Wereldconcern Shell heeft het onderzoek medegefinancierd dat aan de basis stond van het afschaffen van de dividendbelasting. Dat stelt onderzoeksjournalistiek platform Follow The Money (FTM). Het rapport is omstreden, omdat het de enige als wetenschappelijk aangemerkte bron is voor de memo’s van het kabinet. Tijdens de formatie van kabinet-Rutte III zijn ambtelijke notities voor de onderhandelaars opgesteld over de politiek omstreden afschaffing van de dividendbelasting.

Het gaat om het rapport Wederzijds Profijt, afkomstig van de Rotterdam School of Management (RSM). Het rapport is, zo blijkt uit de publicatie van FTM, gefinancierd door Shell, Unilever, AkzoNobel, DSM en Philips, en ook door werkgeversorganisatie VNO-NCW. En dat laatste is interessant omdat werkgeversorganisatie VNO-NCW het rapport eerder al gebruikte in de lobby voor een andere belastingmaatregel waar grote bedrijven van profiteren. Ook loopt er een onderzoek van de Commissie Wetenschappelijke Integriteit naar een van de auteurs van het rapport.

Heikele kwestie in de politiek

De afschaffing van deze belasting is politiek zeer omstreden. De in het regeerakkoord afgesproken maatregel kost de schatkist zo'n 1,4 miljard euro per jaar, een doorn in het oog van de oppositie.

Geen van de oppositiepartijen ziet heil in afschaffing van de dividendbelasting en van de regeringspartijen is eigenlijk alleen de VVD er warm voorstander van. Omdat die partij tijdens de formatie bereid was de coalitiepartners CDA, D66 en ChristenUnie genoeg 'wisselgeld' te bieden, kwam de maatregel toch in het regeerakkoord terecht. Volgens het kabinet staat daar echter tegenover dat Nederland daardoor aantrekkelijker wordt als vestigingsland voor bedrijven, wat gunstig is voor de werkgelegenheid.

Diverse bewindslieden ontkenden in eerste instantie nog dat er memo’s bestonden over de afschaffing van de dividendbelasting. Toen dagblad Trouw publiceerde dat er wel degelijk notities waren, gaf het kabinet na politieke druk de stukken vrij. Volgens Follow the Money zou het besluit over de afschaffing van de dividendbelasting nu dus genomen zijn op basis van discutabel onderzoek dat werd gefinancierd door Shell.

‘Dividendbelasting werkt marktverstorend’

Als wereldconcern noemt Shell de dividendbelasting ‘marktverstorend’. “Dividendbelasting is nadelig voor de concurrentiepositie van Nederland als vestigingsland ten opzichte van andere landen”, aldus het bedrijf in een verkiezingsmanifest voor de Tweede Kamerverkiezingen. 

“Het is een gotspe dat beleidsmakers en politici de afschaffing van de dividendbelasting op basis van dit rapport durven te bepleiten”, reageert hoogleraar economie aan de Erasmus School of Economics Bas Jacobs tegen FTM. Vorig jaar ontkende Shell nog mede-opdrachtgever van het onderzoek te zijn.

GroenLinks: ‘Tweede Kamer heeft recht op onafhankelijke informatie’

De SP eist opheldering. “Voor wie zit dit kabinet er eigenlijk?”, vraagt Lilian Marijnissen zich af. “Voor de mensen of voor het grote geld? Wij laten ons niet langer dicteren.” GroenLinks wil dat de Algemene Rekenkamer uitzoekt wie het meeste profiteert van de voorgenomen afschaffing van de dividendbelasting. Tweede Kamerlid Bart Snels vraagt het adviesorgaan daar een onafhankelijke blik op te werpen, omdat het kabinet volgens hem weigert openheid van zaken te geven.

Snels vindt dat het kabinet beter moet uitleggen waarom het afschaffen van de dividendbelasting goed is voor het land. “De Tweede Kamer heeft recht op onafhankelijke informatie over het besluit, daarom willen we de Algemene Rekenkamer inschakelen om alle informatie boven tafel te krijgen’”, aldus de financieel woordvoerder van GroenLinks tegen persbureau ANP. Of zijn verzoek wordt ingewilligd, is aan de Rekenkamer. Die bepaalt zelf zijn eigen onderzoeksagenda.

Naar aanleiding van de publicatie van FTM komt er een nieuw debat over de afschaffing van de dividendbelasting. Ook de PVV, PvdA, 50Plus en Denk steunen het verzoek voor een debat met Mark Rutte.

SpaceX-eigenaar Elon Musk beweert dat de twee astronauten die vastzitten in het internationale ruimtestation al lang thuis hadden kunnen zijn. Maar is het eigenlijk wel zo erg dat ze langer in de ruimte bijven? "Prachtige kans voor wetenschap."

