baan om de aarde wordt geschoten. "Dit is belangrijk voor Europa."

Isar Aerospace is een van de eerste Europese commerciële bedrijven die zich bezighoudt met het bouwen van raketten, vertelt deputy director van het Netherlands Space Office (NSO), Joost Carpay. Europa loopt, vergeleken met Amerika, achter op dit gebied. "Maar nu lijkt er een gat in de markt te zijn waarin een paar commerciële bedrijven springen."

'Mooie ontwikkeling'

"Dit zijn mooie ontwikkelingen voor Europa", benadrukt Carpay. Volgens hem is het belangrijk dat we vanaf ons eigen grondgebied kunnen lanceren. Hij vindt het daarom goed dat het commerciële bedrijf Isar Aerospace, dat de intentie heeft om de Europese concurrent van het Amerikaanse SpaceX te worden, een risico neemt.

"Je ziet dat er op het moment minstens vier bedrijven bezig zijn met het ontwikkelen van raketten", vertelt hij. "En daar wordt dus ook in geïnvesteerd, soms door overheden maar dan zonder de ontwikkeling te sturen. Dus alleen met financiering." Ook zijn er private investeerders die steeds meer interesse tonen. En als de testlancering morgen succesvol blijkt, zal die belangstelling alleen maar groter worden, voorspelt Carpay.

Bekijk ook

Onafhankelijkheid voor Europa

Deze nieuwe ontwikkelingen zijn van groot belang voor Europa. Het is volgens de deputy director belangrijk om onafhankelijk te zijn, van wie dan ook: "Ruimtevaart is strategisch van groot belang. We willen zelf kunnen bepalen welke satellieten we wanneer waarnaartoe lanceren en dat moeten we in eigen hand hebben."

"Dit bedrijf ziet dus een markt naast SpaceX, ook omdat zij een kleine raket hebben. Die heeft SpaceX niet. Dus het is ook een kwestie van marktkansen zien."

Meer raketten en lanceerbases

Maar wat moet er eigenlijk nog gebeuren voordat we op grote schaal dit soort raketten kunnen lanceren, zodat we écht kunnen concurreren met SpaceX van Elon Musk? "Het belangrijkste is het ontwikkelen van de raketten en een lanceerbasis", antwoordt Carpay.

Hij vertelt dat in het ontwikkelen van zulke bases al grote stappen worden gezet. "Er zijn al een aantal in Europa die voor de wat kleinere raketten geschikt zijn. En onze Spaceport in Frans Guiana wordt ook voor die kleinere raketten klaargemaakt." Het is op dit moment een kwestie van de ontwikkelingen blijven stimuleren, stelt hij.

Bekijk ook

'Het blijft een uitdaging'

Maar wat als het morgen dan toch misgaat? "Het blijft een uitdaging", antwoordt Carpay. "Maar ik denk ook dat het bedrijf daar zelf rekening mee houdt. Het blijft altijd een risico, zeker omdat de raket nog nooit gevlogen heeft."

Wel is hij ervan overtuigd dat Isar Aerospace het proces grondig heeft aangepakt. En mocht het toch fout gaan, dan is het een goede les. "Dat betekent alleen maar dat de kans dat het de volgende keer goed gaat, groter is."

Lancering over 1 à 2 jaar

Gaat de testlancering morgen wel goed, dan komt een echte lancering sneller dan gedacht om de hoek kijken, denkt Carpay. "Ik zag dat ze hun eerste lanceringen in 2028 verkocht hebben. Maar als het morgen goed blijkt te gaan dan weet ik zeker dat we al eerder kunnen zeggen dat hij klaar is voor ontwikkeling."

"Dus laten we zeggen, dan verwacht ik dat binnen 1 of 2 jaar echt ook de markt het vertrouwen heeft in de raket om lanceringen in te kopen."

Bekijk ook

Sneller en wendbaarder dan ESA

Ook de European Space Agency (ESA), de Europese variant van de NASA, is al 10 jaar bezig met de bouw van raketten. Waarom duurt het daar veel langer dan wanneer een commercieel bedrijf een poging waagt?

"Die bedrijven zijn vaak wat sneller en wendbaarder dan de ESA", weet de deputy director. "Bij de ESA moeten 23 lidstaten beslissingen nemen."

Kleine raket

Maar ook het gewicht dat de raket van Isar Aerospace heeft, maakt het makkelijker voor het bedrijf om snel een raket te bouwen. "Het is een kleine die precies onder de gewichtsklasse zit van de raketten die ESA heeft ontwikkeld. Dus hij is speciaal voor de wat kleinere satellieten", legt Carpay uit.

"Normaal lanceren we met één raket een heleboel tegelijk. Maar met een kleinere raket gaat het met één of twee tegelijk." Ook hoeven de kleinere satellieten van de Duitse start-up niet te wachten tot ze met een grotere raket mee kunnen, vertelt de expert. "En dat maakt het heel interessant."

Waarom de testlancering van Duitse start-up Isar Aerospace belangrijk is voor Europa

Vragen? Stel ze!

Heb je nog vragen of wil je reageren? Stuur ons dan hier een berichtje in onze chat. Elke donderdag vertellen we in de Doe mee-nieuwsbrief wat we met alle reacties doen. Wil je die in je mail? Meld je dan hier aan.

Ook interessant