De politie stuit steeds vaker op drugslabs waar crystal meth gemaakt wordt. Alleen al dit jaar werden er twintig labs ontmanteld. Wat is ervoor nodig om deze vorm van drugscriminaliteit aan te pakken?

De productie van crystal meth in Nederland neemt toe, ziet de politie. Maar dat is niet het enige: producenten veranderen constant hun methodes en de aanpak wordt bovendien steeds professioneler. Sommige drugslabs die de politie aantreft, lijken zelfs op 'fabrieken.'

'Kan overal zijn'

Drugslabs kun je volgens criminoloog Shanna Mehlbaum op allerlei verschillende plekken aantreffen. Ze doet onderzoek op het gebied van van synthetische drugs, georganiseerde misdaad en ondermijning.

"De locatie kan werkelijk overal zijn. Vaak zien we ze op plekken waar weinig mensen zijn. Denk aan buitengebieden of industrieterreinen. Soms zijn ze klein en amateuristisch, maar het tegenovergestelde komt ook voor."

Methamfetamine

Crystal meth, of methamfetamine, is een zeer schadelijk middel. Het heeft een sterk verslavende werking en zorgt voor schade aan de hersenen. Volgens Drugsinfo is het aantal gebruikers in Nederland tot op heden laag en zorgt het voor weinig maatschappelijke problemen. De crystal meth die hier geproduceerd wordt, is vooral bedoeld voor de export. "Zoals naar Zuid-Duitsland of Tsjechië."

Dat Nederland koploper is op het gebied van productie van synthetische drugs, heeft volgens Mehlbaum meerdere oorzaken. "Dat gaat al ruim 30 jaar terug, in een tijd dat het nog legaal was om met bepaalde stoffen te werken."

Veel kennis over drugs

"Ten opzichte van andere landen kwam de wetgeving in Nederland iets later. Dat gaf de mogelijkheid om de productie op gang te brengen", vertelt de criminoloog.

"Daarnaast zijn we er goed in. Ons kennisniveau hoog en we hebben veel verstand van het produceren van synthetische drugs. Bovendien is de ligging van Nederland heel gunstig, drugs zijn makkelijk in-, door- en uit te voeren."

Onder de radar

"Drugsproductie is lange tijd geen prioriteit geweest voor overheid", zegt Mehlbaum. "Er is vooral ingezet op drugs als gezondheidsprobleem. Pas sinds de explosieve toename van het geweld en de liquidaties kwam het besef dat het samenhangt met drugscriminaliteit."

Wat ook meespeelt, is dat drugscriminaliteit een 'slachtofferloos' delict is. Mehlbaum: "Er zijn wel slachtoffers, maar die melden zich niet of zelden. Daardoor blijft het onder de radar. We spreken dan van 'haaldelicten'. Je moet je inspannen om erachter te komen."

Tweeledige aanpak

Voor de aanpak van drugslabs bestaat geen simpele oplossing. Het probleem is complex. Mehlbaum is voor een tweeledige aanpak.

Aan de ene kant pleit ze voor meer capaciteit bij de recherche, met specifieke teams die zich op deze problematiek richten. Daarnaast is er meer bewustwording nodig om de signalen van drugslabs in een vroeg stadium te kunnen herkennen.

Signalen

Maar hoe merk je als gewone burger dat er iets mis is in je omgeving? Die signalen zijn volgens Mehlbaum als volgt op te pikken: "Denk aan het opmerken van opvallende geuren in je omgeving, de levering van grondstoffen die niet logisch is of de aanvoer van vaten met chemicaliën die niet past bij de bedrijfsvoering."

"Dat kan gaan om abnormale hoeveelheden, maar bijvoorbeeld ook om bestelbusjes die op ongebruikelijke tijden af- en aanrijden."

Het was lang een discussiepunt in Den Haag, maar nu komt het er hoogstwaarschijnlijk toch: een vuurwerkverbod. Voor vuurwerkhandelaren is het een grote klap, zo ook voor Hans Schram uit Castricum. "Ik dacht dat ik veilig zat voor de komende jaren."