De Amerikaanse astronauten Sunita Williams (59) en Barry Wilmore (62) zitten al een tijdje 'vast' in de het internationaal ruimtestation (ISS). Maar het einde van hun missie lijkt na maanden van vertraging eindelijk in zich te komen. Toch is er nu 'ruzie' over hun langere verblijf in de ruimte.

Ruimteschip kapot

Williams en Wilmore gingen begin juni de ruimte in tijdens de eerste bemande testvlucht met het Starliner-ruimteschip van Boeing. Ze zouden een week in het ISS blijven, maar hun vaartuig had technische problemen. De NASA vond het niet veilig om ze terug te sturen en de Starliner vertrok leeg naar de aarde.

De Amerikaanse astronauten moeten daarom met een ander ruimteschip worden opgehaald. De volgende mogelijkheid daarvoor, deze keer met een capsule van ruimtevaartbedrijf SpaceX, staat gepland voor eind maart. Dat betekent dat de missie van Williams en Wilmore zeker driekwart jaar zal duren, in plaats van de 8 dagen die oorspronkelijk gepland waren.

Aanbod geweigerd?

SpaceX-eigenaar Musk zei eerder deze week in een tv-interview met Fox News dat de astronauten al veel eerder opgehaald hadden kunnen worden. Volgens heeft stelde zijn bedrijf voorgesteld om een extra capsule te sturen naar het internationale ruimtestation. Toenmalig president Joe Biden zou niet ingegaan zijn op dat aanbod, beweerde Musk.

De ondernemer sprak van 'politieke redenen' waarom Biden niet zou zijn ingegaan op het aanbod van SpaceX. Bewijs dat zo'n aanbod daadwerkelijk is gedaan en vervolgens is afgewezen, leverde hij overigens niet. Maar hoe erg is het eigenlijk dat Williams en Wilmore nu langer dan gepland in de ruimte moeten blijven?

'Kunnen ermee omgaan'

De astronauten wisten waar ze aan begonnen, vertelt ruimtevaartexpert Nancy Vermeulen. "Ze moesten een testvlucht uitvoeren voor de Boeing Starliner", legt ze uit. "Om alle systemen te testen en te kijken of de procedures vlot verliepen." De heenreis ging goed, maar eenmaal in het ISS aangekomen bleken er dus technische mankementen aan het ruimteschip.

Dat ze hierdoor niet naar de aarde konden terugkeren, daar waren Williams en Wilmore ook op voorbereid, benadrukt Vermeulen. "Hun missie duurt nu inderdaad erg lang, maar professionele astronauten zijn getraind op het onverwachte, dus ook op veranderingen in de missie. Ze kunnen dus omgaan met een langdurig verblijf in de ruimte."

Bewuste keuze van NASA

Het is volgens haar uiteindelijk een 'bewuste keuze' van de NASA geweest om de twee astronauten nog maanden extra in de ruimte te houden. Zij nemen nu namelijk de plek in van astronauten die eigenlijk na hen in het ISS zouden verblijven. "De NASA heeft in september in plaats van vier maar twee nieuwe astronauten met een SpaceX-capsule opgestuurd."

Op de manier hoopt de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie 'de algemene planning van het internationale ruimtestation niet te veel in het gedrang te brengen', legt Vermeulen uit. Als de missie van de in september aangekomen astronauten afloopt - en volgens planning zal dat dus eind maart zijn - gaan Williams en Wilmore met hen mee terug naar de aarde.

'Zeker niet gezond'

Ondanks dat de astronauten voorbereid zijn op onverwachte veranderingen, heeft een lange ruimtereis wel gevolgen voor hun gezondheid, vertelt Vermeulen. "Want langdurig in de ruimte blijven is zeker niet gezond", benadrukt ze. "Er gebeurt van alles met je lichaam: je botten verslappen, je spieren slinken en je wordt blootgesteld aan grote hoeveelheden straling."

Maanden in de ruimte zweven zonder zwaartekracht heeft dus echt ingrijpende fysieke gevolgen voor astronauten, gaat de expert verder. "En om die zoveel mogelijk tegen te gaan moeten astronauten elke dag 2 uur sporten aan boord van het ISS."

Missie naar Mars

Hoewel hun langere verblijf in het internationale ruimtestation voor Williams en Wilmore zelf dus niet per se heel gezond is, is deze situatie voor de wetenschap wel 'goed'. "Dit geeft onderzoekers natuurlijk een prachtige kans om te kijken wat er met hun lichamen gebeurt", zegt Vermeulen daarover.

De uitkomsten kunnen namelijk gebruikt worden voor latere ruimtemissies, legt de expert tot slot uit. "We willen opnieuw naar de maan en op de lange termijn ook naar Mars. Een reis naar de maan duurt maar enkele dagen, maar men wil daar ook langdurig verblijven. En een reis naar Mars duurt heen en terug 3 jaar. Daarvoor is dit soort kennis erg nuttig."